Rasputista nedir? Çamur, Ukrayna’ya karşı saldırıda Rus ordusuna engel olur mu?

Rusya’nın saldırı hazırlıklarını tamamlama aşamasına yaklaştığına dair Amerika Birleşik Devletleri’nden gelen son istihbarat bilgilerine dayanarak yapılan ikazlar üzerine çok sayıda ülke, vatandaşlarına Ukrayna’yı terk etmesi tavsiyesinde bulundu. Moskova da Kiev’deki diplomatik misyon çalışanlarının ülkeyi terk etmesini tavsiye etti.

Kiev ile Moskova arasında yaşanan gerilime diplomatik çözüm için çabalar sürerken Rusya’nın askeri bir operasyon için geri saydığına dair endişeler giderek artıyor.

Uzmanlara göre Rusya’nın kalkışacağı askeri bir operasyonda ‘zamanlama’ çok önemli ve bu zamanlama özellikle iklim koşullarına bağlı.

Çünkü uzmanlara göre bu coğrafyadaki askeri hareketlerde dikkate alınması gereken en önemli faktör çamur. Tarih boyunca askeri açıdan Rusya’ya genellikle avantaj kazandıran bu durum için Rusça üretilmiş bir kelime bulunuyor: Rasputista.

Rasputista ilkbahar ve sonbaharda eriyen karlar ve artan yağış nedeniyle ortaya çıkan çamurlu durumu ifade ediyor. Bu ağır çamurlu koşullar askerilerin saklandığı siperleri ıslak beton benzeri bir hale getirirken, alfastlanmmış yollarda araçların ilerlemesini de zorlaştırıyor.

Raputista tarihte Rusların lehine stratejik üstünlük sağladı

Rasputista, Ruslar için tarihte birçok kez anayurtlarının işgalini zorlaştıran stratejik bir silaha dönüştü. 13üncü yüzyılda Novograd’ın Moğol işgalinden kurtaran, 1812’de Fransa İmparatoru Napoleon’a bağlı güçlerin ilerleyişini yavaşlatan ve İkinci Dünya Savaşı’nda Hitler’in Moskova’yı kuşatmasına engel olan koşulların başında “dipsiz çamurun” geldiği biliniyor.

Alman komutan Heinz Guderian Moskova’ya doğru ilerleyememelerinin sebebini “Yollar hızla dipsiz çamur kanallarına dönüştü, araçlarımız büyük savaş makineleriyle salyangoz hızında ilerleyebildi” ifadeleriyle aktarıyor.

Rusya, tarihte genellikle kendisi için avantaj sağlayan bu stratejik koşulun saldırı durumunda dezavantajına olabileceğinin farkında.

Bu nedenle Çin Devlet Başkanı Şi Cinging’in Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’den Pekin’deki Kış Olimpiyatları sırasında saldırı yapmamasına dair ricasının Moskova’da yakından değerlendirildiği tahmin ediliyor. Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı Antony Blinken’in de edindikleri istihbarata göre Rusya’nın olimpiyatlar bitmeden saldırı ihtimalinin güçlendiğine dair uyarıları bu duruma işaret ediyor olabilir.

Uzmanların çoğu bu yıl nispeten ılık geçen kış mevsiminin Ukrayna’nın bir Rus saldırısı karşısındaki en büyük yardımcısı olabileceğini dile getiriyor ancak rasputistanın Rusya’yı caydırmayacağı görüşünde.

Çamur, Rusları durdurur mu?

Dış Politika Araştırma Enstitüsü’nden Rob Lee Rusya’nın askeri seçeneklerini konuşurken yapamaz” ifadesinin kullanılmaması gerektiğini vurguluyor. Lee sosyal medya hesabından yaptığı değerlendirmede “Çamur, hava durumu. Omicron. Olimpiyatlar vb hepsi bir faktör ama bunların hiçbiri Rus ordusunun ne zaman/nasıl/neyi yapabileceğinde belirleyici değil. Ve sürprizi başarmak koşulların ideal koşullarda olmadığında harekete geçirmek olabilir” diye görüşlerini ifade ediyor.

Amerikan düşünce kuruluşu RAND Corporation uzmanlarından Dara Massicot da Rob Lee’nin görüşlerine katılıyor. Massicot Forign Policy dergisine yaptığı değerlendirmede Rus ordusunun yılın bütün dönemlerinde her türlü hava koşulunda eğitim yaptığına ve değişen yer koşullarına aşina olduğuna dikkat çekiyor.

Massicot her ne kadar donmuş zemin Rus kuvvetleri için kolaylık sağlasa da rasputista benzeri problemlere karşı kurtarma araçları ve köprü malzemesi gibi lojistik ekipmanı hazır tuttuğunu belirtiyor. Rus kuvvetlerinin hassas güdümlü füzeler ve hava saldırısı gibi zemin koşullarından etkilenmeyecek faktörlerini hatırlatan uzmana göre her şey Rusya’nın nasıl bir askeri operasyon türü ve ölçeği kullanacağına bağlı.

Rusya’nın askeri adım atarken acele etmesini gerektirebilecek diğer sebepler neler?

Belarus

Rusya, Ukrayna’nın başkenti Kiev’e 500 kilometreden yakın olan kuzey komşusu Belarus ile yakın ittifak kurarak psikolojik baskı kuruyor. 10 Şubat’ta iki ülke arasında başlayan 10 günlük ortak tatbikatı gerekçe gösteren Rusya, Belarus’a önemli miktarda askeri birlik konuşlandırdı.

Ancak 20 Şubat’ta tatbikatın sona erecek olması, Rusya’nın burada barındırdığı birlikler için yeni bir gerekçe üretmesini gerektirebilir. Uzmanlar ayrıca Rus askerlerinin ağır kış şartları ve Covid-19 salgınının yarattığı sağlık ve moral açısından olumsuz koşullarda uzak mesafelerde birlik tutmasının zorluk yaratabileceği görüşünü dile getiriyor.

Sözleşmeli askerler

Rusya’nın askeri operasyonu hızlandırması için gerekçelerden birinin de sözleşmeli askerler olduğu belirtiliyor. Forbes dergisi Rusya’nın askerlerle imzaladığı bir yıllık sözleşmenin sona ermek üzere olduğunu aktarıyor. Rusya’nın bu sözleşmeleri uzatmasının mümkün olduğunu belirten dergi bu tür bir girişimin gerçek bir savaş durumu ortaya çıkmadan iç politikada popüler olmayacağı değerlendirmesinde bulunuyor.

Sözleşmeli askerler Rus ordusu içindeki azınlık grubun en büyüğünü oluştursa da genellikle ön cephe savaşlarında tercih edilmiyor. Yine de bir askeri operasyon sırasında iş gücü olarak önemli bir görev üstleniyor.