HDP: TRT’nin bandrollerden alınan payı da kaldırılmalı

ANKARA – AKP tarafından TRT payının kaldırılması için getirilen kanun teklifinin komisyon görüşmelerinde CHP, elektrik, su, doğalgazdan KDV’lerin kaldırılmasını, HDP ise TRT’nin bandrollerden alınan payının da kaldırılmasını istedi.

Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu’nun da “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapan Kanun Teklifi”nde TRT payının kaldırılmasının da yer aldığı 18 maddenin yer aldığı torba kanunu görüşmeleri devam ediyor. AKP’li milletvekilleri tarafından getirilen kanun teklifinin komisyon görüşmelerinde muhalefet partileri usul tartışmasında bulundu.

 USULE AYKIRI

Getirilen torba kanunun öncelikle kanun yapma tekniğine aykırı olduğunu ifade eden CHP Komisyon üyesi Tahsin Tarhan, “Her ne kadar torba kanun şeklî olarak Anayasa’ya aykırı olmasa da Anayasa’nın ruhuna aykırıdır. Torba yasa uygulaması, yasama yetkisinin asli ve genel olma özelliğine aykırı olduğu için; yasaların ulaşılabilir, öngörülebilir ve anlaşılabilir olma özelliklerini de zedelemektedir” dedi. Cumhurbaşkanlığı denilen ucube sisteminin gün geçtikçe yanlışlarının ortaya çıktığını ifade eden Tarhan, “290 tane AK PARTİ’li milletvekili var, bu kanun teklifini imzalayacak hiç mi kimse yok? Komisyon üyeleri getiriyor kanun teklifini ve komisyondan geçirmeye çalışıyorlar. Bu doğru değildir” diye belirtti.

‘35 KEZ DEĞİŞTİRDİĞİMİZ YASALAR VAR’

İbrahim Özden Kaboğlu da getirilen kanun teklifi ile 12 kanunda değişiklik yapıldığını ve 35 kez değiştirilen yasaları değiştirdiğini ifade etti. Kanun teklifinde mevzuat tekniği açısından, mevzuat politikası açısından getireceklerinden çok götürülecekleri olduğunu dile getiren Kaboğlu, “ Mesela 6831 sayılı Orman Kanunu’nda 6’ncı kez değişiklik yapıyoruz. Sayın Başkan, Sayın Teklif Sahibi; bunlar içerisinde Kooperatifler Kanunu’ndan Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası

Kanunu’na kadar –soruyorum– acaba siz bu teklifi hazırlarken bu komisyonun görev alanına giren hangi yasalar bu komisyonun görev alanına giriyor? Teklif içerisinde yer alan 12 kanundan hangileri bu Komisyonun görev alanına giriyor? Bu ölçüyü hiç dikkate aldınız mı?” sorularını yöneltti.

ANAYASAYA AYKIRI

İki bakanlığın görev ve yetkisine giren kanun teklifinin komisyondan görüşülmesinin çalışma ilkesine aykırı olduğunu kaydeden Kaboğlu, 12’inci madde getirilen “Mesleki Eğitim Kanunu konusunda kalfalık statüsünün yeterliliğinde bulunan kişilere asgari ücretin yüzde 50’si ödeme yapılması” değişikliğinin de komisyonun görevi olmadığı ve Anayasa’ya aykırı olduğunu belirtti.

“Kalfa ise, çırak değilse, kalifiye eleman ise niçin asgari ücretin yüzde 50’si kadar ödeme yapılıyor, neden yüzde 100’ü yapılmıyor?” diye soran Kaboğlu, ekledi: “ Hiçbir biçimde tabii ki sosyal güvenlik açısından, Anayasa’nın sosyal güvenlik ilkeleri ve özellikle eşitlik ilkesi açısından bu kabul edilebilir değil; bu Komisyonun tamamen görev ve yetki alanı dışında yer almaktadır. 12’nci maddenin yanında 14’üncü madde de hakeza aynı şeye girmektedir, aynı çerçevede yer almakta ve Anayasa’nın eşitlik ilkesine aykırılık teşkil etmektedir özellikle ücret bakımından. Yine, 16’ncı madde, Tahsin Tahran’ın belirttiği 24’üncü madde… 24’üncü madde de Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu açısından sorun yaratan bir madde ve Anayasa’ya aykırılık teşkil eden bir madde.”

