İnternet Haberler Köşe Yazıları Yorumlar Siyaset Ekonomi Spor
  • Ana Sayfa
  • Haberler
    • Hepsi
    • Bilim ve Teknolji
    • Dünya
    • Ekonomi
    • Kültür - Sanat
    • Politika
    • Spor
    • Yaşam
    Pervin Buldan: B ve C planlarımız mevcut

    Pervin Buldan: B ve C planlarımız mevcut

    İtalyan Yüksek Mahkemesi: Torunlar büyükanne ve büyükbabaları görmek zorunda değil

    İtalyan Yüksek Mahkemesi: Torunlar büyükanne ve büyükbabaları görmek zorunda değil

    Flört talebini reddeden kadına 3 milyon dolarlık tazminat davası açtı: "Travma geçirdim, depresyona girdim"

    Flört talebini reddeden kadına 3 milyon dolarlık tazminat davası açtı: “Travma geçirdim, depresyona girdim”

    CHP'li Öztrak: Milletimiz kendine sırt çevirenlere hakkını sandıkta zaten helal etmeyecek

    CHP’li Öztrak: Milletimiz kendine sırt çevirenlere hakkını sandıkta zaten helal etmeyecek

    Türkiye vatandaşı dönercinin Almanya'daki vize davasında karar çıktı

    Türkiye vatandaşı dönercinin Almanya’daki vize davasında karar çıktı

    Avustralya’da çiftleşmek için canını hiçe sayan keseli kedilerin soyu tükeniyor

    Avustralya’da çiftleşmek için canını hiçe sayan keseli kedilerin soyu tükeniyor

    Trending Tags

  • İnsan Hakları
    Savcı, mütalaasını açıkladı: Boğaziçili 14 öğrenciye yüzlerce yıl hapis talebi!

    Savcı, mütalaasını açıkladı: Boğaziçili 14 öğrenciye yüzlerce yıl hapis talebi!

    AKP yargısından tarihe geçecek karar: ‘Hiç bir suçlama delili yoksa da yine suçlusun’

    AKP yargısından tarihe geçecek karar: ‘Hiç bir suçlama delili yoksa da yine suçlusun’

    Rize L Tipi’nde 20 gündür su yok, mahpuslar perişan

    Rize L Tipi’nde 20 gündür su yok, mahpuslar perişan

    ABD’de polis şiddeti: 29 yaşındaki bir siyahi 5 siyahi polis tarafından dövülerek öldürüldü

    ABD’de polis şiddeti: 29 yaşındaki bir siyahi 5 siyahi polis tarafından dövülerek öldürüldü

    Atilla Taş’tan Yusuf Kerim çağrısı: “Bir çocuğun hayatı için bir kere bir araya gelelim!”

    Atilla Taş’tan Yusuf Kerim çağrısı: “Bir çocuğun hayatı için bir kere bir araya gelelim!”

    AKP zulüm rejimi nice evlatları hasret bıraktı: ‘Babacığım, hiç olmazsa rüyama gel!

    AKP zulüm rejimi nice evlatları hasret bıraktı: ‘Babacığım, hiç olmazsa rüyama gel!

    Trending Tags

  • 15 Temmuz
    CIA eski Başkanı Pompeo anılarını yazdı: Pence‘in 15 Temmuz’a dair iğrenç videoya maruz kalmasından endişe ettim.

    CIA eski Başkanı Pompeo anılarını yazdı: Pence‘in 15 Temmuz’a dair iğrenç videoya maruz kalmasından endişe ettim.

    15 Temmuz’da Denizci subaylara işkenceyi Balyoz sanıkları Ali Türkşen ve ekibi yapmış

    15 Temmuz’da Denizci subaylara işkenceyi Balyoz sanıkları Ali Türkşen ve ekibi yapmış

    15 Temmuz’da emirle İBB önüne gönderilen erler yıllar sonra tahliye edildi

    15 Temmuz’da emirle İBB önüne gönderilen erler yıllar sonra tahliye edildi

    İşkence odasından Balyoz sanıkları çıktı: Denizci subaylara işkenceyi Ali Türkşen ve ekibi yapmış

    İşkence odasından Balyoz sanıkları çıktı: Denizci subaylara işkenceyi Ali Türkşen ve ekibi yapmış

    Genelkurmay Başkanlığı’ndaki işkence merkezini Aksakallı yönetmiş

    Genelkurmay Başkanlığı’ndaki işkence merkezini Aksakallı yönetmiş

    Galip Mendi’nin emekli olmasını istemediği Albay fişleme listelerini iptal ettirmek için Ankara’da mekik dokumuş

    Galip Mendi’nin emekli olmasını istemediği Albay fişleme listelerini iptal ettirmek için Ankara’da mekik dokumuş

  • Kürt Meselesi
    Polisten, HDP’li Ferhat Encü’ye tokat!

