2024’ün son toplantısında, Amerikan Merkez Bankası (Fed), faiz oranlarını 25 baz puan düşürerek, toplamda 100 baz puan indirime gitti. İndirim beklentileri karşılasa da Fed Başkanı Jerome Powell’ın şahin mesajlar verince piyasalar çöktü.
Sarsıntıda 2025 yılında faiz indirimi beklentisinin 100 baz puandan 50 baz puana gerilemesi etkili oldu.
John Maynard Keynes’in dediği gibi “Piyasalar bir insan gibi düşünmez, rüzgârın yönüyle hareket eder.”
TRUMP ENFLASYON CANAVARINI HORTLATABİLİR
Donald Trump, 20 Ocak 2025 tarihinde ABD Başkanlığı koltuğunu Joe Biden’dan devralacak. İlk icraatı da Çin’e ve Avrupa Birliği’ne yüzde 20 ek Gümrük Vergisi faturası kesmek olacak.
Gümrük duvarları ABD’de enflasyonu yeniden hortlatabilir. Piyasada hissiyatı değişti. Fed bu yüzden 2025’e dair daha şahin bir duruşu benimsedi ve enflasyon tahminlerini %2,10’dan %2,50’ye yükseltti. Başka bir ifade ile enflasyona Trump etkisi…
Fed Başkanı Jerome Powell’ın yeni yıl için verdiği mesajlar, bir denizcinin fırtınada rotasını ayarlama gayretini andırıyor. Powell’ın “Politika duruşumuz artık daha az kısıtlayıcı.” sözleri sanki bir limana sığınmaya çalışan bir gemi kaptanının tedirginliğini ele verdi.
FAİZ İNDİRİMLERİNDE DAHA TEMKİNLİ OLACAK
“Politika faizimizde daha fazla ayarlama yapmayı değerlendirirken daha temkinli olabiliriz.” derken, faiz indirimlerinde ihtiyatlı adımların öne çıkacağını ima etti.
İhtiyatlı yaklaşım, altının güvenli liman statüsünü pekiştirerek, altın ons fiyatlarının 3 bin doları geçme potansiyelini artırıyor. Gümüş ise, endüstriyel talebin yanı sıra yatırım talebine bağlı olarak 40 doları aşabilir. Ancak bu da piyasa dinamiklerine bağlı olarak değişkenlik gösterecektir.
Dolar, 2022 yılı kasım ayından beri en yüksek seviyeye tırmandı. Doların euro, sterlin, Japon Yeni, İsviçre Frangı, İsveç Kronu ve Kanada Doları karşısında değerini gösteren dolar endeksi (DXY) 108’i aştı. Ekim ayında 102 civarında idi endeks.
Dolar dünyada uçuşa geçerken, Türkiye’de ise, “kirli dolar kuru” rejimi tatbik ediliyor. Merkez Bankası’nın (TCMB) faizi 22 ay aradan sonra ilk defa indirmesi ufukta bir erken seçim işareti.
MERKEZ BANKASI FAİZİ İNDİRDİ, DEVAMI GELECEK
“Politika faizi” diye bilinen haftalık repo faizi yılın son toplantısında yüzde 50’den yüzde 47,50’ye çekildi.
İndirim marketi 2025 yılında açık kalacak. AKP lideri ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan seçime kadar hem faizi hem de enflasyonu bir şekilde aşağı çekemezse yüzde 30’un altına düşen oy oranlarını yükseltmesi mümkün değil.
Faizin tek başına enflasyonu düşürmeye yetmediği bilinse de Erdoğan yandaşlarla tesis ettiği rant ekonomisinden vazgeçip kamuda kemerleri sıkmaya yanaşmadı. Yabancıya kur garantili carry trade pastası ile dünyanın en yüksek dolar faizi (Yıllık yüzde 45) ödendi.
Seçim yaklaşmış olmalı ki Erdoğan’ın son seçimde ilk tur ile 2’nci tur arasında İngiltere’den transfer ettiği Mehmet Şimşek’e “Mehmet Bey, faiz artınca enflasyon düşecekti. Ancak öyle olmadı.” dediği iddia ediliyor. TCMB’nin enflasyonda ilk 7 memleketten biri iken faizi indirmeye başlaması başka nasıl izah edilebilir ki!
Resmî enflasyonun yüzde 47 olduğu bir dönemde asgari ücrete yüzde 30 zam yapabilmesi ekonomik açıdan çok fazla hareket kabiliyeti kalmadığının ilanı oldu.
