Rus muhalif siyasetçi Aleksey Navalni hapishanede ölü bulunması şüpheli bir şekilde hayatını kaybeden diğer Rus muhaliflerini akla getirdi.
Üç yıldır hapiste olan Rus muhalif siyasetçi Aleksey Navalni iki gün öncesinde hücresinde ölü bulundu. Kremlin, ölüm nedeninin ‘bilinmediğini’ öne sürdü.
Navalni, Putin iktidarında ölen tek muhalif değildi.
BBC’nin derlemesine göre Putin iktidarında şüpheli şekilde ölen Rus muhalifler şöyle:
Yevgeni Prigojin
Rus paralı asker grubu Wagner’in lideri Yevgeni Prigojin, Ağustos 2023’te özel jetinin düşmesiyle hayatını kaybetti.
Prigojin’in ölümünden bir ay önce, Putin’e karşı bir isyana liderlik etmesi, ölümünün şüpheli hale getirmişti. Prigojin, savaşın ortasında birlikleriyle Moskova’ya ilerlemiş; daha sonra bundan vazgeçmişti.
Putin’se Wagner’i ‘vatan hainliği’ ile suçlamıştı.
Bir dönemin en büyük Putin destekçilerinden olan Prigojin ‘karşı tarafa’ geçmiş ve sonrasında hayatını kaybetmişti.
Moskova, kazadan sorumlu olduğuna dair iddiaları reddetti.
Vladimir Golovlyov
Muhalif milletvekillerinden Vladimir Golovlyov, 2002’de köpeğini Moskova sokaklarında gezdirirken vurularak öldürüldü.
Putin’in 1999’da başa geçmesini en başta destekleyen Golovlyov sonrasında Putin’le ayrı düşmüştü.
Sergey Yuşenkov
Golovlyov’la aynı partiden milletvekili olan Sergey Yuşenkov, Moskova’daki evinin girişinde Nisan 2003’te öldürüldü.
Yuşenkov, Çeçen militanların suçlandığı ve Eylül 1999’da gerçekleşen apartman saldırılarını soruşturan parlamento komitesinin başındaydı.
Bu saldırılar, Çeçen gruplara karşı savaşın başlatılmasına sebep olmuştu.
Yuşenkov saldırıların Rus gizli servisi tarafından düzenlendiğinden şüpheleniyordu.
Anna Politkovskaya
İnsan hakları ihlallerini haberleştiren gazeteci Anna Politkovskaya 7 Ekim 2006’da marketten dönerken evinin önünde vurularak öldürüldü.
Politkovskaya, Rusya’nın Çeçenistan’daki insan hakları ihlallerine ilişkin haberleriyle uluslararası ün kazanmıştı.
Beş şüpheli uzun hapis cezalarına mahkum edilse de yıllardır süren soruşturmada cinayeti kimin planladığı ve kimin talimat verdiği henüz bulunamadı.
2021’de dosya kapatıldı.
Boris Nemtsov
Boris Nemtsov, Putin’in ofisinin çok yakınındaki bir yerde kız arkadaşıyla yürürken 27 Şubat 2015’te vurularak öldürüldü.
Rusya’da liberal politikaları savunan eski başbakan yardımcısı ve sonrasının muhalif lideri Boris Nemtsov’un kızı Janna Nemtsova, babasının öldürülmesinin sorumlusunun Putin olduğunu söylemişti.
Putin cinayeti kınamış, katillerin bulunacağını taahhüt etmişti.
Nemtsov, Ukrayna’daki çatışmaların karşısında olması nedeniyle ölüm tehditleri aldığı için yetkililere başvuruda bulunmuştu.
Aleksender Litvinenko
İngiliz yetkililer, eski bir KGB ajanı ve Putin’in muhalifi Aleksender Litvinenko’nun, 2006’da Londra’daki bir otelde nadir ve güçlü bir radyoaktif izotop olan polonyum-210 karıştırılmış yeşil çay içtikten sonra 43 yaşında öldüğünü duyurmuştu.
Soruşturma kapsamında İngilizler, 2016’da Putin’in muhtemelen cinayete onay verdiği sonucuna vardı. Kremlin olayla ilgisi olduğu iddiasını reddetti.
Organize suçlar alanında uzmanlaşan FSB ajanı Litvinenko, 1998’de Rus oligark Boris Berezovsky’nin suikast sonucu öldürüldüğünü iddia etmiş ve Rus hükümetini suçlamıştı.
1999 ve 2000’de ‘görevi kötüye kullanmak’ suçlamasıyla iki kez tutuklanıp serbest bırakılan Litvinenko, 2000’de İngiltere’ye iltica etmişti.
Aleksander Perepilichnyy
44 yaşındaki Rus, Kasım 2012’de koşuya çıktıktan sonra Londra dışındaki özel güvenlikli bir sitede bulunan lüks evinin yakınında ölü bulundu.
Alexander Perepilichnyy, Rusya’daki kara para aklama sistemine ilişkin İsviçre’de yürütülen bir soruşturmaya yardım ettikten sonra 2009’da İngiltere’ye sığındı. Ani ölümü, öldürülmüş olabileceği ihtimalini gündeme getirdi.
Soruşturma öncesi duruşmada, midesinde sarı yasemin bitkisinden gelen nadir ve ölümcül bir zehrin izlerinin bulunduğu açıklandı.
Rusya ilgisi olduğu iddiasını reddetti.
Ölümden dönenler: Sergey Skripal ve kızı
Devlet sırlarını İngiliz istihbaratına aktaran eski bir Rus çifte ajan olan Sergey Skripal ve kızı Yulia, Mart 2018’de İngiltere’deki Salisbury kentindeki bir alışveriş merkezinin dışındaki bir bankta baygın halde bulunmuştu.
İkili durumları kritik halde hastaneye kaldırıldı ve İngiliz yetkililer, onların 1970’ler ve 1980’lerde Sovyet ordusu tarafından geliştirilen bir grup sinir gazı olan Noviçok ile zehirlendiklerini söyledi. Her ikisi de hayatta kaldı.
Rusya, zehirleme olayında rolü olduğu iddialarını reddetti ve İngiltere’nin Rusya karşıtı histeriyi kışkırttığını söyledi.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***