    İstanbul Valiliği, tokat atan polisi değil eski vekil Ferhat Encü’yü suçladı

    Demirtaş: Savcı, Erdoğan'ın avukatı gibi davranıyor

    Demirtaş: Bana Öcalan’ın yerine geçme teklifi yapıldı, reddettim

    Demirtaş, Öcalan’la görüşme isteğine açıklık getirdi: Amaç çatışmaları önlemek

    Demirtaş, Öcalan’la görüşme isteğine açıklık getirdi: Amaç çatışmaları önlemek

    Gazeteci Sedat Bozkurt: Demirtaş, “Dışarıda olsam Kandil’e gider, ‘ya beni burada öldürün ya da silah bırakın’ derdim” cümlesini kurmuş

    Gazeteci Sedat Bozkurt: Demirtaş, “Dışarıda olsam Kandil’e gider, ‘ya beni burada öldürün ya da silah bırakın’ derdim” cümlesini kurmuş

    Buldan: Kürtler onurlu biz yüzleşme olmadan kimseye hakkını helal etmeyecek

    Buldan: Kürtler onurlu biz yüzleşme olmadan kimseye hakkını helal etmeyecek

    HDP'den İstanbul ‘Çözüm Biz'de’ mitingi

    HDP’den İstanbul ‘Çözüm Biz’de’ mitingi | Bu halk size boyun eğmeyecek

    Trending Tags

  • Görüş & Analiz
    Umutluyum!

    Umutluyum!

    Bir eşek vardı!

    Bir eşek vardı!

    Premier Lig nefret objesi olma yolunda

    Premier Lig nefret objesi olma yolunda

    ‘Ben Kemal, geliyorum; IŞİD’ini de al git!

    ‘Ben Kemal, geliyorum; IŞİD’ini de al git!

    “Bartu” yasak, “Zeli” de yasak…

    “Bartu” yasak, “Zeli” de yasak…

    Hayat kullanma kılavuzu; özel okullar

    Hayat kullanma kılavuzu; özel okullar

No Result
View All Result
  • Ana Sayfa
  • Haberler
    • Hepsi
    • Bilim ve Teknolji
    • Dünya
    • Ekonomi
    • Kültür - Sanat
    • Politika
    • Spor
    • Yaşam
    Pervin Buldan: B ve C planlarımız mevcut

    Pervin Buldan: B ve C planlarımız mevcut

    İtalyan Yüksek Mahkemesi: Torunlar büyükanne ve büyükbabaları görmek zorunda değil

    İtalyan Yüksek Mahkemesi: Torunlar büyükanne ve büyükbabaları görmek zorunda değil

    Flört talebini reddeden kadına 3 milyon dolarlık tazminat davası açtı: "Travma geçirdim, depresyona girdim"

    Flört talebini reddeden kadına 3 milyon dolarlık tazminat davası açtı: “Travma geçirdim, depresyona girdim”

    CHP'li Öztrak: Milletimiz kendine sırt çevirenlere hakkını sandıkta zaten helal etmeyecek

    CHP’li Öztrak: Milletimiz kendine sırt çevirenlere hakkını sandıkta zaten helal etmeyecek

    Türkiye vatandaşı dönercinin Almanya'daki vize davasında karar çıktı

    Türkiye vatandaşı dönercinin Almanya’daki vize davasında karar çıktı

    Avustralya’da çiftleşmek için canını hiçe sayan keseli kedilerin soyu tükeniyor

    Avustralya’da çiftleşmek için canını hiçe sayan keseli kedilerin soyu tükeniyor

    Trending Tags

  • İnsan Hakları
    Savcı, mütalaasını açıkladı: Boğaziçili 14 öğrenciye yüzlerce yıl hapis talebi!

