Trump-Zelensky zirvesi; Donbas ve toprak sorunu masada kaldı!

ARİF ASALIOĞLU | HABER ANALİZ

ABD Başkanı Donald Trump ile Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski arasında Florida’daki Mar-a-Lago’da gerçekleştirilen kritik görüşme sona erdi. İki liderin görüşmesi iki saati aşkın sürdü. Toplantı sonrasında basın açıklaması yapıldı. Trump, Zelensky ile yaptığı görüşmeleri ‘başarılı’ olarak nitelendirdi, ancak “bir iki zorlu konu”nun hala çözülmemiş olduğunu belirtti. Avrupa liderleriyle yaptığı görüşmeyi de aynı şekilde değerlendirdi.

Volodymyr Zelensky, Ukrayna için güvenlik garantilerinin yüzde 90’ından fazlasında anlaşmaya varıldığını ve birçok ayrıntıya ulaşıldığını söyledi. Ocak ayında Washington’da ABD, Ukrayna ve Avrupa ülkeleri arasında bir toplantı yapılabileceğini de sözlerine ekledi.

20 maddelik plan

Zelenskyy, “20 maddelik planın yüzde 90’ı üzerinde anlaşmaya varıldı, ABD’den güvenlik garantileri yüzde 100, ABD ve Avrupa’dan garantiler yüzde 90, askeri yön yüzde 100 ve Ukrayna’nın ekonomik toparlanma planı da sonlandırılıyor.” dedi. Toplantı sonrası yaptığı açıklamada, barış çerçevesine ilişkin tüm unsurların ele alındığını belirtti.

ABD–Ukrayna güvenlik garantileri tamamen netleşti; ABD, Avrupa ve Ukrayna arasında güvenlik garantileri neredeyse tam olarak aynlaştırıldı ve Askeri boyutta da tam uzlaşma sağlandığını aktardı.

Zelenski, Avrupalı liderlerle yaptığı görüşmede Zaporojye Nükleer Santrali’nin uluslararası kontrole devredilmesini ve üretilen elektriğin cephe hattının her iki tarafına dağıtılmasını istedi. IAEA ise bugün Moskova ve Kiev’in santral çevresinde onarım çalışmaları için geçici ateşkes konusunda anlaştığını duyurdu.

Trump ise, yapılacak anlaşmanın Ukrayna’ya büyük ekonomik kazançlar sağlayacağını ve barış anlaşmasının ana hatlarının şimdiden oluştuğunu ifade etti. Trump’a göre Avrupa ülkeleri, çatışmanın sona ermesinden sonra barışın korunmasında aktif rol üstlenecek.

Donbas ve toprak konusu çözülmedi

Trump, Donbas ve diğer bölgeler meselesinin çözümsüz kaldığını açıkladı. Bugün bir anlaşmaya varılması çağrısında bulundu, çünkü “Rusya daha fazla toprak ele geçirebilir.” Ayrıca Ukrayna’ya gelmeye ve Verkhovna Rada’ya hitap etmeye hazır olduğunu söyledi.

ABD Başkanı, savaşın “her şey yolunda giderse birkaç hafta içinde” sona ereceğini öngördü.

Görüşmenin hemen ardından Trump ve Zelenski, Avrupalı liderlerle ortak bir video konferans başlattı. Bilgiyi İtalya Dışişleri Bakanı Antonio Tajani kamuoyuyla paylaştı. Tajani, görüşmeler sonrası yaptığı açıklamada şunları söyledi: “ABD’nin girişimini tamamen destekliyoruz. Şimdi sürecin nasıl ilerleyeceğini göreceğiz. Putin önerileri kabul edecek mi, buna bakacağız. Güvenlik meselesi hem bizim hem de Avrupalılar için temel öneme sahip.”

Mar-a-Lago zirvesi ve ardından başlatılan Avrupa istişareleri, Ukrayna savaşında çok taraflı diplomatik sürecin hızlandığı yeni bir döneme girildiğine işaret ediyor.

Trump, Putin’i aradı

Görüşme öncesinde Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile telefon görüşmesi yaptı ve bu temasın, Amerikan–Ukrayna görüşmesinden sonra da devam edeceği açıklandı. Trump, Zelenski ile görüşmesinden önce Putin’le yaptığı telefon görüşmesini “iyi ve çok verimli” olarak tanımladı. Kremlin de bu görüşmeyi doğruladı.

