Hıdırellez nedir, ne zaman kutlanır?

Hıdırellez ya da Hıdrellez, Anadolu ve Balkanlar’da, Orta Asya ve Orta Doğu’da kışın bitiminin kutlandığı bayramlardan biri.

Türkiye’de Hıdrellez Bayramı, 5 Mayıs’ı 6 Mayıs’a bağlayan gece kutlanıyor.

Hıdrellez, Ruz-ı Hızır (Hızır günü) olarak da adlandırılıyor.

6 Mayıs’tan başlayıp 7 Kasım’a kadar olan süre Hızır Günleri adıyla yaz mevsimini, 8 Kasım’dan 5 Mayıs’a kadar olan süre ise Kasım Günleri adıyla kış mevsimini oluşturuyor. Bu yüzden 5 Mayıs akşamı kış mevsiminin bitip sıcak yaz günlerinin başladığı anlamına geliyor.

Romanlar 5-6 Mayıs’ı Kakava Bayramı adıyla kutlar ve Edirne gibi illerde Kakava Şenlikleri düzenleniyor.

Miladi (Gregoryen) takvime göre 6 Mayıs’a denk gelen Hıdrellez, eskiden kullanılan ve Rumi takvim olarak da bilinen Jülyen takvimine göre 23 Nisan günü.

UNESCO listesinde

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) 2017’de Hıdrellez’i ‘İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi’ne kaydetti.

UNESCO belgesinde, ‘Bahar Kutlaması’ olarak tanımlanan ‘Hıdrellez’in Eski Yugoslav Cumhuriyeti Makedonya ve Türkiye tarafından aday gösterildiği ve Türkiye’de bu bayramın “Hıdırellez, Hızır-İlyas, Ederlezi, Kakava, Haftamal, Eğrilce, Eğrice” adlarıyla kutlandığı belirtiliyor.

Belgede, “Hıdrellez” kelimesinin “Hıdır” ve “İlyas” kelimelerinden türetildiği ve her yıl 6 Mayıs’ta yeryüzünde buluşan, toprağı ve suyu koruyan, insanlara yardım eden kutsal kişiler olduklarına inanılıyor.

Hıdırellez’in kökeni hakkında çeşitli fikirler ortaya atılmıştı. Bunlardan bazıları Hıdırellez’in Mezopotamya ile Anadolu kültürlerine ait olduğu; bazıları ise İslamiyet öncesi Orta Asya Türk kültür ve inançlarına ait olduğu yolunda.

Kutlamalarda dilek dileme, ateş üstünden atlama en yaygın görülen uygulamalar.