Saat 04.17’de Hayat Durdu! Unutmadık, Unutmayacağız; Acısı Hala Yüreğimizde…

Türkiye 6 Şubat 2023 tarihinde son 100 yıl içinde gerçekleşen en büyük 2 depremle sarsıldı. Kahramanmaraş merkezli, 7’si büyükşehir olan 11 ili etkileyen felaketin üzerinden tam 2 sene geçti.

İKİ BÜYÜK SARSINTI

O kara günde 04.17’de zaman durdu. Saat 04.17’de Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesi 7.7 büyüklüğündeki deprem ile sarsıldı. Daha bu depremin şoku atlatılmadan Kahramanmaraş’ın Elbistan ilçesinde saat 13.24’te 7.6 büyüklüğünde bir sarsıntı daha meydana geldi. Pazarcık ilçesinde yaşanan deprem 60 saniye, Elbistan’da yaşanan deprem ise 45 saniye sürdü. Bu iki depremle bölge yaklaşık 2 dakika boyunca çok ciddi şekilde sarsıldı.

ON BİNLERCE CAN GİTTİ, BÜYÜK YIKIM YAŞANDI

Depremlerden Kahramanmaraş’ın yanı sıra Hatay, Osmaniye, Adıyaman, Diyarbakır, Şanlıurfa, Gaziantep, Kilis, Adana, Malatya ve Elazığ da etkilendi. Büyük yıkım gören şehirler tanınmaz hale geldi.

Yaşanan deprem felaketinde resmi rakamlara göre 53 bin 537 kişi hayatını kaybetti, 107 bin 213 kişi yaralandı.

TARİHE ‘ASRIN FELAKETİ’ OLARAK GEÇTİ

Binlerce canımızın gittiği facia tarihe ‘Asrın Felaketi’ olarak geçti. Ülke genelinde 7 gün süreyle milli yas ilan edilirken, deprem bölgesinde ise OHAL kararı alındı.

ENKAZ ALTINDA ÇARESİZCE YARDIM BEKLEDİLER

Depremin ardından yaşanan iletişim kesintileri, arama kurtarma çalışmalarını olumsuz etkiledi. Depremzedeler günlerce enkaz altında yardım bekledi.

Yardım çağrıları iletişim ağlarındaki aksaklıklar nedeniyle zamanında ulaştırılamadı. Bu durum can kaybını artırdı, birçok vatandaş enkaz altında soğuktan hayatını kaybetti.

TÜRKİYE TEK YÜREK OLDU

Türkiye adeta tek yürek oldu. Tüm kurum kuruluşlar, STK’lar, asker, polis, sağlık emekçileri deprem bölgesine akın etti. Deprem sonrasında ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmak üzere yardım kampanyası düzenlendi.

Ortak yayın yapılan kanallarda 115,1 milyar liralık bağış toplandı, aynı zamanda yardım kampanyası için vatandaşlar tarafından gelirleri AFAD ve Kızılay’a ulaştırılmak üzere 9 milyondan fazla ‘tek yürek’ SMS’i gönderildi. Deprem bölgesinde yapılan yardımların yanı sıra gazeteciler yaşananları an be an ekranlara getirdi.

CAN DOSTLARIMIZ HAYAT KURTARDI

Arama kurtarma faaliyetlerinde insanlar kadar can dostlarımız da büyük rol oynadı. Şilan, Proteo, Bozo, Köpük, Roca, Leo, Peter Pan, Tobaek, Luna, Paşa, Paz, Tina, Tori ve daha nicesi…

Arama kurtarma çalışmalarında aktif rol alan özel eğitimli köpekler, hassas burunlarıyla tespit ettikleri hayatların enkazdan sağ çıkarılmasına yardımcı oldu. Çeviklik, komut dinleme ve hedefe ulaşma konularında eğitilen köpekler, enkazda canlı bulunup bulunmadığını duyularıyla tespit etti.

Kahramanmaraş merkezli iki depremde yıkılan binaların enkazından yüzlerce kişinin sağ çıkarılmasında önemli rol alan köpeklerden bazıları görevleri sırasında yaralandı. Destek için Adıyaman’a gelen Meksika ekibinin köpeği Proteo ise çalışmalar sırasında rahatsızlanarak öldü. Proteo, deprem felaketinin kahramanlarından biri olarak hafızalarda yer edindi.

