İnternet Haberler Köşe Yazıları Yorumlar Siyaset Ekonomi Spor
  • Ana Sayfa
  • Haberler
    • All
    • Bilim ve Teknolji
    • Dünya
    • Ekonomi
    • Kültür - Sanat
    • Politika
    • Spor
    • Yaşam
    ABD Orta Doğu Özel Temsilcisi Witkoff: Zelenskiy özür diledi; anlaşma bu hafta imzalanabilir

    ABD silah sevkiyatını durdurdu, Ukrayna alarma geçti

    Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan Özgür Özel'e LeMan Dergisi Tepkisi

    Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan Özgür Özel’e LeMan Dergisi Tepkisi

    Ensar Nur

    AVUSTRALYA | Adalet Komisyonu raporu: İngilizler, Victoria’da Yerli halka karşı soykırım işledi

    TR724 HABER

    ‘Garanti ödemeler’ için kur ayarlaması; Hazine’den özel şirketlere her yıl milyarlarca lira aktarılıyor

    Orta Doğu’yu Karıştıran İddia! İran’ın Gizli Hürmüz Planı! Ateşkes Sonrası ABD Sızdırdı

    Orta Doğu’yu Karıştıran İddia! İran’ın Gizli Hürmüz Planı! Ateşkes Sonrası ABD Sızdırdı

    39 ürünün 36'sında fiyat artışı oldu

    İstanbul’un enflasyonu belli oldu

    Trending Tags

  • İnsan Hakları
    Jandarma karakolunda işkence: İki kişi öldürüldü; biri karakol bahçesine gömüldü

    Jandarma karakolunda işkence: İki kişi öldürüldü; biri karakol bahçesine gömüldü

    DEM Partili Kamaç: Diyanet’in 19 dilli yayınında Kürtçe yok!

    DEM Partili Kamaç: Diyanet’in 19 dilli yayınında Kürtçe yok!

    ‘Mansur Yavaş her şart altında aday’

    Adliye binalarımız güzel ama adalet var mı?

    Batman’da sert müdahalede bulunan polisler hakkında soruşturma başlatıldı

    Batman’da sert müdahalede bulunan polisler hakkında soruşturma başlatıldı

    Esenyurtlular kayyıma tepkili: Hukuksuzluk ve adaletsizliktir

    Esenyurtlular kayyıma tepkili: Hukuksuzluk ve adaletsizliktir

    En Yakınındaki İsim Konuştu: Mansur Yavaş Esenyurt'taki Mitinge Neden Katılmadı?

    En Yakınındaki İsim Konuştu: Mansur Yavaş Esenyurt’taki Mitinge Neden Katılmadı?

    Trending Tags

  • 15 Temmuz
    İşte 15 Temmuz’un gerçek yüzü: Darbe mi meşru savunma mı?

    İşte 15 Temmuz’un gerçek yüzü: Darbe mi meşru savunma mı?

    Şehit Semih Terzi neden infaz edildi?

    Şehit Semih Terzi neden infaz edildi?

    Hakan Fidan’dan 15 Temmuz itirafı: ”Önceden koordine ettiği askerler Darbeci gibi davranıp sonra geri çekilmiş”

    Hakan Fidan’dan 15 Temmuz itirafı: ”Önceden koordine ettiği askerler Darbeci gibi davranıp sonra geri çekilmiş”

    25 ülkeye ihracat yapan şirket konkordato ilan etti

    15 Temmuz öncesi Genelkurmay’da MİT ajanı: Fişleme ödülü olarak Tuğgeneralliğe yükseltildi

    İdam isteyen sahte 15 Temmuz gazisinin foyası ortaya çıktı

    İdam isteyen sahte 15 Temmuz gazisinin foyası ortaya çıktı

    MİT’e 15 Temmuz ihbarının sırrı çözüldü; Eski İstihbaratçıdan, Binbaşı Osman Karaca hakkında şok itiraflar

    MİT’e 15 Temmuz ihbarının sırrı çözüldü; Eski İstihbaratçıdan, Binbaşı Osman Karaca hakkında şok itiraflar

  • Kürt Meselesi
    Bakırhan: Kürtlerle barış Türkiye’ye refah getirir

    Bakırhan: Kürtlerle barış Türkiye’ye refah getirir

    DEM’li Tuncer Bakırhan: “Biz CHP’nin eylemci kitlesi değiliz, bizim başka bir meselemiz var”

    DEM’li Tuncer Bakırhan: “Biz CHP’nin eylemci kitlesi değiliz, bizim başka bir meselemiz var”

    DEM Partili Kamaç: Diyanet’in 19 dilli yayınında Kürtçe yok!