‘İÇ TEAMÜLLERE AYKIRI’

HDP’li Ali Kenanoğlu da “Bu kadar çok kanunu, bu kadar çok bakanlığı ilgilendiren, bizim tespit ettiğimize göre, 21 tane ayrı kanunda değişiklik söz konusu. Bütün bunlarla ilgili bir günde bizim çalışma yapmamızı ve burada, bu kanunla ilgili görüşlerimizi paylaşmamızı istiyorsunuz” eleştirisinde bulundu. Durumun iç teamüllere aykırı olduğunu kaydeden Kenanoğlu, “Diğer taraftan da arkada danışmanlarımız aranıyor, deniyor ki: ‘Bu akşam, kanun görüşüldükten sonra şerhleri verin yani hazırlığınızı yapın’ Yani bu, bütün teamülleri altüst eden bir şey. Bir defa, kanun bugün burada bitecek mi, bilmiyoruz yani bunu siz kararlaştırmışsınız, bitireceksiniz. İki, ya, kanunda değişiklik olacak mı, olmayacak mı; biz bunu bilmiyoruz, tartışacağız. Demek ki siz buna da karar vermişsiniz, hiçbir değişiklik olmayacak; el kaldır, indir, hepsi netleşecek. ‘Siz şimdiden hazırlığınızı yapın, şerhinizi yazın, biz bunu oylayacağız, zaten geçireceğiz, akşam da bu şerhi getirin, verin’e geliyor iş yani işin pratiği ve özcesi böyle.”

‘İKİ HAFTADA BİR KANUN DEĞİŞTİRİYORUZ’

Kooperatifler Kanunu’nu iki hafta önce yasa geçirildiğini hatırlatan Kenanoğlu, şöyle devam etti: “Şimdi burada Kooperatifler Kanunu’yla ilgili yeni madde var. Neymiş? Bir şeyin uygulamasını erteliyorsunuz. İşte, böyle olduğu zaman sonuç bu oluyor. Niye? Tartışılmadan, konuşulmadan, görüşler alınmadan, bunun uygulanabilirliğine bakılmadan, onun raporları çıkmadan, sahadaki durumun ne olup olmayacağı incelenmeden böyle kanun geçirirsek… Ondan sonra kanunu oyluyorsunuz, oy çoğunluğunuz var, geçiriyorsunuz arkasından bir bakıyorsunuz ‘Allah Allah ya bunu çıkardık ama biz bunu nasıl uygulayacağız şimdi?’ Mesele bu oluyor. Ondan sonra ‘Haydi bir torbaya erteleyelim bunu’ Şimdi, böyle, alelacele işlerin sonucunda iki haftada bir kanun değiştir” dedi.

Komisyon Başkanı Ziya Altunyıldız ise Genel Kurul yoğunluğu nedeniyle görüşmelerin bir hafta ertelendiğini savundu. Altunyıldız, Grup Başkanvekillerinin istişareleriyle ertelediklerini belirtti. Altunyıldız, itirazlarda yer alan  “Hiç görüşme yapılmıyor” ya da “İstişare edilmiyor” gibi hususlara katılmadığını ifade etti.

AKP Komisyon üyesi Osman Boyraz, enerji alanında ortaya çıkan ihtiyaçlar, değişen koşullar ve küresel gelişmeler doğrultusunda 22 maddede düzenlemeler yaptıklarını kaydetti. Boyraz, “Elektrik faturalarında TRT payı olarak bilinen elektrik enerjisi hasılatından ayrılacak payın TRT gelir kalemlerinden çıkarılmasıyla fatura üzerindeki yük hafifletilmektedir. Böylece vatandaşlarımıza daha uygun fiyatlı enerji kullanımına ilişkin imkân sunulmaya çalışılmaktadır. Aynı amaç doğrultusunda yapılan düzenlemeyle katkı payı kaldırılarak elektrik faturalarında yer alan bileşenlerin azaltılması, tüketici üzerindeki mali yükün hafifletilmesi ve faturada sadeleştirilmeye gidilmesi öngörülmektedir. Doğal gaz piyasasında tüketicilerin kişisel kusurları haricinde gaz arzının sağlanmasının gecikmesi, gaz arzının durdurulması, tüketicilere yapılacak bedel iadelerinin gecikmesi gibi sorunların sonucunda oluşan tüketici mağduriyetlerinin karşılanmasına ilişkin bir düzenleme getiriyoruz. Bu suretle tüketicilerin de korunması amaçlanmaktadır” diye konuştu.“Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu bünyesinde Enerji Dönüşüm Daire Başkanlığı” yeni bir hizmet birimi kurulduğunu söyleyen Boyraz, “Bu yapı nitelikli iş gücü açısından güçlendirilecektir. 