MİLYONLARCA KİŞİ GÖÇ ETMEK ZORUNDA KALDI

Nüfusun yüzde 16’sına denk gelen 14 milyon vatandaş, bu acı tablodan ağır bir şekilde etkilendi. Deprem bölgesinde yaşayan 2,5 milyon kişi farklı illere göç etmek durumunda kaldı. Bölgede ekonomik faaliyetler durma noktasına gelirken, depremin Türkiye ekonomisine maliyeti 100 milyar doları aştı.

BARINMA SORUNU ÇÖZÜLEMEDİ

11 ilde resmi rakamlara göre 518 bin bina yerle bir oldu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2023 yılında yaptığı açıklamada, “Amacımız, 319 bini bir yıl içinde olmak üzere toplam 650 bin yeni konut yaparak depremzede vatandaşlarımıza teslim etmektir” ifadelerini kaydetmişti. Ancak depremin üzerinden iki yıl geçmesine rağmen depremzedelere vaat edilen konut sayısına ulaşılamadı. Depremzedeler, hala konteyner kentlerde yaşam mücadelesi veriyor.

ÇOCUKLAR EĞİTİMDEN YOKSUN

Barınma sorununun yanı sıra konteyner kentlerde temiz suya erişimde yaşanan sıkıntılar, elektrik kesintileri, ısınma ve hijyen gibi temel ihtiyaçların karşılanamaması da büyük mağduriyet yaratıyor. 21 metrekarelik konteynerlerde yaşam savaşı veren depremzedeler, kanalizasyonların taşması, sel, yangın ve hastalık gibi ciddi sorunlarla da mücadele ediyor. Depremzede aileler ise çocuklarının eğitim ve psikososyal destekten yoksun kaldığını belirtiyor.

DENETİMSİZLİK ÖLÜM GETİRDİ

Yaşanan büyük yıkımlar, yapısal sorunları ve denetimsizliği de gözler önüne serdi. Malzemeden çalan müteahhitler, binaların kolonlarını kesen işyeri sahipleri ve yapıları olması gerektiği gibi denetlemeyen sorumluların ihmalkarlığı, binlerce vatandaşı hayattan kopardı.

ADALET ARAYIŞI SÜRÜYOR

Depremlerde yıkılan binaların yapımında kusurları bulunan sanıkların yargılaması ise sürüyor. Bazı davalar karara bağlandı, bazılarında ise sona gelindi. Birçok davada sanıklara “İyi hal indirimi” uygulandı. Bazı sanıklar ise beraat etti.

Adana
Depremde Mete, Sami Bey, Ekim, Alpargün, Belük, Sinem, Tutar Yapı, Zeray, İhsan Bayram, Özgür ve Kubilay apartmanlarının yıkıldığı Adana’da 418 kişinin hayatını kaybettiği, 32 kişinin ise yaralandığı belirlendi.

Jeoloji ve inşaat mühendisleri, mimarlar ile akademisyenlerin yer aldığı bilirkişi heyetleri, yıkılan 11 binanın zemininde “jeoteknik deney” yöntemiyle performans analizi çıkardı. Bu kapsamda yapılardan alınan örnekler, laboratuvar ortamındaki deprem dayanıklılık testini geçemedi.

Binaların yıkılmasında kusurları bulundukları gerekçesiyle 21 sanık hakkında dava açıldı.

Sanıklardan 6 Şubat’taki ilk depremde yıkılması sonucu 96 kişinin yaşamını yitirdiği Alpargün Apartmanı’nın müteahhidi Hasan Alpargün, 27 Eylül 2024’te Adana 12. Ağır Ceza Mahkemesindeki karar duruşmasında “olası kastla birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olma” suçundan 62 kez müebbet ve 865 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Haklarında “bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümüne neden olma” suçundan 22 yıl 6’şar aya kadar hapis cezası talep edilen 20 sanığın yargılanması sürüyor.

Hatay
Kahramanmaraş merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremlerden en fazla etkilenen yerlerden Hatay’ın merkez Antakya ve Defne ilçelerinde yıkılan binalarda 17 bin 615 kişinin öldüğü belirlendi.

