Türkiye’de kadın, çocuk ve LGBTİ+’lar için yaşam 2024 yılında hiç olmadığı kadar zorlaştı. Kadınlar hayatın her alanında ölümle burun buruna yaşarken, ayrımcılıkla da mücadele etmek zorunda kaldı.
1 – ÖLDÜRÜLEN KADINLAR, ÖLDÜREN ERKEKLER
Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu verilerine göre 2024 yılının ilk 11 ayında erkekler 375 kadını öldürdü.
1 GÜNDE 7 CİNAYET
Erkekler bir günde 7 kadını katletti. 27 Şubat’ta Tuğba Ateşci Bursa’da, Hatun Aslan Sakarya’da, Özlem Çankaya İzmir’de, Elif Saydam Erzurum’da, Nasım Gol Karımı Denizli’de, Sevilay Karlı ve Emine Ülkü Araz İstanbul’da öldürüldü. Zanlılar ya şu anki ya da ayrıldıkları eşleriydi!
SUR VAHŞETİ
Türkiye 4 Ekim’de vahşeti yaşadı. 19 yaşlarındaki İkbal Uzuner ve Ayşenur Halil adlı iki genç kadın, 19 yaşındaki Semih Çelik tarafından katledildi. Çelik önce kendisinin yaşadığı evde Ayşenur Halil’i kısa süre sonra da Fatih’teki Edirnekapı Surları’nda İkbal Uzuner’i öldürdü. Cinayetlerden sonra ise intihar etti.
AİLE KATLİAMI
12 Ekim’de Gaziantep Merkez Şahinbey ilçesine bağlı Güzelvadi Mahallesi 43 No’lu Sokak’taki bir evde oturan Ahmet Demir, eşi Emine Demir ile çocukları Medine (11), Eda Nur (9), Azra (5) ve Yusuf Demir’i (4) tabancayla öldürdü. Ahmet Demir daha sonra aynı silahla yaşamına son verdi.
2 – 10 YILIN EN YÜKSEK VERİSİ
Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun yayınladığı verilere göre ekim ayında 48 kadın cinayeti gerçekleşti. Bu sayı 2010 yılından beri bir ayda gerçekleşen en yüksek kadın cinayeti sayısı.
3 – ŞÜPHELİ KADIN ÖLÜMLERİ
Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu verilerine göre; 2017 yılında 134, 2018’de 131, 2019’da 115, 2020’de 171, 2021’de 217, 2022’de 245, 2023’te 248, 2024 yılının ilk 11 ayında ise 233 şüpheli kadın ölümü gerçekleşti.
ROJİN’E NE OLDU?
Van’da kaldığı yurttan 27 Eylül’de çıkan ve bir daha haber alınamayan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Eğitim Fakültesi Çocuk Gelişimi Bölümü 1’inci sınıf öğrencisi Rojin Kabaiş’in, 15 Ekim’de Mollakasım Mahallesi’nde cansız bedeni bulundu. Otopsi sonucuna göre genç kızın ölüm nedeninin suda boğulma olduğu belirtildi. Rojin’in ölümüyle ilgili soruşturma sürerken, soru işaretleri hala giderilmedi.
‘BOĞAZI AĞRIYORDU, ÖLDÜ’ DEDİ
Erzurum’un Köprüköy ilçesine bağlı Yağan köyünde yaşayan iki çocuk annesi Dilan Yıldırım 4 Ağustos’ta yaşamını yitirdi. Dilan Yıldırım’ın ölümünün ardından gözaltına alınan evli olduğu erkek İ.Y. ertesi gün serbest bırakıldı. İ.Y., Dilan Yıldırım’ın “intihar ettiği” iddiasında bulundu. Dilan Yıldırım’ın annesi Sedya Süme ise damadının kendisine önce “Boğazı ağrıyordu, bayıldı, öldü” dediğini daha sonra ise intihar iddiasında bulunduğunu dile getirdi.
ATLADI MI, İTİLDİ Mİ?
Çanakkale’de 39 yaşındaki restoratör Tuğba Yavaş, 5’inci kattaki dairenin balkonundan “düştüğü” iddia edilerek hayatını kaybetti. Yavaş’ın Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi’nde görevli eşi Prof. Dr. Alptekin Yavaş ise tutuklandı. Yavaş, ifadesinde eşini öldürdüğünü reddederek, “Elleri ellerimden giderek kaymaya başladı. Birkaç saniye tuttum ancak çekemedim” dedi.
4 – ŞİDDET FAİLLERİNE CEZA YOK
Kadınlar evde, okulda, işte, metroda hatta konserde bile erkekler tarafından şiddete uğradı. Kadınlara şiddet uygulayan erkeklerin çoğu neredeyse hiçbir ceza almadı.