    Savcı, mütalaasını açıkladı: Boğaziçili 14 öğrenciye yüzlerce yıl hapis talebi!

    AKP yargısından tarihe geçecek karar: ‘Hiç bir suçlama delili yoksa da yine suçlusun’

    AKP yargısından tarihe geçecek karar: ‘Hiç bir suçlama delili yoksa da yine suçlusun’

    Rize L Tipi’nde 20 gündür su yok, mahpuslar perişan

    Rize L Tipi’nde 20 gündür su yok, mahpuslar perişan

    ABD’de polis şiddeti: 29 yaşındaki bir siyahi 5 siyahi polis tarafından dövülerek öldürüldü

    ABD’de polis şiddeti: 29 yaşındaki bir siyahi 5 siyahi polis tarafından dövülerek öldürüldü

    Atilla Taş’tan Yusuf Kerim çağrısı: “Bir çocuğun hayatı için bir kere bir araya gelelim!”

    Atilla Taş’tan Yusuf Kerim çağrısı: “Bir çocuğun hayatı için bir kere bir araya gelelim!”

    AKP zulüm rejimi nice evlatları hasret bıraktı: ‘Babacığım, hiç olmazsa rüyama gel!

    AKP zulüm rejimi nice evlatları hasret bıraktı: ‘Babacığım, hiç olmazsa rüyama gel!

    Trending Tags

  • 15 Temmuz
    CIA eski Başkanı Pompeo anılarını yazdı: Pence‘in 15 Temmuz’a dair iğrenç videoya maruz kalmasından endişe ettim.

    CIA eski Başkanı Pompeo anılarını yazdı: Pence‘in 15 Temmuz’a dair iğrenç videoya maruz kalmasından endişe ettim.

    15 Temmuz’da Denizci subaylara işkenceyi Balyoz sanıkları Ali Türkşen ve ekibi yapmış

    15 Temmuz’da Denizci subaylara işkenceyi Balyoz sanıkları Ali Türkşen ve ekibi yapmış

    15 Temmuz’da emirle İBB önüne gönderilen erler yıllar sonra tahliye edildi

    15 Temmuz’da emirle İBB önüne gönderilen erler yıllar sonra tahliye edildi

    İşkence odasından Balyoz sanıkları çıktı: Denizci subaylara işkenceyi Ali Türkşen ve ekibi yapmış

    İşkence odasından Balyoz sanıkları çıktı: Denizci subaylara işkenceyi Ali Türkşen ve ekibi yapmış

    Genelkurmay Başkanlığı’ndaki işkence merkezini Aksakallı yönetmiş

    Genelkurmay Başkanlığı’ndaki işkence merkezini Aksakallı yönetmiş

    Galip Mendi’nin emekli olmasını istemediği Albay fişleme listelerini iptal ettirmek için Ankara’da mekik dokumuş

    Galip Mendi’nin emekli olmasını istemediği Albay fişleme listelerini iptal ettirmek için Ankara’da mekik dokumuş

  • Kürt Meselesi
    Polisten, HDP’li Ferhat Encü’ye tokat!

    İstanbul Valiliği, tokat atan polisi değil eski vekil Ferhat Encü’yü suçladı

    Demirtaş: Savcı, Erdoğan'ın avukatı gibi davranıyor

    Demirtaş: Bana Öcalan’ın yerine geçme teklifi yapıldı, reddettim

    Demirtaş, Öcalan’la görüşme isteğine açıklık getirdi: Amaç çatışmaları önlemek

    Demirtaş, Öcalan’la görüşme isteğine açıklık getirdi: Amaç çatışmaları önlemek

    Gazeteci Sedat Bozkurt: Demirtaş, “Dışarıda olsam Kandil’e gider, ‘ya beni burada öldürün ya da silah bırakın’ derdim” cümlesini kurmuş

    Gazeteci Sedat Bozkurt: Demirtaş, “Dışarıda olsam Kandil’e gider, ‘ya beni burada öldürün ya da silah bırakın’ derdim” cümlesini kurmuş

    Buldan: Kürtler onurlu biz yüzleşme olmadan kimseye hakkını helal etmeyecek

    Buldan: Kürtler onurlu biz yüzleşme olmadan kimseye hakkını helal etmeyecek

    HDP'den İstanbul ‘Çözüm Biz'de’ mitingi

    HDP’den İstanbul ‘Çözüm Biz’de’ mitingi | Bu halk size boyun eğmeyecek

    Trending Tags

  • Görüş & Analiz
    Umutluyum!

