Helikopterden atılan Şiban’a verilen ceza onandı

WAN – Wan’da askerler tarafından gözaltına alındıktan sonra helikopterden atılan Osman Şiban’a “örgüt üyesi olmak” iddiasıyla verilen 7 yıl 6 ay hapis cezasına karşı yapılan istinaf başvurusu ret edildi. 

Wan’ın Şax (Çatak) ilçesinde operasyona çıkan askerler tarafından 11 Eylül 2020 tarihinde gözaltına alındıktan sonra helikopterden atılan ve ağır yaralanan Osman Şiban hakkında “örgüt üyesi olmak” iddiasıyla verilen hapis cezası istinaf mahkemesinde onandı. 

Mersin 2’nci Ağır Ceza Mahkemesi, 11 Nisan 2023’te “örgüt üyesi olmak” iddiasıyla Şiban’a 7 yıl 6 ay hapis cezası verdi. Avukatlar bunun üzerine istinaf başvurusunda bulundu. Adana Bölge Adliye Mahkemesi 2’nci Ceza Dairesi, başvuruyu reddederek, yerel mahkemenin gerekçeli kararı üzerinden cezayı onadı. 

‘CEZADA İSABETSİZLİK YOK’

Daire kararında, yargılamanın tüm süreçlerinde “vicdani kanının oluştuğu” ileri sürüldü. Kararda, “Toplanan deliller karar yerinde incelenip sanığın suçunun sübutunun kabulünde, oluşa ve soruşturma sonuçlarına uygun şekilde suç vasfının tayininde, cezanın belirlenmesinde, cezayı artırıcı ve azaltıcı sebeplerin nitelik ve derecesinin takdirinde, savunmasının inandırıcı gerekçelerle ret edilmesinde ve incelenen dosyaya göre verilen hükümde bir isabetsizlik bulunmadığı anlaşıldığından, sanık müdafinin istinaf talebi yerinde görülmemiş olmakla, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir” denildi. 

AYNI GEREKÇELER SIRALANDI 

Kararda, yerel mahkemenin gerekçesine yer verildi. Gerekçeli kararda, yazın sadece 2 ay köyde kalan Şiban’ın “örgüte mali yardım topladığı” ve “örgütten mali yardım aldığı” iddia edilmişti. Şiban’ın “örgütün kırsal alanında faaliyet yürüten üyeleriyle sürekli olarak irtibat halinde olduğu, örgütten gelen emir ve talimatlara göre hareket ettiği, örgütten gelen talimatlar neticesinde kırsal alandaki diğer örgüt üyelerinin ihtiyaçlarını karşıladığı” iddia edilmişti. Ayrıca söz konusu iddialar üzerinden Şiban’ın “örgütle organik bağ kurarak üye olma suçu işlediği” ileri sürülmüştü.  

İstinaf mahkemesi de yerel mahkemenin gerekçeli kararı üzerinden yapılan itirazı reddetti. Avukatlar, karara karşı Yargıtay’a başvuru yaptı. 

NELER YAŞANDI? 

11 Eylül 2020: Wan’ın Şax (Çatak) ilçesinde operasyona çıkan askerler, 7 çocuk babası Servet Turgut (55) ve 8 çocuk babası Osman Şiban’ı (50) gözaltına aldı. İki yurttaş, köy meydanında çok sayıda askerin işkencesine maruz kaldıktan sonra helikoptere bindirildi. 2 gün sonra Turgut ve Şiban’ın Van Bölge ve Eğitim Araştırma Hastanesi yoğun bakımında oldukları öğrenildi. Askerler tarafından hastaneye getirilen 2 yurttaşın, ağır yaralı oldukları hastane yetkilileri tarafından aileye iletildi. Ancak hastane kayıtlarına 2 yurttaşın durumuna “orta kötü” notu düşüldü. Raporda, Şiban’ın her iki gözünde morluk, baş, boyun ve yüz bölgesinde travmaya bağlı şişlik olduğu belirtildi. Ayrıca Şiban’ın kan kustuğu bilgisi yer aldı. Şiban, raporda yoğun bakım ihtiyacı olduğunun belirlenmesi üzerine Van Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne sevk edildi. 

14 Eylül 2020: Hastane yetkilileri tarafından haber verilmesi üzerine aileler, Turgut ve Şiban’ın hastanede olduğunu öğrendi. Hastane önüne gelen Osman Şiban’ın kardeşi Cengiz Şiban, yaptığı açıklamada, “Servet’i alıp köye geldiler. Sonra Osman’ı da alıp helikopterle götürdüler. Operasyon olduğu için hiçbir yere çıkamadık ve bilgi alamadık. İkisinden de uzun süre haber alamadığımız için ben kent merkezine geldim ve askeriyeyi aradım. Bana ağabeyimin yoğun bakımda olduğunu söylediler. Onlara ‘Ağabeyim götürdüğünüzde sağlamdı nasıl oldu da yoğun bakıma düştü?’ dedim ama bana cevap vermediler. Kardeşimi gözaltına aldıklarında hiçbir şeyi yoktu. Onlara işkence mi yapıldı, helikopterde işkence mi yaptılar bilmiyoruz” dedi. 