Bu ilçelerde müteahhit, yapı denetim firması sorumlusu ve statik proje müelliflerinin de aralarında bulunduğu 750 şüpheli tespit edildi. Şüphelilerden 196’sının vefat ettiği öğrenildi. Soruşturmalar kapsamında 554 sanık hakkında “bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümüne neden olma” suçundan 22 yıl 6’şar aya kadar hapis talebiyle iddianame hazırlandı.

Çok sayıda kişinin yaşamını yitirdiği sitelerle ilgili de davalar açıldı. Merkez Antakya ilçesindeki 15 katlı Rönesans Rezidans’ın yıkılması sonucu 269 kişinin yaşamını yitirmesiyle ilgili 3’ü tutuklu, 4’ü tutuksuz ve biri firari 8 sanığın 22 yıl 6’şar aya kadar hapisle cezalandırılması istemiyle yargılandığı dava, Hatay 3. Ağır Ceza Mahkemesinde görülüyor. Depremde 526 kişinin hayatını kaybettiği 600 Evler Sitesi’nin 43 blokunun yıkılmasına ilişkin de biri firari 7 sanık, Hatay 3. Ağır Ceza Mahkemesinde 22 yıl 6’şar aya kadar hapis istemiyle yargılanıyor.

Hatay’da sanıkların bazılarının hapis cezasına çarptırıldığı dosyalar bulunurken, bazı yıkımlarla ilgili de davaların görülmesine devam ediliyor. Kentin diğer ilçelerinde de depremlerde yıkılan yapılara ilişkin soruşturmalar sürdürülüyor.

Osmaniye
Osmaniye’de 2 yıl önceki depremlerde 273 binanın yıkılması sonucu 1010 kişi hayatını kaybetti. Deprem Suçları Soruşturma Bürosunca 11 binanın yıkımına ilişkin soruşturmalar tamamlandı, 43 sanık hakkında hazırlanan iddianameler ağır ceza mahkemelerince kabul edildi.

Osmaniye 1. Ağır Ceza Mahkemesinde görülen Bilge Sitesi davasında eski imar müdürü Kadir Kara, müdürlük görevlisi Sevinç Ayşe Argun, fenni mesul Haluk Koç ve Ayhan Gedik, “bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olma” suçundan 21’er yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Binanın müteahhitleri Faruk Pilge ve Mustafa İpek’e “basit taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olma” suçundan 8’er yıl hapis cezası verildi, eski imar müdürlüğü çalışanlarından Hülya İnan ve Mustafa Nalbant ise beraat etti.

Diyarbakır
Diyarbakır’da depremlerde yıkılan Galeria Sitesi, Dündar, Hisami ve Yoldaş apartmanlarına ilişkin yargılanan 11 sanığa “bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümü ve yaralanmasına neden olma” suçundan 13 yıl 4 aydan 17 yıl 6’şar aya kadar değişen sürelerde hapis cezası verildi.

Merkez Yenişehir ilçesi Mimar Sinan Caddesi’nde depremde yıkılması sonucu 89 kişinin hayatını kaybettiği Diyar Galeria B Blok’a ilişkin tutuklanan müteahhitler Sedat Eser, Mehmet Şirin Yiğit, Şeyhmus Yiğit, inşaat mühendisi fenni mesul Tevfik Demir, Diyarbakır 11. Ağır Ceza Mahkemesince “bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olma” suçundan 17 yıl 6’şar ay hapisle cezalandırıldı, haklarında yakalama kararı bulunan 3 firari sanığın dosyası ise ayrıldı.

Merkez Bağlar ilçesi Şeyh Şamil Mahallesi’nde yıkılan Dündar Apartmanı’nda 37 kişinin hayatını kaybetmesine ilişkin tutuklanan müteahhitler İlhami Dündar, Sercan Erbey ile tutuksuz sanık arsa sahibi Seydo Bozkaya, Diyarbakır 8. Ağır Ceza Mahkemesince “bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olma” suçundan 13 yıl 4’er ay hapisle cezalandırıldı.