    DEM Partili Kamaç: Diyanet’in 19 dilli yayınında Kürtçe yok!

    Tabip odaları: Kayyımlar  Kürt sorunu çözümsüzlüğünün sonucu

    Tabip odaları: Kayyımlar Kürt sorunu çözümsüzlüğünün sonucu

    Batman’da sert müdahalede bulunan polisler hakkında soruşturma başlatıldı

    Batman’da sert müdahalede bulunan polisler hakkında soruşturma başlatıldı

    DEM Parti'den Ahmet Özer Yorumu: Bu Ne Perhiz Bu Ne Lahana Turşusu

    DEM Parti’den Ahmet Özer Yorumu: Bu Ne Perhiz Bu Ne Lahana Turşusu

    Trending Tags

  • Görüş & Analiz
    Suudlar rekabeti transferden saha içine taşıdılar

    Suudlar rekabeti transferden saha içine taşıdılar

    Fena halde Leman!

    Fena halde Leman!

    Necip F. Bahadır

    Erdoğan, CHP’yi de mi yönetiyor?

    Tarihselciliğin meşruiyet sorunu (8)

    Tarihselciliğin meşruiyet sorunu (8)

    Esen Savaş’ın ardından

    Esen Savaş’ın ardından

    Devir, İspanyol teknik adamların devri!

    Devir, İspanyol teknik adamların devri!

  • Gizlilik politikası
No Result
View All Result
  • Ana Sayfa
  • Haberler
    • All
    • Bilim ve Teknolji
    • Dünya
    • Ekonomi
    • Kültür - Sanat
    • Politika
    • Spor
    • Yaşam
    ABD Orta Doğu Özel Temsilcisi Witkoff: Zelenskiy özür diledi; anlaşma bu hafta imzalanabilir

    ABD silah sevkiyatını durdurdu, Ukrayna alarma geçti

    Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan Özgür Özel'e LeMan Dergisi Tepkisi

    Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan Özgür Özel’e LeMan Dergisi Tepkisi

    Ensar Nur

    AVUSTRALYA | Adalet Komisyonu raporu: İngilizler, Victoria’da Yerli halka karşı soykırım işledi

    TR724 HABER

    ‘Garanti ödemeler’ için kur ayarlaması; Hazine’den özel şirketlere her yıl milyarlarca lira aktarılıyor

    Orta Doğu’yu Karıştıran İddia! İran’ın Gizli Hürmüz Planı! Ateşkes Sonrası ABD Sızdırdı

    Orta Doğu’yu Karıştıran İddia! İran’ın Gizli Hürmüz Planı! Ateşkes Sonrası ABD Sızdırdı

    39 ürünün 36'sında fiyat artışı oldu

    İstanbul’un enflasyonu belli oldu

    Trending Tags

  • İnsan Hakları
    Jandarma karakolunda işkence: İki kişi öldürüldü; biri karakol bahçesine gömüldü

    Jandarma karakolunda işkence: İki kişi öldürüldü; biri karakol bahçesine gömüldü

    DEM Partili Kamaç: Diyanet’in 19 dilli yayınında Kürtçe yok!

    DEM Partili Kamaç: Diyanet’in 19 dilli yayınında Kürtçe yok!

    ‘Mansur Yavaş her şart altında aday’

    Adliye binalarımız güzel ama adalet var mı?