    Umutluyum!

    Bir eşek vardı!

    Bir eşek vardı!

    Premier Lig nefret objesi olma yolunda

    Premier Lig nefret objesi olma yolunda

    ‘Ben Kemal, geliyorum; IŞİD’ini de al git!

    ‘Ben Kemal, geliyorum; IŞİD’ini de al git!

    “Bartu” yasak, “Zeli” de yasak…

    “Bartu” yasak, “Zeli” de yasak…

    Hayat kullanma kılavuzu; özel okullar

    Hayat kullanma kılavuzu; özel okullar

No Result
View All Result
İnternet Haberler Köşe Yazıları Yorumlar Siyaset Ekonomi Spor
No Result
View All Result
Home Görüş & Analiz

Faizsiz ekonomi politikası önerisi -2: Faiz ve bölüşüm

SG SG
25 Ocak 2023
Görüş & Analiz
0
Faizsiz ekonomi politikası önerisi -2: Faiz ve bölüşüm
PaylaşPaylaş


Dr. İlhan Döğüş

Ana akım iktisadın ekonominin tek bir ürün ve tek bir firmadan müteşekkil olduğu temelindeki varsayımının yanı sıra, özellikle firmaların yatırım harcamalarının faize duyarlılığının yüksek olduğu varsayımı da yanlış.

Yazılarımda daha önce tartıştığım için üzerinde çok durmayacağım fakat özetle şunu söyleyebilirim: Öncelikle firmaların yatırım harcamaları talep düzeyine, yani siparişlerinin artacağına dair beklentiye bağlıdır. Ayrıca firmalar yatırımla yaptıkları harcamayı hasılat olarak geri edindikleri için ve bunu da mevduat hesaplarına koyma imkanları olduğundan firmalar için kredinin maliyeti, ödedikleri kredi faiz oranı değil, kredi faiziyle mevduat faizi arasındaki farktır.

Bir başka önemli husus, enflasyon arttıkça firmaların işletme sermayesi ihtiyaçlarını karşılamaları için kredi çekme talepleri de artar. Dolayısıyla ilişkinin yönü enflasyondan para miktarına doğrudur, para miktarındaki artıştan enflasyona doğru değil. Aşağıda sunacağım grafikte ABD özelinde gösteriyor ki, faiz artışları firmaların kredi talebini (kırmızı çizgi) çok da kısmış değil. Hane halkının kredi talebinde (mavi çizgi) ise sadece artış oranında bir düşüş gözlemlenmekte. Burada da enflasyonun önemli bir rol oynadığını söyleyebiliriz çünkü hane halkı daha sonra daha pahalı olacağını düşündüğü bazı ürünler için talebini öne çekmiş ve bunu da krediyle finanse etmeyi tercih etmiş görünmekte.

FAİZLERİN DÜŞMESİ YATIRIMI TETİKLEMEZ

Erdoğan ise faiz düşürmenin firmaların yatırım talebinin tetikleyeceğini bunun da üretimi artırarak yukarıda özetlediğim şekilde birim maliyeti düşüreceğini varsaymaktadır. Ancak yukarıda söylediğim gibi faizlerin düşmesi yatırımları tetikleyen güçlü bir etken değil. Firmaların maliyetlerindeki düşüşlerden kaynaklı kâr artışı yatırımı tetiklemez. Yatırımı tetikleyecek olan kâr artışı, siparişlerin artacağına dair beklentidir. Eğer firma bu siparişlerini mevcut üretim kapasitesiyle karşılayamayacağını düşünürse ya kapasite kullanım oranını artırır işçi alır ya da yatırım yaparak kapasitesini arttırır. Bir diğer varsayımı ise faizlerin maliyet olarak düşmesinin fiyatları baskılayacağı yönünde. Fakat faizler toplam maliyetler içerisinde %5 gibi düşük bir paya sahip.

