Dicle Üniversitesi’nde 12 yıl önce kurulan Kürt Dili ve Edebiyatı Bölümü’ne bu yıl da öğretim görevlisi kadrosu verilmedi.
Kürtçe ile ilgili çalışmalar yürüten DILKURD isimli grup, sorunları TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş ve Cumhurbaşkanlığı yetkililerine anlatmak üzere girişimlerde bulunmaya hazırlanıyor.
Türkiye’nin Kürt sorununa çözüm bulmak için çalışmalar yürüttüğü 2010’lu yıllarda, üniversitelerde Kürtçe eğitim gündeme geldi. İlk adımı Mardin Artuklu Üniversitesi attı.
Artuklu Üniversitesi 2011-2012 öğretim yılında Türkiye’de Kürt Dili ve Edebiyatı lisans programı için öğrenci alan ilk üniversite oldu. Artuklu’nun ardından 2012 yılında Diyarbakır Dicle Üniversitesi bünyesinde Kürt Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı kuruldu. Bölümün başına Doç. Dr. Osman Aslanoğlu getirildi. Ancak 12 yıldır açık olan bölüme lisans eğitimi verecek akademisyen atanmadı.
Yükseköğretim Kurulu (YÖK) bu yıl Dicle Üniversitesi’ne 40 öğretim üyesi ve 28 öğretim elemanı olmak üzere toplam 68 akademisyen alımı için kadro açtı. Bu kadrolar arasında Kürdoloji yine yer almadı.
Bölümde lisan eğitimi verilebilmesi için doktorasını ve doçentliğini Kürtçe yapmış en az üç akademisyenin görev yapması gerekiyor.
Üniversitenin YÖK’e yaptığı başvurulardan da bir sonuç alınamadı. Üniversitede şu anda sadece tezli lisans ve Kürtçe doktora eğitimi veriliyor. Akademisyen atanmadığı için de yüksek lisans ve doktora derslerine ilahiyat, hukuk ve iktisat bölümlerinden akademisyenler giriyor.
Dicle Üniversitesi’nin internet sitesinde, bölümün tanıtımının yapıldığı kısımda, Kürt Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı’nda öğrenim süresinin dört yıl olduğuna vurgu yapılarak henüz öğrencisinin bulunmadığı belirtiliyor.
Bölümün açılma amacı ise, “Öğrencileri Kürt dil bilimi, Kürt edebiyatı, tarihi ve dil öğretimi konularında yetiştirmektir. Lisans eğitimini tamamlayan öğrenciler Kürt Dili Filoloğu olarak mezun olurlar” cümleleriyle açıklanıyor.
Kürt Dili ve Edebiyatı Bölümleri’nin sorunları raporlaştırıldı
“Kürtçe’nin Türkiye’de resmi ve zorunlu eğitim dili olması, Kürt çocuklarının kendi anadillerinde zorunlu eğitim almasının sağlanması” konusunda çalışmalar yürütmek için kurulan Kürtçe Gönüllüleri Birliği (DILKURD) Kürtçe bölümlerinin sorunlarını içeren bir rapor hazırladı.
Raporda Türkiye’de güvenlik eksenli siyasetin yeniden hâkim olduğu 2015 yılından sonra Kürtçe ile ilgili çalışmaların azaldığı, bölümlere olan talebin düştüğüne dikkat çekildi.
Raporda sorunların çözümü için dile getirilen bazı öneriler şöyle:
-Kimi üniversitelerde Kürtler ve Kürtçe üzerine yapılan lisansüstü çalışmaların “Yaşayan Diller ve Lehçeler Enstitüsü” şeklinde adlandırılması açık olmayan/ima edici isimlerle değil, bilimsel, akademik gerekler doğrultusunda kendi isimleriyle açılmalıdır.
-Kürt Dili ve Edebiyatı Bölümleri’nden mezun olan öğrencilere, her türlü resmi ve özel kurum ve kuruluşlarda istihdam olanağı sağlayacak yasal düzenlemelerin yapılması gerekmektedir.