Kanun teklifiyle ayrıca, elektrikli araçlara ilişkin şarj hizmetinin sunulabilmesi ve şarj istasyonları için gerekli altyapının oluşturulması ve buna ilişkin hukuki altyapının kurulması sağlanmaktadır. Bu kapsamda çevrenin korunması için sera gazı salınımlarının azaltılması hedeflenmektedir. Bu doğrultuda elektrikli araç kullanımının yaygınlaştırılmasına yönelik, elektrikli araç ekosisteminin oluşturulmasına yönelik düzenlemeler getirilmektedir” şeklinde konuştu.

‘AYRINTILI ÇALIŞMAK LAZIM’

Kanun teklifi üzerine söz alan Tahsin Tarhan, “21 farklı kanunda değişiklik getiren 38 maddelik bir torba yasa, her konunun uzmanlık alanı farklı ve üzerinde detaylı çalışılması gereken konular, içinde Orman Kanunu var, TRT Kanunu var, Mesleki Eğitim Kanunu var, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu var, Elektrik Piyasası Kanunu, Petrol, Enerji Verimliliği, Sosyal Sigortalar gibi çeşitli Kanunlar var. Alt komisyonlarda dahi bu kanunlar görüşülmemiş.  Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nu bu yıl ocak ayında kanunlaştırdık. Elektrik Piyasası Kanunu’nu Kasım 2020’de kanunlaştırdık. Daha bir ay önce değişen Kooperatifler Kanunu için hata yapıldığı yeni fark edildi. Sürekli burada söylüyoruz, yani ‘Komisyon güçlendirilsin’ ‘Komisyona zaman verilsin’ ‘Birlikte çalışalım , kaliteli kanunlar yapalım’ diye her Komisyonda söylüyoruz. Onun için, biz çalışacaksak, kaliteli kanun çıkaracaksak daha dikkatli, daha ayrıntılı çalışmamız gerekiyor” ifadelerini kullandı.

‘FATURA ÖDENEMİYOR’

Yerli otomobil söylemlerine dair Tarhan, eleştirilerini şöyle sıraladı: “2022 yılında 125 bin araç üretilirse kime satacağız? Hadi Türk milleti milliyetçidir, araçları gönüllü aldılar. Kars’a götürüp ne yapacak adam? Susuz’dan gelip Kars’ta mı şarj edecek veya Erzurum’da mı şarj edecek? Onun için bizim altyapıya, şarj istasyonlarına yatırım yapıp ele elektrikli otoların altyapısını hazırlamamız gerekiyor. Bu kanuna da baktığımız zaman bu kanun düzenlemesi doğru bir kanun düzenlemesi ama otomobil üretimiyle entegre baktığımız zaman uyumlu değil. Sayın Başkan, teklifin 4, 5, 6 ve 7’nci maddeleri: TRT payı 2022’de kaldırılıyor, güzel. Bunun geç de olsa uygulanması bizim için olumlu. Ama neden ocak ayı? Ya, bütün kanunlar yürürlüğe girdiği tarih itibariyleydi, bu neden ocak ayı? Millet zaten zorda, faturayı ödeyemiyor, elektrik faturaları ödenmediği için elektrikler kesiliyor. Kışın en zor döneminde, ocak ayında. Bunu değiştirelim, yürürlük tarihi itibariyle uygularsak daha olumlu olur diye düşünüyorum” dedi.

‘TRT EŞİT SÜRELER VERMELİ’

Tarhan, CHP olarak su, elektrik, gaz, ısıtma soğutma ve benzeri enerji dağıtım veya kullanımlarında KDV’yi kaldırmasını önerdiklerini belirtti.  İYİ Parti Milletvekili Ayhan Altıntaş da TRT payının kaldırılmasının olumlu olduğunu belirterek, “TRT’nin bu payı herkesten alırken yayınlarını yanlı yapmasıydı. İnşallah ondan da bir gün vazgeçilir ve iktidara, muhalefete eşit süreler verilir diye bekliyoruz; o, olmadığı sürece TRT’ye itirazlarımız devam edecektir” dedi.

Kanun teklifinde yer alan 16’ncı maddenin de Anayasa’ya aykırı olduğunu ifade eden Altıntaş, “Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü aleyhine açılmış davalar var ise bu davalardan tüm yargılama giderleri üstlenilerek kayıtsız ve şartsız feragat edilmesi” maddesine karşı olmalarını şöyle açıkladı: “Ya, bu mahkemeye başvurmak herkesin hakkıdır yani biz bu hakkı elinden alıyoruz kurumun. Dolayısıyla, bu bence Anayasa’nın hak arama özgürlüğüne aykırı bir ifadedir. Kişiyi, karşı taraftaki kurumu böyle zorlayıp ‘Sen hakkından vazgeç’ demek, Anayasa olarak doğru olmadığını düşünüyorum.”