FAİZ KARARLARININ SINIFSAL BOYUTU VAR

Faizleri arttırmak ise ekonomideki bilançoları kırılgan olan firma ve hane halkı sayısına bağlı olarak iflasları tetiklediği ölçüde işsizliği arttırıp ekonomiyi daraltmak, dolayısıyla maaşları baskılamak yönünde bir etkiye sahip. Bazı çalışmalar 1990 sonrası uygulanmaya başlanan enflasyon hedeflemesinin hem ekonomik büyümeyi baskıladığını hem de eşitsizliği arttırdığını ve emeğin gayrisafi milli hasıladan aldığı payı düşürdüğünü ortaya koymaktadır. Dolayısıyla faiz kararlarının ve daha özelinde enflasyon hedeflemesinin sınıfsal bir boyutu olduğunu söylemek mümkün.

Aşağıdaki grafikte Fed faizinin, maaş artış oranı ile emeğin verimlilik artış oranı arasındaki farkın üzerine çıktığı anda ekonomiyi resesyona sürüklendiği görülüyor. Fed, emeğin, verimlilik artışıyla elde edilenden daha az pay alması için ya da aldığı payı arttırmaması için resesyonu bile göze alıyor. Edward Dickens, Fed için büyük Amerikan bankalarının ve büyük Amerikan şirketlerinin öncelik olduğunu vurguluyor. Son dönemde faizi düşük tutan Türk merkez bankası içinse inşaat sektörünün ve AKP etrafında kümelenmiş sermaye grubunun öncelik olduğunu söylemek mümkün.

Merkez bankalarının faiz artışları ekonomiyi daraltma gücüne sahip çünkü işçi çıkarmak kolay, üretimi durdurmak kolay. Fakat merkez bankalarının faiz indirimlerinin ekonomiyi yeniden hareketlendirme ve canlandırma kapasiteleri düşük çünkü hem yatırımlar faize duyarlı değil, hem de işçi almak üretimi yeniden başlamak o kadar kolay değil ve zaman alır.

Dolayısıyla faiz önemli ölçüde bir bölüşüm değişkenidir. Sadece maaş artış oranını ve istihdamı baskılayarak emekle sermaye arasında değil, aynı zamanda sermaye grupları arasında da bölüşümü etkiler. Daha önceki bir yazımda tartıştığım üzere faiz, tasarruf arzı ve kredi talebi tarafından içsel değil, merkez bankaları tarafından dışsal olarak belirlendiği için merkez bankasının politika faiz oranının artırması, mevduat faizlerini ve tahvil faizlerini de arttırır. Bu da tasarruflarını mevduatta ve tahvilde tutanların servetlerini artırır ya da finansal yatırımcıların portföylerini mevduat ve tahvile doğru dönüştürmelerine sebep olur. Faiz artışı, resesyonun tetiklediği ölçüde firmaların batmaları ve beklenen kârlarını azaltacağından borsadaki hisselerin değerini düşürür. Ki Fed faiz artırdığından beri ABD borsaları düşmektedir.

Burada unutulmaması gereken bir diğer husus ise, finansal türev enstrümanlarla hisse değerlerindeki veya diğer finansal ürünlerin değerlerindeki düşüşlerin açığa satış yoluyla kar yaratma imkanlarının sunulduğu. Düşük faiz ise gerekli regülasyonların olmadığı durumda ucuz spekülatif borçlanmayı tetikleyerek finans piyasalarına özellikle de borsaya aşırı fon akışını tetikleyerek hisse değerlerini yukarı çeker.

Buraya kadar faiz kararlarının ekonomik çıkar çatışmalarından azade teknik bir mesele olmadığı umarım berraklaşmıştır. Enflasyon hedeflemesi uygulaması, maaşları ve dolayısıyla emeğin Gayrisafi Milli Hasıla’dan aldığı payın baskılanmasının üzerini örten bir bahane olagelmiştir. Günümüzdeki sorun, gücün merkezileşmesinden ötürü farklı toplumsal çıkarların bir araya gelerek demokratik kanallarla ortaklaşmaması sürecinin bertaraf edilmesi ve merkezileşmiş gücün etrafında toplanan azınlığın çıkarlarının genel kamu çıkarı olarak dayatılmasıdır. 1980 sonrasında ekonomi politikası teknokratik bir yapıya büründürülen merkez bankalarının üzerine yıkılırken maliye politikası bertaraf edilmiştir.