ARAÇTAN ATTI, SERBEST KALDI
İstanbul’da D-100 (E-5) Karayolu Mecidiyeköy mevkiinde çağırdığı korsan taksiye binen Aslıhan A., teşhircilik yaptığı iddia edilen sürücüyle yaşadığı tartışma sonucu araçtan atıldı. 24 Haziran’da yakalanan zanlı, adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. Emniyette ifadesi alınan Ersin A., hakkında “cinsel taciz”, “kasten yaralama” ve “tehdit-hakaret” suçundan adli işlem yapılması sonrasında adliyeye sevk edildi. Mahkemeye çıkartılan şahsı adli makamlarca adli kontrol şartıyla tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı.
BURNUNU KIRDI, SERBEST KALDI
Kırşehir’in Kaman ilçesinde 13 Ekim’de düzenlenen konserde Fatma Banu Çoban’ı (25) darbedip, burnunu kırdığı gerekçesiyle gözaltına alınan AKP Keskin Gençlik Kolları Başkanı Melih Ünlüer’in olayın yaşandığı gün ifadesinin alınıp, ardından serbest bırakıldı.
5 – TACİZ HER YERDEYDİ!
Kadınlar için 2024 yılında hiçbir yer güvenli değildi. Erkekler kadınları kamuya açık alanlarda dahi taciz etmekten çekinmedi.
YA GÖRÜNTÜ OLMASAYDI?
İstanbul’da metroda bir kadın yolcu tacize maruz bırakıldı. İstanbul Emniyet Müdürlüğü ekipleri, 27 Nisan’da Z.B’nin (21), metroda seyahat ederken karşısında oturan erkek yolcunun müstehcenlik içeren hareketlerini cep telefonu kamerasıyla kaydedip sosyal medyada paylaşması üzerine çalışma başlattı. Kimlik bilgileri tespit edilen şüpheli M.G. (55), farklı bir taciz olayı sonrası gözaltına alındı.
TEPKİLER ÜZERİNE HAREKETE GEÇİLDİ
İstanbul’un Beyoğlu ilçesine bağlı Hüseyinağa Mahallesi’nde 24 Eylül Salı günü iki erkek, bir kadını sokak ortasında taciz etti. Serbest bırakılan erkekler gelen tepkiler üzerine tekrar gözaltına alındı. Görüntülerin ortaya çıkmasıyla Ömer K. ve Semir T. tutuklandı.
6 – EYLEM YASAKLARI
Toplumsal cinsiyet eşitsizliğine karşı ses çıkarmak isteyen kadınlar ve LGBTİ+’lar önceki yıllarda olduğu gibi engellemelerle karşılaştı.
8 MART
İstanbul’da 8 Mart Feminist Gece Yürüyüşü bu yıl da yasaklandı. Ancak kadınlar yasaklara rağmen Taksim’de bir araya geldi. Kadınlar İstiklal Caddesi’nin her sokağında polis barikatlarıyla karşılaştı.
25 KASIM
25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü’nde Taksim’e yine izin verilmedi. Beyoğlu ilçe sınırları içerisinde gerçekleştirilecek tüm toplanma ve etkinlikler 25 Kasım saat 00.01’den 26 Kasım 2024 günü saat 23.59’a kadar yasaklandı. Polis, kadınlara müdahale etti, gözaltına alınanlar oldu.
ONUR AYI
Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) Dokümantasyon Merkezi, 2024 Onur Ayı Kapsamında yapılan barışçıl toplantı ve gösterilere yönelik polis müdahalesi sonucu toplam 23 kişinin gözaltına alındığı açıkladı.
7 – KAYIP KADINLAR
Kaybedilen kadınlara 2024 yılında da yenileri eklendi. Yetkililerin hızlı hareket etmemesi, gerekli soruşturmayı yürütmemesi ve ihmaller zinciri nedeniyle kayıp kadınların izine rastlanılmadı.
GÜLİSTAN DOKU
Gülistan Doku, 5 Ocak 2020’de şüpheli bir şekilde kayboldu. Gülistan Doku’dan 4 yıldır haber alınamıyor. 26 Ocak’ta Gülistan Doku’nun ailesi baş şüpheli Zaynal Abarakov’un tutuklanması ve üvey babası Engin Yücel’nin şüpheli sıfatıyla dosyaya girmesi talebinde bulundu. Aile ayrıca dönemin valisi Tuncay Soyel hakkında “görevi kötüye kullanmaktan” suç duyurusunda bulundu.
YELİZ KARALAR
Şehzadeler ilçesinde annesi Yeliz Karalar’ın evinde kalan Selin Öztürk, 16 Nisan’da “Babama gidiyorum, duş alıp geleceğim” diyerek evden çıktı. Eve dönmeyen kızına ulaşamayan Yeliz Karalar, polise kayıp ihbarında bulundu. Anne Karalar’ın başvurusu üzerine polis ekipleri Selin Öztürk’ün bulunması için çalışma başlattı. Sürdürülen çalışmalardan bir sonuç alınamadı. Selin’e ne olduğu hala bilinmiyor.
