Diyarbakır’da ‘dut’ seferberliği

Binlerce dut ağacının bulunduğu Diyarbakır’da onlarca yıldır heba olan tonlarca dut artık çöpe gitmeyecek. Bir grup gönüllü dutları topladıktan sonra kurutup yoksullara dağıtmak için seferberlik başlattı.

Yüzlerce dut ağacının bulunduğu Diyarbakır’ın Mardinkapı bölgesinde toplanan bir grup, dut toplamak için hazırlık yapıyor. Herkesin bir ucundan tuttuğu çadır dut ağacının altına getiriliyor. Ağaca tırmanan bir gönüllü dalları silkelemeye başlıyor. Olgunlaşan kilolarca dut çadıra dökülüyor.

Ağaçların silkelenmesi tamamlandıktan sonra dutlar temizlenerek kovalara koyuluyor. Aslında Diyarbakırlılar yüzyıllarca bu mevsimde dut topladı. Diyarbakır hem Osmanlı döneminde hem de Cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye’nin en önemli ipek kozası üretim merkeziydi. Kozayı yapan ipek böceklerinin sadece dut yaprağıyla beslenmeleri nedeniyle, il genelinde dut ağacı sayısı oldukça fazlaydı. İpekböceği yaprağını, insanlar da dutunu yıllarca yedi.

Zaman içinde koza üretimi azalması nedeniyle dut ağaçları da kendi haline bırakıldı. Sayıları azalsa da kent merkezinde bile hala yüzlerce dut ağacı bulunuyor. Sayının fazla ilginin az olması nedeniyle, her yıl tonlarca dut çöpe gidiyor.

Gönüllülerin kurduğu Kuzey Yıldızı Platformu isimli grup dutların heba olmaması için seferberlik başlattı. Platform üyeleri ve gönüllüler haftanın son gününü dut ağaçlarının altında geçirdi.

Platform üyelerinden Prof. Dr. Aziz Yağan, VOA Türkçe’ye yaptığı açıklamada, amaçlarının kentin değerlerinin ve ürünlerinin heba olmasının önüne geçmek olduğunu söyledi.

Yoksullara dağıtılacak

Dut seferberliğinden önce bir açıklama yapan Platform üyelerinden Servet Pervane, dutları topladıktan sonra kurutacaklarını söyledi. Pervane kurutulmuş dutları yoksullara dağıtacaklarını ifade etti.

Son Ermeni’nin dut tanıklığı

Dut toplamaya gelenler arasında yıllarca Amerika’da yaşadıktan sonra doğduğu topraklara dönen Ermeni Ud Sanatçısı Yervant Bostancı da vardı. Dut Bostancı için bir meyveden öte bir anlam taşıyor. Bostancı’nın babası Yakup Bostancı Diyarbakır’da puşi olarak adlandırılan atkıya benzeyen aksesuarı yapan son ustalardan biriydi. Babasının yanında ipek puşi yapımını öğrenen Bostancı, o günleri unutmuyor. İpekböcekçiliğinin oldukça yaygın olduğuna dikkat çeken Bostancı, bu nedenle kentin dört yanında dut ağaçları olduğunu söyledi.

Kuzey Yıldızı Platformu

Kuzey Yıldızı Platformu, internet sitesinde şu cümlelerle tanıtılıyor: “Kuzey Yıldızı Platformu, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinin kent, ilçe, köy ve mezralarında birlikte yaşamın saygıyla, gelenekle, nezaketle, bilgiyle ve kurallarla güçlenmesi amacındaki sivil, demokrat, çağcıl ve bağımsız bir grup birey tarafından oluşturuldu. Platform, bölgenin dili, inancı, kültürü aynı ve farklı her bir birey, grup, topluluk ve toplumunun endişelerini, önerilerini, çözümlerini açıkça ortaya koyabileceği, paylaşabileceği bir olanaktır, araçtır.”