AYM’den, Devlet Memurları Kanunu’ndaki kınama cezasıyla ilgili kritik iptal

Anayasa Mahkemesi, Devlet Memurları Kanunu’nda kınama cezasını süresini düzenleyen hükmü iptal etti. İdarenin yeni bir disiplin cezası tesis ederken hiçbir süreyle sınırlı tutulmamasının kabul edilemeyeceğini belirten AYM, söz konusu kuralın adil dengeyi koruyacak güvenceleri içermediğini kaydetti.

Anayasa Mahkemesi, önceki gün yayımladığı kararında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’ndaki memuriyetle bağdaşmayacak hâl ve hareket hükmünü iptal etmişti. Yüksek Mahkeme, söz konusu kuralı, kamu hizmetlerinde kalma hakkına sınırlama getirdiği ve keyfiliğe karşı yeterince güvence içermediği gerekçesiyle Anayasa’ya aykırı bulmuştu.

AYM, aynı kanuna ilişkin bir iptal kararı daha verdi.

Rize İdare Mahkemesi, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nunda, kınama cezasıyla ilgili 127. maddenin 2. fıkrasının Anayasa’ya aykırı olduğu iddiasıyla Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvurdu.

Devlet Memurları Kanunu’da, düzenlemeyle ilgili zaman aşımı yönünden, “Memurluktan çıkarma cezasında altı ay içinde disiplin kovuşturmasına, başlanmadığı takdirde disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğrar. Disiplin cezasını gerektiren fiil ve hallerin işlendiği tarihten itibaren nihayet iki yıl içinde disiplin cezası verilmediği takdirde ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrar” deniliyordu. 

Başvuruyu inceleyen Anayasa Mahkemesi, idarenin yeni bir disiplin cezası tesis ederken hiçbir süreyle sınırlı tutulmamasının kabul edilemeyeceğini, bu nedenle idarenin yeni cezayı makul bir sürede tesis etmesi gerektiğini belirtti.

AYM, “Kanun’da belirtilen ceza zaman aşımı süresi yargı kararından önce verilen ilk disiplin cezaları için geçerli olup yargı kararı uyarınca yeni bir disiplin cezasının tesis edileceği durumlarda idarenin vakit geçirmeden harekete geçmesi ve makul bir süre içinde yargı kararını uygulaması gerekmektedir” dedi.

Kuralı Anayasa’ya aykırı bularak iptal eden Yüksek Mahkeme, Meclis’in yeni bir düzenlemeye gitmesi için kararın 9 ay sonra yürürlüğe girmesine hükmetti.

AYM, memuriyetle bağdaşmayacak hâl ve hareket hükmünü iptal etti: Kamuda kalma hakkını sınırlıyor, keyfiliğe karşı yeterince güvence içermiyor

AYM’nin iptal kararı değerlendirmesinde şu ifadelere yer verildi:

“Bir disiplin soruşturmasının başlatılması, elde edilen bulgular ve yapılan değerlendirmeler sonucunda fiile uygun disiplin cezasının verilmesi, bu cezaya karşı dava açılması üzerine mahkemece, yeni bir ceza verilmesini mümkün kılacak bir gerekçeyle cezanın iptaline hükmedilmesi ve idare tarafından bu karara uygun şekilde yeniden disiplin cezası tesis edilmesi şeklinde özetlenebilecek bir sürecin nihai olarak ne kadar sürede tamamlanacağı 657 sayılı Kanun’da düzenlenmemiştir.

Bu yönüyle kuralın kınama cezasını gerektiren hâllerle ilgili olarak, kamu görevlilerinin disiplinsizliğinin cezasız kalmaması şeklindeki kamu yararı amacı ile kişilerin süresiz olarak ceza tehdidiyle karşı karşıya kalmasının önlenmesi yönündeki hukuki menfaat arasında adil dengeyi koruyacak güvenceleri içermediği sonucuna varılmıştır.

Bu itibarla kamu otoritelerinin keyfi uygulamalarını önleyecek nitelikte tedbirler içermeyen, hukuki öngörülebilirlik ve belirlilik ilkeleriyle bağdaşmayan kural hukuk devleti ilkesini ihlal etmektedir.”