Bağlar ilçesi Mevlana Halit Mahallesi’nde 100 kişinin öldüğü Hisami Apartmanı’na ilişkin Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesinde tutuklu yargılanan sanıklar müteahhit Mehmet Ali Korkut, Mehmet Meşe ile arsa sahipleri Nurettin Özcan ve Ahmet Özcan, “bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olma” suçundan 17 yıl 6’şar ay hapse mahkum edildi.

Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi, Bağlar ilçesi 5 Nisan Mahallesi’nde yıkılan Yoldaş Apartmanı’nda 60 kişinin hayatını kaybetmesi sonucu tutuksuz sanık müteahhit Sadullah Yoldaş’ın “bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümü ve yaralanmasına neden olma” suçundan 16 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırılmasına ve tutuklanmasına karar verdi.

Bağlar ilçesi Mevlana Halit Mahallesi Tesisler Kavşağı’nda yıkılan ve 77 kişinin yaşamını yitirdiği Serin-2 Apartmanı’na ilişkin tutuksuz sanıklar müteahhit Hüseyin B, statik proje müellifi Cihan U, statik betonarme projeye onay veren Nasir Ç. ve bina fenni mesulü Ekrem B’nin “bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümü ve yaralanmasına neden olma” suçundan 22 yıl 6’şar aya kadar hapisle cezalandırılması istemiyle yargılanmasına Diyarbakır 7. Ağır Ceza Mahkemesinde 13 Mart’ta devam edilecek.

Kahramanmaraş
Depremin merkez üssü Kahramanmaraş’ta yürütülen soruşturmaların önemli bir kısmı tamamlandı. Toplam 13 bin 196 ihbar, şikayet ve ölümlü olay incelendi. Soruşturmaların tamamlanmasının ardından 376 dava açıldı. Ayrıca 23 kamu görevlisi hakkında da dava açıldığı öğrenildi. Beş ayrı ağır ceza mahkemesince yürütülen yargılamalarda karara bağlanan 21 davada 32 sanık mahkum edildi.

Depremde 48 kişinin öldüğü Serdarbey Apartmanı ile ilgili davada müteahhit Ali Serdar Kazancı’ya 13 yıl 4 ay, 69 kişinin hayatını kaybettiği Güneşli Kocabaş Sitesi’ne yönelik davada 8 sanığa 12 yıl 2 ay 20 gün ila 14 yıl 5 ay 10 gün arasında değişen sürelerde, 96 kişinin öldüğü Güvenç Apartmanı ile ilgili davada müteahhit Ahmet Kara’ya 17 yıl 6 ay, 49 kişinin yaşamını yitirdiği Melike Hanım Apartmanı’na ilişkin davada 1 sanığa 12 yıl 2 ay 20 gün ve 14 kişinin öldüğü Arıkan Oteli’ne ilişkin davada 2 sanığa 9 ve 7 yıl hapis cezaları verildi.

Tanıkların dinlendiği, tarafların itirazları üzerine yeni bilirkişi raporlarının istendiği bazı davalarda ise sona gelindi.

Gaziantep
Gaziantep Cumhuriyet Başsavcılığınca 6 Şubat’taki depremlerde kent merkezinde yıkılan binalara ilişkin yürütülen soruşturmaların önemli bir kısmı tamamlandı. Bu kapsamda 81 sanık hakkında işlem yapıldı, 11 ayrı dosyada 10’u tutuklu 34 sanık hakkında dava açıldı. Yargılamaların tamamlandığı 6 davada 9 sanığa değişen sürelerde hapis cezası verildi.

Depremde 134 kişinin hayatını kaybettiği Ayşe-Mehmet Polat Sitesi’ne ilişkin davada 17 Ocak’ta sitenin müteahhidi Mehmet Ertan Akay’a 21 yıl 9 ay, mimari proje müellifi Altan Bayhan’a 12 yıl hapis cezası verildi.

İslahiye Cumhuriyet Başsavcılığınca İslahiye ile sorumluluk alanı Nurdağı’nda yürütülen soruşturmaların ardından 229 kişi hakkında işlem yapıldı.

Soruşturmaların tamamlanmasının ardından açılan 69 davada 13’ü tutuklu 162 sanık yargılanıyor.