“KİRLİ DOLAR KURU” REJİMİ EKONOMİYİ ÇÖKERTTİ
Türkiye ekonomisi, içten içe çökerten bir kur rejimiyle sarsılıyor. TCMB faiz indirimine rağmen dövizi tutmaya devam edecek. Kontrollü devalüasyon ile TL’yi fazla kilolarından kurtarmaya çalışacak.
“Kirli dalgalı kur rejimi” ya da “Ortaya karışık kur rejimi” ile doların aylık enflasyonun altında değer kazanmasına müsaade ederek, enflasyonu düşüreceğini zannediyor.
Ancak Big Mac hamburger endeksine göre, dünyanın en pahalı hamburgeri Türkiye’de. Düpedüz hormonlu TL’nin çıkardığı fatura. O yüzden tatil için Yunanistan adalarına gitmek Antalya’ya gitmekten daha ucuz ve konforlu.
Tekstil piyasası çökerken, her gün kapanan atölyeler ve büyük firmaların imalatı başta Mısır ve Bangladeş olmak üzere yurt dışına nakletmesi de gösteriyor ki krizin buhrana dönmesi an meselesi.
BORSA İSTANBUL’A YIL SONUNDA VERGİ DARBESİ
2025’in eşiğinde piyasalarda hissiyat tıpkı bir mevsim değişikliği gibi değişiyor. Kimse fark etmiyor değişimi. Küçük sermayeli hisse senetlerindeki düşüşler, New York Borsası’nın en köklü endeksi Dow’un tarihsel kayıp serisi, piyasalarda bir güvensizlik kışının geldiğini gösteriyor.
John Maynard Keynes’in “Uzun vadede hepimiz ölürüz.” sözü bir kere daha piyasaların üzerinde sallanıyor.
Temettü stopaj (Gelir Vergisi tevkifatı) oranının yüzde 10’dan yüzde 15’e çıkması ve asgari Kurumlar Vergisi oranının aynı şekilde yükseltilmesi, Borsa İstanbul’un (BİST) performansını etkileyebilir.
Vergi artışları, kısa vadede yatırımcıların kârlarını azaltabilir, dolayısıyla BİST 100’ün 2025 yılında 12 bin 500 puanı geçmesini zorlaştırabilir.
FIRTINA DAHA 2025 YILINDA DAHA ŞİDDETLİ ESEBİLİR
Jeopolitik riskler, Suriye’de Pandora’nın kutusunun açılması ve Türkiye sınırında inşâ edilen küçük Afganistan’ın muhtemel artçıları BİST 100 için yıkıcı olabilir.
Yatırımcıları dalgalanmanın (Volatilite) artacağı bir 2025 bekliyor. Borsa İstanbul küresel piyasa çöküşüne ne kadar dayanabilir? Saat farkı kadar dayanabilir. Yabancı 3 milyar dolarını aldı, gitti.
Serbest Görüş:
d20 milyar doları çekeriz, batarsınız! Koç’ta bir şeyler oluyor
dİnan Kıraç’a büyük şok
dRönesans ‘dünyanın en büyük sarayını’ inşa ediyor
Piyasalarda çöküş tehlikesinin geçmediğini, yatırım dâhisi Warren Buffett’ın 325 milyar doları aşan devasa nakit yığınına bakarak anlayabiliriz.
Buffett’ın bu kadar büyük bir nakit pozisyonu tutması, piyasalara karşı ihtiyatlı bir yaklaşım sergilediğini ve belki de gözden kaçırdığımız tehlikelerin farkında olduğunu gösteriyor.
Her iktisatçının bildiği gibi, piyasaların dalgalanmaları, yatırımcılar için hem bir tehdit hem de bir fırsat kapısıdır, ama Buffett’ın stratejik nakit birikimi, fırtınanın henüz bitmediğinin bir işareti olarak okunabilir.
2024 yılı 2022 ve 2023 yıllarından kalan kırıntılarla atlatıldı. 2025, 2024’ü mumla aratacak. Emekliden asgari ücretliye kadar nüfusun yarıdan fazlası açlık sınırının altında hayatta kalma mücadelesi verecek.
2025; zenginin daha zengin, fakirin daha fakir olduğu bir sene olacak.
—————————————
İletişim için:
https://www.youtube.com/turhanbozkurt
Twitter: @turhanbozkurTV
https://www.facebook.com/TurhanBozkurt/
e-posta: [email protected]
TURHAN BOZKURT
28 Aralık 2024 HABER ANALİZ
Kaynak: Kronos
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***