8 – ÇOCUKLAR DA GÜVENDE DEĞİLDİ
Türkiye 2024 yılında çocuk cinayetleriyle de derinden sarsıldı.
YAĞIZ VE DOĞA
Ankara’nın Çankaya ilçesinde Murat Keklik, oğlu Yağız (14) ile kızı Doğa’yı (11) öldürdükten sonra intihar etti. Gerçek Gündem’e konuşan anne Cemile Yıldız, katliamın yetkililerin ihmali sonucu gerçekleştiğini söyledi.
NARİN GÜRAN
Diyarbakır’ın Bağlar ilçesinde 21 Ağustos’ta kaybolan Narin Güran’ın (8), arama çalışmalarının 19’uncu gününde köye yaklaşık 2 kilometre mesafede Eğertutmaz Deresi’nde cansız bedeni bulundu. Anne Yüksel, ağabey Enes ve amca Salim Güran’a “iştirak halinde çocuğa karşı kasten öldürme” suçuyla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verildi. Nevzat Bahtiyar “suç delillerini gizleme yok etme” suçuyla 4 yıl 6 ay ceza aldı.
SILA BEBEK
Tekirdağ’da 2 yaşındaki Sıla bebek, cinsel istismar ve darp nedeniyle kaldırıldığı hastanede 1 ay sonra hayatını kaybetti. Tekirdağ’da Sıla bebek davasında sanıklar ve tanıklar dinlenirken, mahkeme duruşmayı 5 Şubat 2025 tarihine erteledi. Hazırlanan iddianamede anne Bakiye Yeniçeri’nin toplam 67 yıl, komşu Kani K.’nın 28 yıl 6 ay, sevgilisi Sanlı Ö.’nün ise “suçu bildirmeme” suçundan 1 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırılması talep ediliyor. Suça sürüklenen çocuklardan G.K. için 66 yıl, K.A. için ise 48 yıl hapis cezası isteniyor.
ŞİRİN ELMAS
Şişli’de 6 yaşındaki Şirin Elmas Hanilçi’nin Feriköy Mezarlığı’nda cansız bedeni bulundu. Kağıt toplayıcısı Mustafa Örün, Şirin’i cinsel istismara maruz bırakıp öldürdüğünü itiraf etti. Mustafa Örün hakkında “çocuğa karşı kasten öldürme”, “cinsel amaçla çocuğu hürriyetinden yoksun kılma” ve “çocuğun cinsel istismarı” suçlarından dava açıldı.
9 – İŞ HAYATINDA AYRIMCILIK
Kadınların iş hayatında yaşadığı ayrımcılık raporlara da yansıdı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Kazanç Yapısı İstatistikleri raporunu açıkladı. TÜİK raporuna göre aynı işi yapan kadın-erkek arasındaki ücret farkı sürüyor. Tüm meslek gruplarında erkek lehine olan fark en yüksek tarımda görüldü. Ücretli çalışan erkeklerin aylık ortalama brüt kazancı 26 bin 638 TL, kadınlar için 25 bin 931 TL oldu.
10 – HEDEF KADINLAR!
Kadınlar bu yıl siyasiler tarafından da hedef alındı. Cinsiyetçi söylemler hayatın her alanında kendisini gösterdi.
SUÇLU KİM?
İzmir Bayraklı Belediyesi Meclis toplantısında AKP Meclis Üyesi Latif Aydemir, kadın cinayetleriyle ilgili “Öldürenler kadar ölenler de suçludur” dedi. Tepkiler üzerine AKP Genel Başkan Yardımcısı Hamza Dağ, Aydemir’in kesin ihraç talebiyle disipline sevk edildiğini duyurdu.
SKANDAL REKLAM
Sağlık Bakanlığı, normal doğuma özendirmek için reklam filmi yayınladı. Bakanlığın yayına koyduğu kamu spotunda, “Normal doğum yapan anneler ile bebekleri arasında ilk andan itibaren sağlıklı bir bağ kurulur. Anne emzirmeye hemen başlayabilir ve günlük hayatına çok kısa zamanda dönebilir. Tıbbi olarak zorunluluk olmadıkça doğal ve sağlıklı olan normal doğumdur.” ifadelerine yer verildi. Ancak bu ifadeler, sosyal medyada büyük tepki çekti.
Sosyal medyadan tepki gösteren kadınlar, “Kim nasıl doğurmak istiyorsa öyle doğursun ellerinizi kadınlardan çekin artık”, “Sezaryen doğum yapanlar yarım anne mi oluyor?” ifadelerini kullandı. Bazı kadınlar ise isteğe bağlı sezaryen doğumun kaldırılmasından endişe ettiklerini belirtti.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***