    Batman’da sert müdahalede bulunan polisler hakkında soruşturma başlatıldı

    Batman’da sert müdahalede bulunan polisler hakkında soruşturma başlatıldı

    Esenyurtlular kayyıma tepkili: Hukuksuzluk ve adaletsizliktir

    Esenyurtlular kayyıma tepkili: Hukuksuzluk ve adaletsizliktir

    En Yakınındaki İsim Konuştu: Mansur Yavaş Esenyurt'taki Mitinge Neden Katılmadı?

    En Yakınındaki İsim Konuştu: Mansur Yavaş Esenyurt’taki Mitinge Neden Katılmadı?

    Trending Tags

  • 15 Temmuz
    İşte 15 Temmuz’un gerçek yüzü: Darbe mi meşru savunma mı?

    İşte 15 Temmuz’un gerçek yüzü: Darbe mi meşru savunma mı?

    Şehit Semih Terzi neden infaz edildi?

    Şehit Semih Terzi neden infaz edildi?

    Hakan Fidan’dan 15 Temmuz itirafı: ”Önceden koordine ettiği askerler Darbeci gibi davranıp sonra geri çekilmiş”

    Hakan Fidan’dan 15 Temmuz itirafı: ”Önceden koordine ettiği askerler Darbeci gibi davranıp sonra geri çekilmiş”

    25 ülkeye ihracat yapan şirket konkordato ilan etti

    15 Temmuz öncesi Genelkurmay’da MİT ajanı: Fişleme ödülü olarak Tuğgeneralliğe yükseltildi

    İdam isteyen sahte 15 Temmuz gazisinin foyası ortaya çıktı

    İdam isteyen sahte 15 Temmuz gazisinin foyası ortaya çıktı

    MİT’e 15 Temmuz ihbarının sırrı çözüldü; Eski İstihbaratçıdan, Binbaşı Osman Karaca hakkında şok itiraflar

    MİT’e 15 Temmuz ihbarının sırrı çözüldü; Eski İstihbaratçıdan, Binbaşı Osman Karaca hakkında şok itiraflar

  • Kürt Meselesi
    Bakırhan: Kürtlerle barış Türkiye’ye refah getirir

    Bakırhan: Kürtlerle barış Türkiye’ye refah getirir

    DEM’li Tuncer Bakırhan: “Biz CHP’nin eylemci kitlesi değiliz, bizim başka bir meselemiz var”

    DEM’li Tuncer Bakırhan: “Biz CHP’nin eylemci kitlesi değiliz, bizim başka bir meselemiz var”

    DEM Partili Kamaç: Diyanet’in 19 dilli yayınında Kürtçe yok!

    DEM Partili Kamaç: Diyanet’in 19 dilli yayınında Kürtçe yok!

    Tabip odaları: Kayyımlar  Kürt sorunu çözümsüzlüğünün sonucu

    Tabip odaları: Kayyımlar Kürt sorunu çözümsüzlüğünün sonucu

    Batman’da sert müdahalede bulunan polisler hakkında soruşturma başlatıldı

    Batman’da sert müdahalede bulunan polisler hakkında soruşturma başlatıldı

    DEM Parti'den Ahmet Özer Yorumu: Bu Ne Perhiz Bu Ne Lahana Turşusu

    DEM Parti’den Ahmet Özer Yorumu: Bu Ne Perhiz Bu Ne Lahana Turşusu

    Trending Tags

  • Görüş & Analiz
    Suudlar rekabeti transferden saha içine taşıdılar

    Suudlar rekabeti transferden saha içine taşıdılar

    Fena halde Leman!

    Fena halde Leman!

    Necip F. Bahadır

    Erdoğan, CHP’yi de mi yönetiyor?

    Tarihselciliğin meşruiyet sorunu (8)

    Tarihselciliğin meşruiyet sorunu (8)

    Esen Savaş’ın ardından

    Esen Savaş’ın ardından

    Devir, İspanyol teknik adamların devri!

    Devir, İspanyol teknik adamların devri!

