HASAN CÜCÜK | YORUM
Futbolun endüstriye dönüştüğü günümüzde Avrupa’nın 5 büyük ligi olarak kabul edilen İngiltere Premier Lig, İspanya La Liga, Almanya Bundesliga, İtalya Serie A ve Fransa Ligue 1 astronomik yayın gelirleriyle dikkat çekiyor. Rekor elbette, futbolun NBA’ı olarak tanımlanan Premier Lig’de. 1992-93 sezonuyla format değiştirip Premier Lig adını alan İngiltere’nin en üst futbol kümesi, yeni yapılanmanın meyvesini futbolun zirvesine çıkarak aldı.
Futbolun kalbinin attığı yere dönüşen Premier Lig yeni yayın geliriyle de diğer 4 büyük lige büyük fark attı. 2025-26’dan 2028-29 sezonlarına kadar Premier Lig’de mücadele edecek olan takımların kasasına 6,7 milyar sterlin girecek. Yaklaşık 8 milyar Euro. ‘Avrupa’nın 6. büyük ligiyiz’ diye hava attığımız Süper Lig’in yayın geliri ise yaklaşık 83 milyon Euro. Döviz değer kazandığında bu rakam daha da düşüyor. Zira anlaşma Türk lirası bazında yapıldı.
Futbolun gündemi Premier Lig’in yeni yayın geliri oldu. Premier Lig yönetimi, Sky ve TNT ile varılan anlaşmanın detaylarını açıkladı. Yılda minimum 270 maç yayınlanacak ve 2025-2029 arasında yayın geliri olarak 6,7 milyar sterlin ödenecek. BBC Sport da maçların özetlerini yayınlama hakkına sahip olacak. Bu bir rekor. Hem de kırılması pek mümkün olmayan. Daha net ifadeyle, sadece Premier Lig’in kıracağı bir rekor. Diğer 4 büyük ligin, İngilizlere yetişmesi pek ihtimal dahilinde değil. Yıllık 1,95 milyar Euro’ya tekabül eden rakama ulaşacak bir lig bulunmuyor. Mevcut anlaşmada yayıncı kuruluşlar yıllık 1,83 milyar Euro ödüyordu. 2025’ten itibaren Premier Lig’in kasasına 120 milyon Euro daha fazla girecek. Aradaki artış bile Süper Lig’in yıllık yayın gelirinin 1,5 katı.
Yayın gelirinde Premier Lig’i Bundesliga takip ediyor. Yayın geliri 1,1 milyar Euro. Mevcut anlaşma 2024-25 sezonu sonunda bitecek. Oyuncu transferinde daha mütevazi olan Bundesliga’nın değerini elbette Bayern Münih markası arttırıyor. Şampiyonluk Bayern’in tekelinde olduğu Bundesliga’da tüm takımların maçlarını kapılı gişe oynadığının altını çizmek gerekiyor. Messi ve Cristiano Ronaldo’nun ayrılmasıyla kan kaybeden La Liga yayın gelirinde üçüncü basamakta yer alıyor. Geçen yıl imzalanan anlaşma 2028-29 sezonuna kadar geçerli olacak ve yayıncı kuruluş yıllık 995 milyon Euro ödeyecek.
1990’lı yıllarda futbolun kalbinin attığı İtalya Serie A’da görülen düşüş doğal olarak yayın gelirlerini de yansıdı. Bu sezon yayın geliri olarak 928 milyon Euro dağıtılacak. Önümüzdeki sezondan itibaren yayın gelirinde bir miktar düşüş olacak. 2024-25 sezonundan itibaren Serie A’nın yayın geliri yıllık 900 milyon Euro olacak. Paris Saint-Germain (PSG) ve diğeri olarak tanımlanan Ligue 1’in yıllık yayın geliri diğer 4 büyük lige göre oldukça düşük. Fransız ekiplerine bu sezon 580 milyon Euro’luk bir gelir bekliyor.
Gelelim Süper Lig’e…
Hani söze başlarken ’’Avrupa’nın en iyi 6. ligi’’ dediğimiz Süper Lig, konu yayın geliri olunca adeta nal topluyoruz. Yayıncı kuruluş Katarlılar tarafından satın alındıktan sonra beIN Sport olarak adı değişen Lig TV. Anlaşma Euro veya dolar cinsinden değil Türk lirası. Geçen yıl varılan anlaşma iki sezonluk. beIN Sport, ilk yıl için 2,2 milyar lira ödedi.