Putin’in yardımcısı Yuri Uşakov, görüşmenin ABD’nin girişimiyle gerçekleştiğini ve 1 saat 15 dakika sürdüğünü açıkladı. Uşakov’a göre görüşme samimi ve iş odaklı bir atmosferde geçti. Uşakov’un aktardığına göre Trump, Putin’in çatışmanın çözümüne dair gerçekçi değerlendirmelerini dikkatle dinledi. İki lider, Ukrayna ve Avrupa’nın önerdiği geçici ateşkes planının çatışmayı uzatmaktan başka bir işe yaramayacağı konusunda benzer görüşlere sahip olduklarını teyit etti.

Putin, çatışmanın sona ermesi için Kiev’in özellikle Donbas konusunda cesur ve sorumlu bir siyasi karar alması gerektiğini ve bunun gecikmeden yapılmasının önemli olduğunu vurguladı. Trump ise savaşın bir an önce bitmesi gerektiğini söyledi ve bunun hem ABD hem Rusya hem de Ukrayna için olağanüstü ekonomik fırsatlar doğuracağını belirtti. Ayrıca Ukrayna krizinin kendi başkanlığı döneminin en zor dosyası olduğunu kabul etti.

Cephede gerilim artıyor

Vladimir Putin iki gün önce yaptığı açıklamada, Kiev’in uzlaşmaz tutum sergilemesi halinde Rusya’nın hedeflerine askeri yollarla ulaşacağını söylemişti. Rusya Savunma Bakanlığı ise son 24 saatte altı yerleşim yerinin ele geçirildiğini açıkladı: Dördü Donbas’ta, ikisi Zaporojye bölgesinde. Zaporijya bölgesinde Stepnogorsk Rus kontrolüne geçti. Donetsk’te ise Rodinskoye ve Artemovka Rus güçlerinin kontrolüne alındı.

Putin yaptığı konuşmada, Rus ordusunun başarılarını överek, Dimitrov ve Gulyaipole’un alınmasının Donbas’ta ilerleyen operasyonlar açısından kritik öneme sahip olduğunu söyledi: “Dimitrov’un alınması, Donetsk’in tamamen özgürleştirilmesi yolunda önemli bir adımdır. Gulyaipole, Zaporijya bölgesinin ikinci en büyük şehri. Bu kentin kontrol altına alınması, bölgede ilerlemenin önünü açıyor. Hepinizi bu sonuçlardan dolayı tebrik ediyorum.”

“Rusya, Ukrayna’nın yeniden inşasına hazır”

Trump, Putin ile yaptığı bir görüşmeye atıfta bulunarak, Rusya’nın Ukrayna’nın yeniden inşasına yardım etmeye hazır olduğunu iddia etti. Bu mesajı Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy’e ilettiğini söyledi.

Beyaz Saray’ın YouTube kanalında yayınlanan basın toplantısı kaydında Trump, “Onlar yardım edecek, Rusya yardım edecek. Rusya, Ukrayna’nın başarılı olmasını istiyor.” ifadelerini kullandı. Putin’in “enerji, elektrik ve diğer şeyleri çok düşük fiyatlarla tedarik ederek” Ukrayna’ya katkıda bulunma konusunda “çok cömert” olduğunu öne sürdü.

Trump’ın bu iddiaları henüz ne Rusya ne de Ukrayna tarafından doğrulandı. Kremlin’den konuyla ilgili resmi bir yorum gelmezken, Kiev’den de henüz bir tepki alınmadı. Ancak Trump, Zelenskiy ile görüşme öncesinde, Rusya’yı daha uzlaşmacı bir pozisyona sokmak veya Ukrayna’yı taviz vermeye ikna etmek için bir psikolojik hamle yapmış olabilir. Yada savaş sonrası dönemde, Rusya’nın bir tür tazminat veya yeniden yapılanma katkısı olarak enerji kaynaklarını kullanabileceğine dair uzun vadeli bir öneri sunuyor da olabilir.

Ukrayna’nın yeniden inşası için yüzlerce milyar dolar gerektiği tahmin ediliyor. Rusya’nın, kendi saldırısıyla yıktığı bir ülkenin yeniden inşasına katkıda bulunma fikri, uluslararası hukukta tazminat kavramıyla da bağlantılı ancak oldukça tartışmalı bir konu.

Kaynak: Tr724
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***