  • Gizlilik politikası
No Result
View All Result
İnternet Haberler Köşe Yazıları Yorumlar Siyaset Ekonomi Spor
No Result
View All Result
Home Görüş & Analiz

Faizsiz ekonomi politikası önerisi -2: Faiz ve bölüşüm

SG by SG
25 Ocak 2023
in Görüş & Analiz
0
Faizsiz ekonomi politikası önerisi -2: Faiz ve bölüşüm
PaylaşPaylaş


Dr. İlhan Döğüş

Ana akım iktisadın ekonominin tek bir ürün ve tek bir firmadan müteşekkil olduğu temelindeki varsayımının yanı sıra, özellikle firmaların yatırım harcamalarının faize duyarlılığının yüksek olduğu varsayımı da yanlış.

Yazılarımda daha önce tartıştığım için üzerinde çok durmayacağım fakat özetle şunu söyleyebilirim: Öncelikle firmaların yatırım harcamaları talep düzeyine, yani siparişlerinin artacağına dair beklentiye bağlıdır. Ayrıca firmalar yatırımla yaptıkları harcamayı hasılat olarak geri edindikleri için ve bunu da mevduat hesaplarına koyma imkanları olduğundan firmalar için kredinin maliyeti, ödedikleri kredi faiz oranı değil, kredi faiziyle mevduat faizi arasındaki farktır.

Bir başka önemli husus, enflasyon arttıkça firmaların işletme sermayesi ihtiyaçlarını karşılamaları için kredi çekme talepleri de artar. Dolayısıyla ilişkinin yönü enflasyondan para miktarına doğrudur, para miktarındaki artıştan enflasyona doğru değil. Aşağıda sunacağım grafikte ABD özelinde gösteriyor ki, faiz artışları firmaların kredi talebini (kırmızı çizgi) çok da kısmış değil. Hane halkının kredi talebinde (mavi çizgi) ise sadece artış oranında bir düşüş gözlemlenmekte. Burada da enflasyonun önemli bir rol oynadığını söyleyebiliriz çünkü hane halkı daha sonra daha pahalı olacağını düşündüğü bazı ürünler için talebini öne çekmiş ve bunu da krediyle finanse etmeyi tercih etmiş görünmekte.

FAİZLERİN DÜŞMESİ YATIRIMI TETİKLEMEZ

Erdoğan ise faiz düşürmenin firmaların yatırım talebinin tetikleyeceğini bunun da üretimi artırarak yukarıda özetlediğim şekilde birim maliyeti düşüreceğini varsaymaktadır. Ancak yukarıda söylediğim gibi faizlerin düşmesi yatırımları tetikleyen güçlü bir etken değil. Firmaların maliyetlerindeki düşüşlerden kaynaklı kâr artışı yatırımı tetiklemez. Yatırımı tetikleyecek olan kâr artışı, siparişlerin artacağına dair beklentidir. Eğer firma bu siparişlerini mevcut üretim kapasitesiyle karşılayamayacağını düşünürse ya kapasite kullanım oranını artırır işçi alır ya da yatırım yaparak kapasitesini arttırır. Bir diğer varsayımı ise faizlerin maliyet olarak düşmesinin fiyatları baskılayacağı yönünde. Fakat faizler toplam maliyetler içerisinde %5 gibi düşük bir paya sahip.

FAİZ KARARLARININ SINIFSAL BOYUTU VAR

Faizleri arttırmak ise ekonomideki bilançoları kırılgan olan firma ve hane halkı sayısına bağlı olarak iflasları tetiklediği ölçüde işsizliği arttırıp ekonomiyi daraltmak, dolayısıyla maaşları baskılamak yönünde bir etkiye sahip. Bazı çalışmalar 1990 sonrası uygulanmaya başlanan enflasyon hedeflemesinin hem ekonomik büyümeyi baskıladığını hem de eşitsizliği arttırdığını ve emeğin gayrisafi milli hasıladan aldığı payı düşürdüğünü ortaya koymaktadır. Dolayısıyla faiz kararlarının ve daha özelinde enflasyon hedeflemesinin sınıfsal bir boyutu olduğunu söylemek mümkün.

