Arabulucular, Gazze’de 25 binden fazla kişinin hayatını kaybettiği ve yüzlerce İsrailli rehinenin hala esir tutulduğu İsrail-Hamas savaşında tarafların taleplerini dinleyerek ateşkese varmak için çabalarını hızlandırdı.
İsrail ve Hamas’ın, bir ay süreli ateşkes ilan ederek, İsrailli rehinelerin Filistinli mahkumlarla takas edilmesi konusunda prensipte büyük ölçüde anlaştığı bildirildi.
Ancak, Reuters haber ajansının çeşitli kaynaklara dayandırdığı özel haberine göre söz konusu çerçeve planının hayata geçirilmesi, iki tarafın Gazze savaşına nasıl kalıcı bir son verileceği konusundaki görüş ayrılıkları nedeniyle gecikiyor.
Katar, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Mısır’ın başını çektiği yoğun arabuluculuk çabaları, son haftalarda çatışmalara ara verilmesi, Filistinli mahkumların serbest bırakılması ve Gazze’ye daha fazla yardım yapılması karşılığında sivillerden başlayıp askerlerle sona erecek şekilde İsrailli rehinelerin serbest bırakılmasına yönelik bir yaklaşıma odaklandı.
Doğrudan görüşmeyen İsrail ve Hamas, arabulucular aracılığıyla müzakereleri yürütüyor. Kaynakların bildirdiğine göre Hamas, İsrail’in yeniden çatışmaları başlatmaması için güvence almak istiyor.
Ateşkes süresine dair anlaşmazlık giderilmeye yakın
Müzakereler hakkında bilgi sahibi bir yetkili, Hamas’ın birkaç aylık duraklama önerdiğini, ancak Katar’ın girişimiyle 28 Aralık’ta başlayan mekik diplomasisinin son turunda ilk ateşkesin uzunluğu konusunda yaklaşık 30 gün üzerinde anlaşmaya yaklaşıldığını bildirdi.
Ancak ismi açıklanmayan bazı kaynaklara göre Hamas o zamandan bu yana kalıcı bir ateşkesin gelecekteki koşulları üzerinde anlaşmaya varılana kadar ateşkes planlarını ilerletmeyi reddetti.
Arabuluculuk çabalarına yakın bir Filistinli yetkilinin verdiği bilgiye göre İsrail her seferinde bir aşamayı müzakere etmeye çalışırken, Hamas ilk aşamada rehineler serbest bırakılmadan önce kalıcı bir ateşkesi kabul eden bir “paket anlaşma” arayışında.
Hamas’ın üst düzey yetkilisi Sami Ebu Zuhri pazartesi günü Reuters’a yaptığı açıklamada henüz bir anlaşmanın söz konusu olmadığını söyledi.
Ebu Zuhri, “Tüm girişimlere ve tekliflere açığız, ancak herhangi bir anlaşma saldırganlığın sona erdirilmesine ve işgalin Gazze Şeridi’nden tamamen çekilmesine dayanmalıdır.” dedi.
ABD’li ve Filistinli kaynaklara göre Hamas, İsrail’in uzun süreli ateşkesi konuşmak için öncelikle Gazze’nin güneyinde yer alan Han Yunus’taki operasyonlarını tamamlamak istediğine inanıyor.
Hamas liderleri için “teslim olma ve sürgün” senaryosu
Üst düzey Hamas yetkilisi başka bir kaynak da, İsrail’in tekliflerinden birinin Hamas’ın altı üst düzey liderini Gazze’den çıkarması halinde savaşı sona erdirmek olduğunu, ancak Hamas’ın bu teklifi “kesinlikle” reddettiğini bildirdi.
Kaynak, listede Hamas’ın 7 Ekim’de İsrail’e düzenlediği saldırıların planlayıcıları Yahya Sinwar ve Muhammed el-Deif’in de yer aldığını, bu kişilerin İsrail’in savaşta öldürmek ya da yakalamak için en önemli hedefleri olduğunu ve Hamas’ın Gazze’nin altındaki geniş tünel ağının derinliklerinde saklandıklarının düşünüldüğünü aktardı.
Bu öneri, İsrailli kaynaklarca henüz doğrulanamadı ancak bir İsrail medya kuruluşuna sızan kayıtlara göre Netanyahu ocak ayı başında böyle bir “teslimiyet ve sürgün” senaryosunun tartışıldığını belirtti.
Netanyahu baskı altında
Hamas’ın İsrail’in güneyine düzenlediği ve yaklaşık bin 200 kişinin ölümüne yol açan saldırının üzerinden neredeyse dört ay geçmesine rağmen İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırıları, kıyı bölgesinin büyük bölümünü yerle bir etmesine ve 25 binden fazla Filistinlinin ölümüne yol açmasına rağmen Hamas’ın üst düzey liderliğini ya da savaşma kapasitesini ortadan kaldıramadı.
Netanyahu bu hafta Hamas’a karşı sadece “tam zaferin” savaşı sona erdireceğini yineledi, ancak savaş kabinesinin üyeleri ve Hamas saldırısından bu yana esir tutulan yaklaşık 130 rehinenin aileleri Başbakan’ın bir anlaşmaya varması için baskılarını artırıyor.
İsrail’in Hamas’ın tasfiyesini içermeyen herhangi bir savaş sonu görüşmesini reddettiği bildiriliyor, ancak Hamas liderlerinin sürgüne gönderilmesinin bu şartı karşılayıp karşılamayacağı henüz bilinmiyor.
Katar ve ABD, kasım ayında 100’den fazla rehinenin ve yaklaşık 240 Filistinli mahkumun serbest bırakılmasını sağlayan bir haftalık ateşkesin müzakere edilmesinde etkili olmuştu.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***