YARIN: Faiz yerine maliye politikası

Kaynak: Artı Gerçek
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***

Önceki

Kalbine stent takılması gereken tutuklu öğretmen için doktor bulunamıyor

Sonraki

Yunanistan’ın Türkiye’ye teslim ettiği Demir tutuklandı

SG

SG

Sonraki
Yunanistan’ın Türkiye’ye teslim ettiği Demir tutuklandı

Yunanistan’ın Türkiye’ye teslim ettiği Demir tutuklandı

Please login to join discussion
  • Trending
  • Yorumlar
  • Son Dakika
Financial Times'dan Sedat Peker yorumu: Türkiye'yi şaşkına çevirdi

Financial Times’dan Sedat Peker yorumu: Türkiye’yi şaşkına çevirdi

30 Mayıs 2021
Sedat Peker, Rubicon’u geçti mi?

Sedat Peker, Rubicon’u geçti mi?

9 Haziran 2021
11 yılda 43 yabancı şirket Türkiye’yi terk etti

11 yılda 43 yabancı şirket Türkiye’yi terk etti

6 Temmuz 2021
15 Temmuz’un gizemli ismi MİT görevlisi Sadık Üstün ve faaliyetleri

15 Temmuz’un gizemli ismi MİT görevlisi Sadık Üstün ve faaliyetleri

9 Ekim 2021
Financial Times'dan Sedat Peker yorumu: Türkiye'yi şaşkına çevirdi

Financial Times’dan Sedat Peker yorumu: Türkiye’yi şaşkına çevirdi

3
Sedat Peker, Rubicon’u geçti mi?

Sedat Peker, Rubicon’u geçti mi?

1
Ekonomik kriz erken seçimi zorluyor

Ekonomik kriz erken seçimi zorluyor

0
Pervin Buldan: B ve C planlarımız mevcut

Pervin Buldan: B ve C planlarımız mevcut

0
Pervin Buldan: B ve C planlarımız mevcut

Pervin Buldan: B ve C planlarımız mevcut

2 Şubat 2023
Umutluyum!

Umutluyum!

2 Şubat 2023
Galeride silahlı çatışma: 1 ölü, 1 ağır yaralı

Galeride silahlı çatışma: 1 ölü, 1 ağır yaralı

2 Şubat 2023
İstanbul'da deniz ulaşımına lodos engeli

İstanbul’da deniz ulaşımına lodos engeli

2 Şubat 2023

Son Haberler

Pervin Buldan: B ve C planlarımız mevcut

Pervin Buldan: B ve C planlarımız mevcut

2 Şubat 2023
4
Umutluyum!

Umutluyum!

2 Şubat 2023
4
Galeride silahlı çatışma: 1 ölü, 1 ağır yaralı

Galeride silahlı çatışma: 1 ölü, 1 ağır yaralı

2 Şubat 2023
7
İstanbul'da deniz ulaşımına lodos engeli

İstanbul’da deniz ulaşımına lodos engeli

2 Şubat 2023
6

Kur Bilgileri

Exchange Rate TRY: Per, 2 Şub.

Takip Edin

Kategoriler

  • 15 Temmuz
  • Bilim ve Teknolji
  • Dünya
  • Ekonomi
  • Genel
  • Görüş & Analiz
  • Güncel
  • İnsan Hakları
  • Kültür – Sanat
  • Kürt Meselesi
  • Politika
  • Sağlık
  • Spor
  • Yaşam
Görüş & Analiz Gönder

Son Dakika

Pervin Buldan: B ve C planlarımız mevcut

Pervin Buldan: B ve C planlarımız mevcut

2 Şubat 2023
Umutluyum!

Umutluyum!

2 Şubat 2023
  • Ana Sayfa
  • Haberler
  • İnsan Hakları
  • 15 Temmuz
  • Kürt Meselesi
  • Görüş & Analiz

© 2020 Serbest Görüş

No Result
View All Result
  • Ana Sayfa
  • Haberler
  • İnsan Hakları
  • 15 Temmuz
  • Kürt Meselesi
  • Görüş & Analiz

© 2020 Serbest Görüş