İkinci yıl olan bu yıl için ise yıllık tüketici fiyat endeksinin (TÜFE) yarısı oranında artış gerçekleşti. Türkiye İstatistik Kurumu, Mayıs 2023 verilerinde TÜFE oranını yüzde 39,59 olarak belirledi. Gerçek enflasyonun bu rakamın en az 2 katı olduğu Türkiye’de, kulüpler kaderine boyun eğmek zorunda kaldı. Enflasyonun zaten az gösterildiği Türkiye’de, beIN Sport, TÜFE’nin yarısı kadar zam yapacak. beIN Sports’un ödeyeceği rakam da yüzde 19,795’lik artışla 2 milyar 635 milyon olacak.
Rakamlar milyar olunca gözünüze çok görünmesin. Dövize çevrildiğinde acı gerçek ortaya çıkıyor. Mevcut kurla yayın gelirimiz yıllık 90 milyon dolar. Avrupa’nın 5 büyük liginin yayın gelirinde son sırasındaki Ligue 1 yayın gelirinde Süper Lig’in 6,5 katı. Premier Lig’le kıyaslayıp moral bozmayayım!
Çok uzağa değil 2017-18 sezonuna gidelim. Türkiye Futbol Federasyonu (TFF), yayın kuruluş beIN Sport’la imzaladığı yeni yayın geliri anlaşmasını büyük müjde olarak kamuoyuna duyuruyordu. Türk futbolu adeta çağ atlıyordu. Yıllık 500 milyon dolar gibi bugün için rüya ötesi bir rakama taraflar imza atıyordu. 5 sezonluk imzalanan anlaşmanın ikinci yılı sonunda yayıncı kuruluş su koy verdi. TFF ile yayın kuruluş arasında yapılan anlaşma sonucunda, ihale bedelinde yaklaşık yüzde 25 oranında indirime gidildi.
Pandemiyle birlikte yayıncı kuruluş bir kez daha ‘ben oynamıyorum’ deyip, anlaşmanın kuralında değişikliğe gitti. Ödeyeceği bedeli daha da aşağı çekti ve ödemelerini de döviz yerine Türk lirasına çevirdi. Hem de dövizin her gün arttığı Türkiye’de sabit kurla ödemeye başladı. Kulüplerin tepkisine rağmen değişen bir şey olmadı.
Galatasaraylı golcü İcardi’nin yıllık kazancı 10 milyon Euro… Süper Lig’in toplam yayın geliri ise 83 milyon Euro!
beIN Sport’la olan anlaşma 2021-22 sezonuyla bitti. Yeni anlaşma için kulüpler bile artık lirayı telaffuz ediyordu. Beklenti 3,5 ila 4 milyar lira arasıydı. İhale zamanı geldiğinde ise en yüksek teklifi, 2 milyar 50 milyon lirayla beIN Sport verdi. Bu rakam ne TFF’yi ne de kulüpleri tatmin etmeyince, ihale iptal edildi.
Yeni aktörler sahne almayınca mecburen ihale 2,2 milyar liraya beIN Sport’a verildi. Anlaşma kulüpleri tatmin etmese de yapacak bir şey yoktu. Ülke ekonomisi ve futbolun kalitesi yayın gelirlerini tırpanlamıştı. 6 sezon önce 500 milyon dolara ihale edilen Süper Lig maçlarının yayını, bu sezon itibarıyla yüzde 80 oranında değer kaybetmiş oldu.
Yabancı oyunculara Euro ve dolar bazlı ödeme yapan kulüplerin gelirinin lira cinsinden olması, borç yükünün sürekli artmasına yol açıyor. Icardi’nin yıllık maaşı 10 milyon Euro. Yayın geliri 83 milyon Euro. Sanırım bu kıyas futbolun ve ülke ekonomisinin durumunu net bir şekilde ortaya koyuyor.
Türkiye’de bu haberi engelsiz paylaşmak için aşağıdaki linki kopyalayınız👇
Kaynak: Tr724
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***