Aşağıdaki grafikte Fed faizinin, maaş artış oranı ile emeğin verimlilik artış oranı arasındaki farkın üzerine çıktığı anda ekonomiyi resesyona sürüklendiği görülüyor. Fed, emeğin, verimlilik artışıyla elde edilenden daha az pay alması için ya da aldığı payı arttırmaması için resesyonu bile göze alıyor. Edward Dickens, Fed için büyük Amerikan bankalarının ve büyük Amerikan şirketlerinin öncelik olduğunu vurguluyor. Son dönemde faizi düşük tutan Türk merkez bankası içinse inşaat sektörünün ve AKP etrafında kümelenmiş sermaye grubunun öncelik olduğunu söylemek mümkün.

Merkez bankalarının faiz artışları ekonomiyi daraltma gücüne sahip çünkü işçi çıkarmak kolay, üretimi durdurmak kolay. Fakat merkez bankalarının faiz indirimlerinin ekonomiyi yeniden hareketlendirme ve canlandırma kapasiteleri düşük çünkü hem yatırımlar faize duyarlı değil, hem de işçi almak üretimi yeniden başlamak o kadar kolay değil ve zaman alır.

Dolayısıyla faiz önemli ölçüde bir bölüşüm değişkenidir. Sadece maaş artış oranını ve istihdamı baskılayarak emekle sermaye arasında değil, aynı zamanda sermaye grupları arasında da bölüşümü etkiler. Daha önceki bir yazımda tartıştığım üzere faiz, tasarruf arzı ve kredi talebi tarafından içsel değil, merkez bankaları tarafından dışsal olarak belirlendiği için merkez bankasının politika faiz oranının artırması, mevduat faizlerini ve tahvil faizlerini de arttırır. Bu da tasarruflarını mevduatta ve tahvilde tutanların servetlerini artırır ya da finansal yatırımcıların portföylerini mevduat ve tahvile doğru dönüştürmelerine sebep olur. Faiz artışı, resesyonun tetiklediği ölçüde firmaların batmaları ve beklenen kârlarını azaltacağından borsadaki hisselerin değerini düşürür. Ki Fed faiz artırdığından beri ABD borsaları düşmektedir.

Burada unutulmaması gereken bir diğer husus ise, finansal türev enstrümanlarla hisse değerlerindeki veya diğer finansal ürünlerin değerlerindeki düşüşlerin açığa satış yoluyla kar yaratma imkanlarının sunulduğu. Düşük faiz ise gerekli regülasyonların olmadığı durumda ucuz spekülatif borçlanmayı tetikleyerek finans piyasalarına özellikle de borsaya aşırı fon akışını tetikleyerek hisse değerlerini yukarı çeker.

Buraya kadar faiz kararlarının ekonomik çıkar çatışmalarından azade teknik bir mesele olmadığı umarım berraklaşmıştır. Enflasyon hedeflemesi uygulaması, maaşları ve dolayısıyla emeğin Gayrisafi Milli Hasıla’dan aldığı payın baskılanmasının üzerini örten bir bahane olagelmiştir. Günümüzdeki sorun, gücün merkezileşmesinden ötürü farklı toplumsal çıkarların bir araya gelerek demokratik kanallarla ortaklaşmaması sürecinin bertaraf edilmesi ve merkezileşmiş gücün etrafında toplanan azınlığın çıkarlarının genel kamu çıkarı olarak dayatılmasıdır. 1980 sonrasında ekonomi politikası teknokratik bir yapıya büründürülen merkez bankalarının üzerine yıkılırken maliye politikası bertaraf edilmiştir.

YARIN: Faiz yerine maliye politikası

Kaynak: Artı Gerçek
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***

Previous Post

Kalbine stent takılması gereken tutuklu öğretmen için doktor bulunamıyor

Next Post

Yunanistan’ın Türkiye’ye teslim ettiği Demir tutuklandı

SG

SG

Next Post
Yunanistan’ın Türkiye’ye teslim ettiği Demir tutuklandı

Yunanistan’ın Türkiye’ye teslim ettiği Demir tutuklandı

  • Trending
  • Comments
  • Latest
Financial Times'dan Sedat Peker yorumu: Türkiye'yi şaşkına çevirdi

Financial Times’dan Sedat Peker yorumu: Türkiye’yi şaşkına çevirdi

30 Mayıs 2021
Sedat Peker, Rubicon’u geçti mi?

Sedat Peker, Rubicon’u geçti mi?

