ABD’nin eski Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey, Suriye’de yaşananları ve ABD’nin Ortadoğu politikasını Al Monitor’a değerlendirirken, Türkiye konusunda, Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Tayyip Erdoğan ile Türkiye’nin ayrı tartışılması gerektiğini belirtti.
2016’da Donald Trump’ın ABD tarihindeki en “pervansız” başkan olacağına dair bir mektuba imza atan 50 eski ulusal güvenlik danışmanından biri olan James Jeffrey, iki yıl sonra Trump’ın Suriye Özel Temsilcisi olmayı kabul etmişti. Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ile birlikte yaptıkları planda Suriye’de Birleşmiş Milletler (BM) gözetiminde bir seçim yapılana kadar ISIS ile mücadele devam edilecek ancak terör örgütünün Suriye’de kalması saplanacaktı. Ayrıca Suriyeli Kürt savaşçılar, Esad’ın ülkenin kuzeyindeki petrol sahalarına girmesine engel olacaktı.
Ancak Trump’ın 2018’de Erdoğan ile yaptığı telefon görüşmesi sonrası hiç kimsenin beklemediği bir şekilde Suriye’den ABD askerleri çekeceğini açıklaması ile her şey değişti.
Jeffret, Al Monitor’a verdiği uzun mülakatta bu duruma ve Türkiye’nin Ortadaoğu’daki rolüne değindi.
Trump’ın bölgede yaşananları “sonu olmayan bir savaş” olarak gördüğünü aktaran Jeffrey bunun üzerine asker çekme kararı aldığını belirtti.
Türkiye’nin oldukça önemli bir noktada olduğunu ve Türkiye’nin olmadığı bir Suriye planının işlemeyeceğini kaydeden James Jeffrey esas işinin, Suriye’de Devlet Başkanı Beşir Esad’ın galip gelemeyeceği, İsrail’e yeterli hava desteğinin verileceği, İran’ın Suriye’deki varlığını bitirecek ve Türkiye’nin de dahil olduğu bir planı koordine etmek olduğunu ifade etti.
ABD’nin yeni Başkanı Joe Biden’ın öncelikli beş problemini Çin, Rusya, Kuzey Kore, İran’ın uranyum zenginleştirme programı ve iklim olarak tanımlayan Jeffrey, Türkiye’nin altıncı sırada yer aldığını söyledi.
“Türkiye’nin ilk beşte yer alan iki konuya direk etkisi var, Rusya ve İran. Ayrıca sekiz ya da dokuzuncu sırada yer alan terörizm konusuna da etkisi bulunuyor. Türkiye önemli bir NATO ülkesi. İran’a karşı anti balistik füze sistemimizin çekirdeği orada. Ortadoğu’da, Kafkaslar’da ve Karadeniz’de Türkiye olmadan bir şey yapamayız”
Erdoğan’ın çekim gördüğü yere hareket eden bir lider olduğunu aktaran Jeffrey ardından şu ifadeleri kullandı;
“Erdoğan hakkında bir diğer şey aşırı kibirli, tahmin edilemez ve kazan – kazan çözümlerini kabul etmez oluşu. Ancak ona baskı yaptığınız zaman, onunla pazarlık yaptım, mantıklı biri olur.”
Biden’ın eski ABD Başkanı Barack Obama dönemindeki gibi bölgedeki olayları, birbirinden ayrı kendine özgü problemler olarak gören yaklaşımını benimsemesi halinde ABD’nin Ortadoğu’yu kaybedeceğini aktaran James Jeffrey Asya’nın da arkasından geleceğini ifade etti.
Jeffrey, Biden’a Erdoğan ile anlaşmak için yapması gerekenleri şöyle anlattı;
“Erdoğan dişinizi gösterene kadar arkasını dönmez. 2019’daki ateşkeste biz bunu yaptık. Ekonomilerini yok etmeye hazırdık. Putin de jetleri düşürüldükten sonra aynısını yaptı. Ruslar İdlib’te Türkiye’ye iki sert mesaj gönderdi. Türklerin bir taburunu katlettiler. Ancak işler Rusya’nın istediği gibi gitmedi.
Erdoğan çok ileri gittiğinde onu gerçekten sıkıştırmaya istekli olmalısın ve bunu önceden anlamasını sağlamalısın. Türkiye’nin pozisyonu hiçbir zaman yüzde 100 doğru değil ancak onların da kendi argümanları var. Türkiye’ye önemli müttefik rolünü geri verin, argümanlarını dinleyerek bir çözüm bulmaya çalışın.”
Erdoğan’ın Kürtler ve PKK konusunda bugüne kadar en fazla ilerleme sağlamış olan Türk siyasetçi olduğunu aktaran Jeffrey ancak MHP ile ortaklığ başladıktan sonra bu durumun değiştiğini kaydetti. Jeffrey, Kuzey Suriye’den bahsedileceği zaman en önemli noktanın Türkiye’nin iç siyaseti olduğunu aktararak, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin Türkiye’nin ulusal gündemini tek bir cümlede özetlediğini onun da Kürtlere yer olmadığı görüşü olduğunu söyledi.