17 Eylül 2020: Turgut ve Şiban’ın durumu giderek ağırlaşırken, Mezopotamya Ajansı (MA) 2 kişinin helikopterden atıldıklarına dair önemli belgeler yayınladı. Yoğun bakımda tutulan Turgut’un raporunda “isimsiz hasta yüksekten düşme sebebiyle getirildi” notu yer aldı. Rapor üzerine iki kişinin helikopterden atıldığı bilgisi ilk olarak MA tarafından kamuoyuna duyuruldu. Aynı gün Osman Şiban’ın işkence görmüş haldeki fotoğrafı MA tarafından servis edildi. 

18-19 Eylül 2020: Turgut ve Şiban’ın helikopterden atıldıklarına ilişkin iddialar önemli bir boyut kazanırken, Şiban’ın fotoğraflarının yayınlanmasının ardından olay artık somut bir veriye kavuşmaya başladı. Fotoğrafın ardından aileler, Wan Barosu İnsan Hakları İhlalleri Komisyonu’na başvuruda bulundu. Ailelerin avukatları da sorumlu askerler hakkında “Kasten yaralama”, “Kasten öldürmeye teşebbüs”, “Görevi kötüye kullanma” ve ”İşkence” suçlamalarıyla Van Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulundu. 

Kırsal mahalleye helikopterle gelen askerlerin yurttaşları meydanda topladığı ve kimlik kontrolü yaptıkları belirtilen dilekçede, o sırada 2 yurttaşın askerler tarafından darp edildiği ifade edildi. Askeri yetkilinin sürekli “Acımız var, öfkemizi sizden çıkarmayıp da kimden çıkaracağız, köyünüzü yakacağız” şeklinde ifadelerde bulunduğu dilekçede yer aldı. Yurttaşların diz üstü çöktürülerek kimlik kontrolü yapıldığı ifade edildi. Aynı gün içerisinde 15 askerin tekrar mahalleye geldiği, başka bir mahallede gözaltına alınan Turgut’un askerlerin yanında yer aldığı, askerlerin burada da Şiban’ı gözaltına aldıkları ve sonrasında mahalleden ayrıldıkları bilgilerine dilekçede yer verildi. Mahalle sakinlerinin 2 kişinin gözaltına alınmasına tepki göstermeleri üzerine askerlerin “sizi tararız” tehdidine maruz kaldıkları da ifade edildi. 

20 Eylül 2020: Ajansımız, 20 Eylül’de yaşanan olayın seyrini tamamen değiştirecek olan resmi belgeleri yayınladı. Van Bölge Araştırma Hastanesi’nin Servet Turgut ve Osman Şiban için hazırlanan raporda “Helikopterden düşme sonrası yaralanma” notu yer aldı. Devamında “Yüksekten düşme sorası emniyet tarafından sağlık ekiplerine bildirilerek 112 tarafından acile getirilmiş” denildi.

22 Eylül 2020: Ajansımızın servis ettiği belgelerin ardından uluslararası birçok yayın kuruluşu da 2 kişinin helikopterden atıldıklarına ilişkin haberler geçmeye başladı. Yaşanan olay kamuoyu gündeminde yoğun işlenmeye başladığı sıralarda Osman Şiban taburcu oldu. Görüntülerin kamuoyuna yansımaması için Şiban kaldığı evden alelacele alınarak Van Askeri Hastanesi’ne götürüldü. Aynı gün Şiban ambulansa bindirilerek Mersin’e götürüldü. 

Yaşanan olayın tüm detaylarının ortaya çıkması ile birlikte Van Valiliği olaydan 11 gün sonra açıklama yapmak zorunda kaldı. Açıklamada, Turgut’un “dur” ihtarına uymayarak kaçmaya çalıştığı esnada kayalık alanda düştüğü ve bundan kaynaklı yaralandığı ileri sürüldü. 

Yine aynı gün Halkların Demokratik Partisi (HDP) Grup Başkanvekili Saruhan Oluç’un da aralarında olduğu bir heyeti kente geldi. 

23 Eylül 2020: Van Valiliğinin açıklamasının bir gün sonrasında yine ajansımıza konuşan görgü tanıkları, Servet Turgut’un tarlasında saman topladığı sırada askerler tarafından gözaltına alındığını, helikopterden atılan iki kişinin gözaltına alındığı sırada sağlıklarının yerinde olduğunu ve bu şekilde helikoptere bindirildiği bilgisini verdi. Tanıklar, Van Valiliğinin aksine sözü edilen bölgede hiçbir kayalığın olmadığını da söyleyerek, açıklamayı yalanladı.

