Türkiye ekonomisi, döviz rezervlerindeki dramatik kayıplar, yüksek dış borç yükü, özel sektörün döviz açığı ve TL’ye güvenin azalmasıyla derin bir kriz sarmalında.
25 Nisan 2025 itibarıyla dolar/TL kuru 38,42 seviyesine tırmanarak, 19 Mart’ta tırmandığı zirveye selam çaktı.
Merkez Bankası (TCMB) ile Kazakistan Merkez Bankası arasında imzalanan 1,5 milyar dolarlık swap anlaşması, rezervleri destekleme çabası olarak öne çıksa da bu hamle döviz krizine çare olmaktan uzak.
AMERİKA, İRAN HAREKÂTINA DESTEK ŞARTI İLE PARA VERECEK
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Amerika Birleşik Devletleri’nden (ABD) eli boş dönüyor. Zira ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, borç para için İran’a dönük muhtemel askerî harekâta destek şartını Şimşek’in önüne koydu.
Kirli pazarlığı CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in Mersin Mitingi’nde ifşa etti. Şimşek dış finansman bulamadan Türkiye’ye dönerken; “yatırımcıların akıl hocası” S&P, Türkiye’nin kredi notunu “BB-”de sabit tuttu. Başka bir ifade ile Türkiye; Bangladeş, Kosta Rika ve Arnavutluk ile aynı ligde kaldı.
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alındığı 19 Mart’tan beri TCMB’nin net döviz rezervi toplam 54 milyar dolar eridi. Özel sektörün döviz açığı şubat ayı itibarıyla 156 milyar dolar.
TCMB, KAZAKİSTAN’A EL AÇACAK KADAR ZOR VAZİYETTE
Kazakistan ile imzalanan 1,5 milyar dolarlık (28 milyar TL) swap anlaşması, yerel para birimleriyle ticareti artırmayı ve rezervleri güçlendirmeyi hedefliyor. Ancak, swaplar özünde bir borçlanma mekanizmasıdır ve vadesinde faizi mukabilinde geri ödenmesi gerekir.
TCMB’nin mevcut swap portföyü şöyle:
Katar: 15 milyar dolar
Çin: 6 milyar dolar
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE): 5 milyar dolar
Güney Kore: 4 milyar dolar
Kazakistan: 1,5 milyar dolar
Swap kelime olarak kulağa hoş gelse de dışarıdan borç para alarak rezerv makyajı yapmaktan öte bir karşılığı yok. Kısa vadeli likidite sağlasa da TCMB’nin net rezervlerinin altın etkisinden arındırıldığında ekside olması sebebiyle piyasalara güven vermiyor.
Serbest Görüş:
dDeniz taşla dolmaz, dolarda en kötüsü geliyor
dKoç şaştı kaldı: Alışın, artık böyle!
dMerkez Bankası’ndan kritik karar!
Swap borçlarının vadesi geldiğinde yenilenmezse rezervlerde ani düşüş kaçınılmazdır.
191 milyar doları aşan yurt içi döviz mevduat talebini ve Türkiye’nin ithalatını karşılamaktan uzak.
Bir yıl içinde ödenmesi gereken kısa vadeli borç ise 240 milyar dolar. TCMB’nin eksideki net rezervleri, bu borçların çevrilmesini imkânsız hale getiriyor. 240 milyar dolarlık borç için dış finansman bulunmazsa, Türkiye temerrüt riskiyle karşı karşıya.
Şimşek’in “Dezenflasyon programına devam!” mesajları, siyasî belirsizlikler nedeniyle inandırıcı bulunmadı.
Bank of America (BofA) yabancı yatırımcıların Türkiye’ye itimadının kalmadığını, Erdoğan’ın ekonomi politikalarına müdahale riskinin endişeleri körüklediğini belirtiyor.
ERDOĞAN KOLTUĞU BIRAKMAYACAK, KRİZ DERİNLEŞECEK
TCMB’nin net rezervlerinin ekside olması, kur üzerindeki baskıyı artırıyor. TCMB’nin 54 milyar dolarlık müdahalesi kuru sabit tutmada başarısız oldu.
Günlük yüzde 0,08’lik kur artışı cetvelle çizilse de piyasalar 19 Mart’ta olduğu gibi sinsi kur rejimini yıkıcı devalüasyona dönüştürebilir.
TL krizi bölgesel istikrarı tehdit ediyor. Hatt siyasî belirsizliklerin G10 piyasalarını bile etkiledi.
Yabancı iktisatçılar Türkiye’nin ortodoks ekonomi politikalarına dönmesi gerektiğini savunuyor, ancak Erdoğan’ın siyasî öncelikleri böyle bir dönüşü imkânsız kılıyor.
İletişim için:
BlueSky: @turhanbozkurt.bsky.social
YouTube: https://www.youtube.com/turhanbozkurt
X/Twitter: @turhanbozkurTV
Facebook: https://www.facebook.com/TurhanBozkurt/
e-Posta: [email protected]
TURHAN BOZKURT
26 Nisan 2025 HABER ANALİZ
Kaynak: Kronos
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***