Bu davalardan 6’sında yargılamalar tamamlandı. Aralarında eski Nurdağı Belediye Başkanı Ökkeş Kavak’ın da bulunduğu 11 sanık hakkında mahkumiyet kararı verildi. Ökkeş Kavak, 36 kişinin hayatını kaybettiği Emek Apartmanı’na ilişkin davada 16 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırıldı.

Nizip ilçesinde ise 51 kişinin hayatını kaybettiği Furkan Apartmanı’nın yıkılmasına ilişkin davada mühendis Yılmaz Şahin Yurtyapan’a 16 yıl 8 ay hapis cezası verildi.

Adıyaman
Adıyaman’da yürütülen soruşturmaların önemli bir kısmı tamamlandı. Toplam 9 bin 200 ihbar, şikayet ve ölümlü olay incelendi. Soruşturmaların tamamlanmasının ardından 420 dosya kapsamında dava açıldı. Ayrıca 32 soruşturma dosyası çerçevesinde kamu görevlileri hakkında da dava açıldığı öğrenildi. Üç ayrı ağır ceza mahkemesince yürütülen yargılamada 47 sanığın yer aldığı 39 dava karara bağlandı.

Depremde 72 kişinin öldüğü Grand İsias Hotel’e ilişkin davada, yapı sahipleri Ahmet Bozkurt’a 17 yıl 17 ay 7 gün, Mehmet Fatih Bozkurt’a 15 yıl 28 ay 28 gün, mimar Erdem Yıldız’a 17 yıl 17 ay 7 gün, inşaat mühendisi Halil Bağcı’ya 7 yıl 6 ay, fenni mesul Hasan Aslan’a 15 yıl 16 ay 20 gün, statik proje müellifi Mehmet Gündoğdu’ya 7 yıl 16 ay hapis cezası verildi.

37 kişinin vefat ettiği Zümrüt Apartmanı’na ilişkin davada, müteahhitler Bilal Karakuş ve Yavuz Karakuş 17 yıl 14 ay 20 gün, teknik uygulama sorumlusu Sedat Gökay Harıkçı 13 yıl 10 ay 20 gün hapisle cezalandırıldı.

Depremde 36 kişinin yaşamını yitirdiği Kanarya Apartmanı ile ilgili davada inşaat mühendisi Halil Bağcı’ya 15 yıl, yapı sahibi Şemsettin Gürsoy’a 11 yıl 3 ay hapis cezası verildi.

16 kişinin vefat ettiği Ankara Apartmanı’na ilişkin davada ise müteahhit İsmet Yoldaş, 10 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Malatya
Malatya’da yıkılan binalara ilişkin soruşturmalar kapsamında 192 iddianame hazırlandı, 21 soruşturma devam ediyor.

Davaların 144’ü ağır ceza, 47’si ise asliye ceza mahkemelerinde görülüyor. Açılan davalar kapsamında 280 sanık yargılanırken, bir dava sonuçlandı.

Depremde 6 kişinin yaşamını yitirdiği Dursun Apartmanı’na ilişkin davada fenni mesul Süleyman Dursun, 11 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırıldı.

Şanlıurfa
Kahramanmaraş merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremlerden etkilenen Şanlıurfa’da yıkılan 16 binada 111 kişinin öldüğü belirlendi. Şanlıurfa Cumhuriyet Başsavcısı Cuma Çoban koordinesinde başsavcıvekili Mesuthan Özdemir ve 3 savcı tarafından yürütülen soruşturmalar son aşamaya geldi.

Kentte yıkılan binalara ilişkin 46 soruşturma yürütüldü, 14 kişi hakkında iddianame düzenlenerek dava açıldı, 25 kişi hakkında ise takipsizlik kararı verildi.

Kentte 34 kişinin hayatını kaybettiği, 10 kişinin yaralandığı Osman Ağan Apartmanı’nın müteahhidi 18 yıl 1 ay 15 gün hapisle cezalandırıldı.

Kilis
Kilis’te ise depremde 2 çocuğunu kaybeden ev sahibi hakkında binanın yıkılmasıyla ilgili kovuşturmaya yer olmadığına karar verildi.

Kaynak: Haber Merkezi