Ajansımız bu kez de helikopterden atılan Servet Turgut’un yoğun bakımda çekilen fotoğraflarına ulaştı. Fotoğrafta, Turgut’un solunum cihazına bağlı olduğu, yüzünün kan ve morluklar içinde olduğu görüldü.

25 Eylül 2020: Hastane yoğun bakımında kalan Servet Turgut’un durumu giderek ağırlaşırken, doktorlar kritik bir sürece girildiği bilgisini verdi. Bu arada Uluslararası Af Örgütü, helikopterden atılan Osman Şiban ve Servet Turgut’un durumuna ilişkin Türkiye’ye mektup göndererek, “İşkence iddiaları bağımsız şekilde soruşturulmalı” çağrısında bulundu. Yine HDP, Meclis İnsan Hakları Komisyonu’na acil toplanma çağrısı yaptı. 

30 Eylül 2020: 11 Eylül’de gözaltına alındıktan 2 gün sonra Van Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nin yoğun bakım ünitesinde tedavi altında oldukları ortaya çıkan ve Osman Şiban’la birlikte helikopterden atıldıkları belgelenen Servet Turgut, yoğun bakım servisinde saat 09.20 sıralarında yaşamını yitirdi. Adli Tıp Kurumu’nda yapılan otopside sivil giyimli askeri üst düzey yetkililerin olmasını dikkat çekerken, Turgut, otopsinin ardından polis ablukasında defnedildi. 

1 Ekim 2020: Turgut için Edremit ilçesinde kurulan taziyeyi ziyaret eden siyasetçiler polisin müdahalesiyle karşı karşıya kaldı. Polis, taziyede konuşma yapılmasına izin vermeyeceklerini belirterek, ziyareti görüntülemek isteyen gazetecilere de müdahale ederek çekim yapmalarını engelledi.  Polisin yüksek sesle “Mezopotamya Ajansı’nın çekim yapmasına izin vermeyeceğiz” demesi dikkat çekti. Aynı gün Van Cumhuriyet Savcılığı helikopterden atılan 2 köylü ile ilgili soruşturmada gizlilik kararı aldı ve yayın yasağı getirildiğini açıkladı. 

6-9 Ekim 2020: MA muhabirleri Adnan Bilen ile Cemil Uğur, JINNEWS muhabiri Şehriban Abi ile gazeteci Nazan Sala’nın evleri 6 Ekim tarihinde basıldı. Gözaltına alınan gazeteciler 9 Ekim’de çıkarıldıkları Sulh Ceza Hakimliği tarafından “Devlet aleyhine toplumsal haber yapmak” iddiasıyla tutuklanarak cezaevine gönderildi. 6 ay cezaevinde tutulan gazeteciler, 2 Nisan’da çıkarıldıkları mahkemece tahliye edildi. Gazeteciler hakkında açılan davada beraat kararı verildi. 

27 Kasım 2020: Wan’da Osman Şiban’ın ağır yaralı, Servet Turgut’un ise yaşamını yitirdiği işkence ve helikopterden atılmalarıyla ilgili Meclis’te konuşan İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, işkence ve kötü muameleye değinmeden her ikisinin de “milis” olduğunu ileri sürdü. 

11 Haziran 2021: Şiban, 9 ay sonra ifade verdi. Hakkında “örgüt üyeliği” iddiasıyla açılan soruşturma kapsamında Van Cumhuriyet Başsavcılığı’na ifade veren Şiban, olay günü yaşadıklarını anlattı. Van Cumhuriyet Başsavcılığı, Osman Şiban hakkında “örgüt üyeliği” iddiasıyla iddianame hazırladı. Van 5’inci Ağır Ceza Mahkemesi, Şiban’ın ikametgahı nedeniyle “yetkisizlik” kararı vererek, dosyayı Mersin’e gönderdi. 

7 Eylül 2022: Olaydan tam 2 yıl sonra Şax’ta helikopterden atılan yurttaşlarla ilgili yapılan “Gazetecilere gözaltı talimatı aynı yerden” başlıklı haber nedeniyle MA’nın İmtiyaz Sahibi Ferhat Çelik ile haberi paylaşan Jiyan İmtiyaz Sahibi İdris Yayla’ya dava açıldı. Gazetecilere 1 yıl 3’er ay hapis cezası verildi. 

28 Mart 2023: MA, Turgut ve Şiban’ın helikopterden atıldıklarına ilişkin askerlerin ifadelerine ulaştı. Şiban ve Turgut’un helikoptere sağlam bindirildikleri, helikopter piste inmeden yüzlerce askerin ortasına atılıp linç edildikleri ortaya çıktı.

11 Nisan 2023: Mersin 2. Ağır Ceza Mahkemesi, Osman Şiban’a “örgüt üyesi olmak” iddiasıyla 7 yıl 6 ay hapis cezası verdi. Avukatlar, karara karşı Adana Bölge Adliye Mahkemesi’ne itirazda bulundu. 

MA / Adnan Bilen