– Son yıllarda üniversitelerde bulunan bu bölümlere akademisyen alımlarının çok ciddi anlamda azaldığı, bazı üniversitelere dokuz yıldan bu yana yeni hiçbir akademik kadronun açılmadığı görülmektedir. Açılan bazı kadroların ise üniversite içinde yer alan akademisyenlerin unvan değişikliğinden dolayı açıldığı, kimi üniversitelerde ise unvan değişikliğini hakkettiği halde kendisine kadro tahsis edilmediği de gözlemlenen sıkıntılar arasındadır.
-Şu an giderilmiş olsa da daha önceki yıllarda kimi tezlerin Kürtçe yazılmasına izin verilmediği görülmüştür. İlerde tekrar böyle bir sıkıntıyla karşılaşmamak için üniversitelerin ilgili mevzuatlarını,
yönergelerini güncellemeleri, Kürtçe yazılmasının önündeki engellerin yasal olarak kaldırılması gerekmektedir.
-Kürt Dili ve Edebiyatı Bölümleri’nde okuyan öğrencilerin pedagojik formasyon eğitimini almalarının önünde bulunan engellerin kaldırılması, öğrencilerin mağdur olmaması için stajlarını tamamlayacakları alanından mezun öğretmenlerin, özellikle bu bölümlerin bulunduğu illere, mutlaka atamaları yapılmalıdır.
DILKURD sorunları Ankara’ya taşıyacak
DILKURD Sözcüsü Fevzi Bulgan, VOA Türkçe’ye yaptığı açıklamada, yaşanan sorunları anlatmak üzere TBMM Başkanı’ndan ve Cumhurbaşkanlığı’ndan randevu isteyeceklerini söyledi.
Dicle Üniversitesi’ndeki Kürt Dili ve Edebiyatı Bölümü’nün pasif kalmasında siyasetçilerin sorumlu olduğunu savunan Bulgan, Kürtçe’nin özellikle Kürt siyasetçilerin birinci gündem maddesi olması gerektiğini söyledi. Bölümün, aktif olamasa da var olmasının önemli olduğuna dikkat çeken Bulgan, şunları söyledi:
“Kürdoloji var olup ders olmayınca, açık olup olmaması fark etmiyor. Ama resmiyette var olması da önemlidir. Gelecekte bunun üzerine çalışabiliriz. Oranın genişletilmesi, büyütülmesi üzerinde çalışabiliriz. Altı üniversitede Kürtçe bölümü var bir kısmı pasif durumda, olsun ama pasif olsun. Çalışıp aktifleştirebiliriz. Kimse kimseye bir şey vermez. İşlevsel hale getirmek bizim elimizde. Hangi parti olursa olsun Kürt hareketleri bunu gündemine alması lazım.”
“Lisans öğrenimi olmadan lisansüstü öğrenime yer verilmesi sürdürülebilir değil”
Diyarbakır Eğitimi İzleme ve Reform Girişimi Direktörü Prof. Dr. Aziz Yağan ise lisans öğrenimi olmadan lisansüstü öğrenim verilmesinin sürdürülebilir olmadığına dikkat çekti.
VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Yağan, birkaç üniversitede, lisans ve lisansüstü eğitimin ise kesintisiz ve güçlenerek devam ettiğine dikkat çekti.
Mevcut bölümlerde doktorasını tamamlamış araştırmacıların Kürtçe bölümlerinin açılması için öğretim elemanı olarak görev yapabileceğini ifade eden Yağan, “Yani lisans ve lisansüstü öğrenim için öğretim elemanı var. İlk doktora programı Dicle Üniversitesi’nce başlatılmasına ve 12 yıl devam etmesine rağmen Dicle Üniversitesi’nde lisans öğretimi yok. Lisans öğrenimi olmadan lisansüstü öğrenime yer verilmesi sürdürülebilir değildir. Bu çarpıklık, gariplik giderilmelidir. YÖK hem Dicle Üniversitesi’nde hem de istekli ve hazır diğer üniversitelerde de lisans öğretimi başlatılması için üniversitelerin Kürt dilinde öğretim elemanı talebine olumlu yanıt vermesi gerekmektedir” diye konuştu.
