Mardin’de 12 bin yıllık tapınak gün yüzüne çıkarıldı

Mardin’in Dargeçit ilçesinde sürdürülen kazı çalışmalarında bulunan ve 12 bin yıllık olduğunu değerlendirilen tapınak, gün yüzüne çıkarıldı. Kazı Başkanı ve Mardin Artuklu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ergül Kodaş, 2020 yılına kadar kurtarma kazıları olarak devam eden çalışmaların bu yıl itibarıyla ‘Cumhurbaşkanlığı Kazısı, Türk Tarih Kurumu’ statüsünde yürütüldüğünü söyledi.

Tarih boyunca Sümer, Akad, Babil, Hitit, Asur, Urartu, Roma, Abbasi, Selçuklu ve Osmanlı’nın da aralarında yer aldığı 25 medeniyete ev sahipliği yapan bölgede, ‘Ilısu Barajı ve HES Projesi Etkileşim Alanında Kalan Kültür Varlıklarının Belgelenmesi ve Kurtarılmasına Yönelik Çalışmalar’ kapsamında Mardin Müze Müdürlüğünce 2012 yılında başlatılan arkeolojik kazıların beşinci sezonu tamamlandı.

12 BİN YILLIK TAPINAK GÜN YÜZÜNE ÇIKARILDI

Dargeçit ilçesinin Ilısu Mahallesi’ndeki Boncuklu Tarla mevkisinde yaklaşık 2.5 hektar alana sahip höyükte yapılan kazı çalışmalarında Epipaleolitik dönemden Geç Çanak Çömlek Öncesi Neolitik dönem B evresine kadar geçen sürece ait çok sayıda mimari kalıntı bulundu. 12 bin yıllık geçmişiyle insanlık tarihine ışık tutan alanda yürütülen kazılarda bugüne kadar bulunan 30’a yakın ev, 6 özel flaş kamu yapısı ile mezarlarda 130 bireye ait iskeletler, 100 bini aşkın boncuk ve Neolitik döneme ait 11 bin 300 yıla tarihlendiği düşünülen tapınak gün yüzüne çıkarıldı.

‘MEZARLAR İÇERİSİNDE 100 BİNE YAKIN BONCUK BULUNDU’

Kazı başkanı ve Mardin Artuklu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ergül Kodaş, 2020 yılına kadar kurtarma kazıları olarak devam eden çalışmaların bu yıl itibarıyla ‘Cumhurbaşkanlığı Kazısı, Türk Tarih Kurumu’ destekli statüsünde yürütüldüğünü söyledi. Boncuklu Tarla’nın Çanak Çömleksiz Neolitik döneme tarihlenen bir yerleşim yeri olduğunu, bu dönemin bütün evrelerini kapsadığını ifade eden Kodaş, “Söz konusu sürece ait çok sayıda mimari kalıntı, silo yapıları, evler, özel yapılar, kamu binaları, çok sayıda iskelet kalıntısı, arkeobotanik kalıntılar ve aynı zamanda isminden de bilineceği gibi çok sayıda süs eşyası bulundu. Bunlar arasında boncuklar yoğunlukta. Şu ana kadar yapılan kazılarda yaklaşık 130 bireye ait iskelet açığa çıkarıldı. Bu mezarlar içerisinde de 100 binden fazla boncuk var, bunların arasında ham bakırdan yapılmış bakın boncuklar ayrı bir öneme sahip” dedi.

’12 BİN YILATARİHLENEN BİR TAPINAK’

Ortaya çıkarılan binanın hem mimari özellikleri hem de içindeki buluntular nedeniyle inançla ilişkili olduğunu düşündüklerini belirten Kodaş, “İçerisinde hem steller var, hem kolanlar var, taş örgü, payandalar var. Tabanı yer yer ana kayaya oyulmuş kireç taşı, yer yer terazi kullanılmış. İçerisinde ocakları ve sunakları var. Ayrıca bazı sunaklar içerisinde de boğa başlarının bilinçli olarak bırakılmış olduğunu görebiliyoruz. O yüzden bu yıl ki yapılan çalışmalarda bu ve benzeri binaların boncukla tarlada inanç kapsamıyla ilgili olabileceğini daha yoğun olarak düşünmeye başladık. Yapının kendine özgü bir mimari üslubu, şekli ve iç düzenlemesi var. Bu özellikleriyle benzeri başka bir yerde var diyemeyiz. 12 bin yıla tarihlenen bir tapınak olduğunu söyleyebiliriz” diye konuştu.

‘MARDİN’İN GEÇMİŞİNE IŞIK TUTUCAK’

Dargeçit Belediye Başkanı Mehmet Cüneyt Aksoy, 2012 yılında kazı çalışmalarının başlandığı Boncuklu Tarla’da dördüncü etabın da tamamlandığını belirterek, “Kazı çalışmalarında 12 bin yıllık olduğunu tahmin ettiğimiz bir tapınak bulundu. Bu heyecan verici, burada elde edilecek yeni bulgular geçmişe ışık tutacaktır” dedi.

‘GÖBEKLİTEPE’DEN DAHA ESKİ’

Aksoy, Boncuklu Tarla’nın Şanlıurfa’daki Göbekli Tepe’den daha eski olduğunu belirterek, “Hemen barajın kenarında 12 bin 300 yıllık bir geçmişe rastladık. Göbekli Tepe’den yaklaşık bin yıl daha eski tarihi eserlere ulaştık. Bir şehre ulaştık. Tarihte bundan daha eski yuvarlak binalara daha rastlanılmamış. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın da desteğiyle burada kazılar devam ettikçe, yeni şeyler ortaya çıktıkça, ilçemizin turizm açısından çok önemli bir hale geleceğini düşünüyorum” diye konuştu.

‘HER YERDEN TARİH FIŞKIRIYOR’

Dargeçit’te incelemelerde bulunan Mardin Valisi ve Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Mahmut Demirtaş, “Mardin’in her yerinden tarih fışkırıyor. Boncuklu Tarla’nın belirli bir kazı çalışmasının ardından elde edilen bulgular üzerinde yapılan incelemede Göbeklitepe’den daha eski bir yerleşim yeri olduğu konusunda ortak bir fikir var” dedi.

Vali Demirtaş, insanlık tarihine ışık tutacak Boncuklu Tarla’nın koruma altına alınmasına yönelik çalışma planlandıklarını belirtti. Kazılarda ortaya çıkarılan bulgular üzerinde yapılan incelemelerde Boncuklu Tarla’nın Göbeklitepe’den daha eski bir tarihe sahip olduğunun öngörüldüğünü dile getiren Vali Demirtaş, “İnsanlık tarihinin karanlıkta kalan noktasının aydınlatılmasında tarih boyunca farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmış ve her yeri tarih kokan medeniyetler beşiği Mardin’imiz önemli bir şehir konumundadır. Boncuklu Tarla’nın belirli bir kazı çalışmasının ardından elde edilen bulgular üzerinde yapılan incelemede Göbeklitepe’den daha eski bir yerleşim yeri olduğu konusunda ortak bir fikir var. Kazılar tam anlamıyla gerçekleştiğinde insanlık tarihi konusunda daha aydınlatıcı bilgiler ortaya çıkacağına inanıyorum. Boncuklu Tarla’da Bakanlığımızın desteklerinin yanı sıra Valilik olarak da destek vermek için çalışmalar gerçekleştireceğiz. Bu çalışmalarımız kapsamında ilk olarak alanın koruma altına alınmasına yönelik bir çalışma yapmayı planlıyoruz” dedi. (DHA)