9 Haziran 2021
15 Temmuz’un gizemli ismi MİT görevlisi Sadık Üstün ve faaliyetleri

15 Temmuz’un gizemli ismi MİT görevlisi Sadık Üstün ve faaliyetleri

9 Ekim 2021
11 yılda 43 yabancı şirket Türkiye’yi terk etti

11 yılda 43 yabancı şirket Türkiye’yi terk etti

6 Temmuz 2021
ABD Orta Doğu Özel Temsilcisi Witkoff: Zelenskiy özür diledi; anlaşma bu hafta imzalanabilir

ABD silah sevkiyatını durdurdu, Ukrayna alarma geçti

0
Sirte neden herkesin kırmızı çizgisi?

Sirte neden herkesin kırmızı çizgisi?

0
Ekonomik kriz erken seçimi zorluyor

Ekonomik kriz erken seçimi zorluyor

0
Tutuklu Altı Gazetecinin Yargılanmasına Başlandı

Tutuklu Altı Gazetecinin Yargılanmasına Başlandı

0
ABD Orta Doğu Özel Temsilcisi Witkoff: Zelenskiy özür diledi; anlaşma bu hafta imzalanabilir

ABD silah sevkiyatını durdurdu, Ukrayna alarma geçti

2 Temmuz 2025
Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan Özgür Özel'e LeMan Dergisi Tepkisi

Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan Özgür Özel’e LeMan Dergisi Tepkisi

2 Temmuz 2025
Reşat Aşan ilk duruşmada tahliye edildi

Reşat Aşan ilk duruşmada tahliye edildi

2 Temmuz 2025
Ensar Nur

AVUSTRALYA | Adalet Komisyonu raporu: İngilizler, Victoria’da Yerli halka karşı soykırım işledi

2 Temmuz 2025

Son Haberler

ABD Orta Doğu Özel Temsilcisi Witkoff: Zelenskiy özür diledi; anlaşma bu hafta imzalanabilir

ABD silah sevkiyatını durdurdu, Ukrayna alarma geçti

2 Temmuz 2025
3
Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan Özgür Özel'e LeMan Dergisi Tepkisi

Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan Özgür Özel’e LeMan Dergisi Tepkisi

2 Temmuz 2025
3
Reşat Aşan ilk duruşmada tahliye edildi

Reşat Aşan ilk duruşmada tahliye edildi

2 Temmuz 2025
3
Ensar Nur

AVUSTRALYA | Adalet Komisyonu raporu: İngilizler, Victoria’da Yerli halka karşı soykırım işledi

2 Temmuz 2025
3

Kur Bilgileri

Exchange Rate TRY: Çar, 2 Tem.

Takip Edin

Kategoriler

  • 15 Temmuz
  • Bilim ve Teknolji
  • Dünya
  • Ekonomi
  • Genel
  • Görüş & Analiz
  • Güncel
  • İnsan Hakları
  • Kültür – Sanat
  • Kürt Meselesi
  • Politika
  • Sağlık
  • Spor
  • Yaşam
Görüş & Analiz Gönder

Son Dakika

ABD Orta Doğu Özel Temsilcisi Witkoff: Zelenskiy özür diledi; anlaşma bu hafta imzalanabilir

ABD silah sevkiyatını durdurdu, Ukrayna alarma geçti

2 Temmuz 2025
Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan Özgür Özel'e LeMan Dergisi Tepkisi

Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan Özgür Özel’e LeMan Dergisi Tepkisi

2 Temmuz 2025
  • Ana Sayfa
  • Haberler
  • İnsan Hakları
  • 15 Temmuz
  • Kürt Meselesi
  • Görüş & Analiz
  • Gizlilik politikası

© 2020 Serbest Görüş

No Result
View All Result
  • Ana Sayfa
  • Haberler
  • İnsan Hakları
  • 15 Temmuz
  • Kürt Meselesi
  • Görüş & Analiz
  • Gizlilik politikası

© 2020 Serbest Görüş