Belediyelerin sıklıkla kullandığı ‘hukuki el atma’ yoluyla vatandaşın gayrimenkulüne el koyma uygulamasına Anayasa Mahkemesi’nden (AYM) fren geldi. AYM, Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin AKP yönetiminde olduğu 2013’te hukuki el atma yöntemiyle el koyduğu vatandaşın arazisinde mülkiyet hakkının ihlal edildiğine karar verdi. Karar, devam eden binlerce dava için emsal niteliğinde.
Sözcü’den Erdoğan Süzer’in haberine göre AKP yönetiminde olan ABB, Yenimahalle İlçesi Yuva köyünde bulunan ve tamamı vatandaşlara ait olan 45.656 m2’lik alanı 1997 yılında kentsel rekreasyon alanı ilan etti. Arsada hissesi olan bir vatandaş, kamulaştırmasız el atma nedeniyle kendisine tazminat ödenmesi talebiyle dava açtı. Vatandaş davayı 2012 yılında kazandı. Ancak belediye de bu dava aracılığıyla mahkemeden arsadan bir miktar payı kendi adına kaydettirilmesi yönünde karar çıkarttı. Arsanın tapuya tecili 1 Ağustos 2013’te tamamlandı.
PLAN DEĞİŞTİRİLDİ, ARSANIN DEĞERİNDE OLAĞANÜSTÜ ARTIŞ OLDU
Tescil işleminden sadece 1 gün önce, yani 31 Temmuz 2013 tarihinde iki vatandaş arsa ortaklarından 600 m2 ve 292 m2’lik arsa aldı. ABB, aynı yılın sonunda plan değişikliğine gidip arsayı ticari rekreasyon alanına dönüştürdü. Plan değişikliğiyle birlikte arsanın değeri olağanüstü arttı. ABB, 2015 yılında ön alım hakkını kullanıp iki vatandaşa tapu iptal davası açtı. Belediye, arsaların bedelini ise rayiç bedel üzerinden ödemek yerine tapudaki düşük satış bedelinden ödedi. Mahkemenin iptal kararının ardından vatandaşlar tapu iptali kararıyla mülkiyet hakkının iptal edildiği gerekçesiyle karşı dava açtı. Ancak bölge mahkemesi vatandaşların başvurusunu esastan reddetti.
AYM: BELEDİYENİN YAPTIĞI ANAYASA’YA AYKIRI
Mahkemelerden sonuç alamayan iki vatandaşın son olarak başvurduğu Anayasa Mahkemesi, belediyenin Anayasa’ya aykırı bir mahkeme kararıyla gayrimenkule ortak olduğunu, vatandaşların arsayı aldıkları tarihte belediyenin tapu sicilinde hissedar görünmediğini, bu nedenle ön alım hakkının kullanması suretiyle tapuların iptal edilmesinin orantılı olmadığını belirledi. Kararda, “Başvurucuların tapusunun iptal edilmesinin kamu yararı ile bireysel yarar arasındaki dengeyi başvurucular aleyhine bozduğu ve mülkiyet hakkının ihlal edilmesine yol açtığı kanaatine varılmıştır” denildi.