‘ODALAR NİYE YOK?’

Anayasa aykırılığına dikkat çeken HDP Komisyon üyesi Ali Kenanoğlu, “Ya, Orman Bakanlığının temsilcileri var, elektrikle ilgili Enerji Bakanlığının temsilcileri var. Niye odalar yok? Yani Elektrik Mühendisleri Odası niye davet edilmiyor? Orman Mühendisleri Odası niye davet edilmiyor? Yani bu odalar bir kamusal hizmet sunan kurumlar değil mi, kamu yararına çalışan kurumlar değil mi?” sorularını yöneltti.

‘TÜKETİCİ ALEYHİNE’

Elektrik, doğal gaz, telefon, su faturası aile bütçesinin önemli bir kısmını götürmeye başladığını ifade eden Kenanoğlu, şunları söyledi: “Şimdi, bütün bu konularda, bu kurumlar -daha doğrusu, tüketici dernekleri, temsilcileri- neler öneriyorlar? Ne tür şikâyetleri var? Nasıl görüşleri var? Bütün bunları düşünüyor muyuz? Şimdi, şöyle bir şey öneriyoruz, diyoruz ki: ‘Elektrik tüketimi şu kadar miktarın üzerine çıkarsa işte, fiyat artacak.’ Bu, tüketicinin lehinde mi kullanılacak, aleyhinde mi kullanılacak? Bunu biliyor muyuz? Yani bununla ilgili bir veri var mı? Bununla ilgili bir öngörü var mı? Çünkü şu ana kadar elektrik piyasasıyla ilgili çıkarılan bütün kanunlar ve uygulamalar tüketicinin aleyhine olmuş.”

‘BANDROLLERDEKİ KATKI DA KALDIRILSIN’

HDP olarak önerileri olduğunu söyleyen Kenanoğlu, şöyle devam etti: “Bir ailenin asgari tüketim bedeli faturalandırılmasın yani 200 kilovat mıdır, 150 kilovat mı? Bunlar tartışılabilir, incelenebilir, araştırılabilir. Şimdi, bunların tüketecekleri çeşitli faturaların belli bir miktarının faturaya yansıtılmaması gerekir eğer halkın lehinde bir şey yapmak istiyorsak. Ya, TRT artık bir kamu kurumu filan değil, kimse kusura bakmasın böyle bir şey yok ya, adı kamu kurumu sadece. Yani, TRT şu anda sadece iktidarın borazanı olmuş, sadece onun istediği şekilde yayın yapan bir kanal hâline dönüştürülmüş. Elektrik faturamdaki TRT payının kaldırılması yetmez, böyle bir TRT’nin bandrollerden de katkı almaması gerekir. Çünkü hiçbir şekilde tarafsız bir yayın yapmıyor. Hizmet ettiği kesimler desteklesin o zaman yani madem bu iş böyle oluyor, o zaman hizmet ettiği kesimler desteklesin”

‘RANT VAR’

Kanun teklifinde yer alan “Limanların kiralanması meselesi”ne dair de Kenanoğlu, “Kırk dokuz yıldan az olmak üzere” ifadesinin rant sinyallerine işaret ettiğini vurguladı. Kenanoğlu, “Hakikaten insanların ekonomik zorluklar, sıkıntılar çektiği bir dönemde kaçınılması gereken bir konu. Yani insanların vicdanını, evine ekmek götüremeyen, ekmek alırken bile ekmeğin hesabını yapan insanların olduğu bir dönemde; çift maaş meselesinin önünü açacak düzenlemeler yapmak, bunun altına imza atmak da başka bir vicdansızlıktır. Şimdi, burada sayılmış ‘Türkiye Maarif Vakfı, Yunus Emre Vakfı, Türkiye Kızılay Derneği, Yeşilay Cemi yeti ve Yeşilay Vakfında görev alanların bu aylıkları kesilmez.’ diye. Yani şöyle bir şey denseydi -yine tartışılabilir ama bir geneli kapsardı- ‘kamu yararına kurumlar, vakıflar ve dernekler’ denseydi, burada genellik söz konusu olabilirdi. Doğrudur, değildir, bu ayrı tartışılırdı ama bir genellik ifade ederdi ama burada kurum adı sayılıyor, dernek ve vakıf adı sayılıyor. Niye bu kadar, sadece belli dernek ve vakıflar özel olarak alınmış, buraya konmuş?” diye sordu.