Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in yeni vergi düzenlemesi sinyali vermesi, ekonomistlerce hangi toplumsal kesimi etkileyeceği boyutuyla yorumlanırken, “konut vergisi” ihtimali ön plana çıkıyor.
Bakan Şimşek, geçtiğimiz Temmuz ayında Türkiye’nin 2023 yılı bütçesine ilave bütçe sunumu sonrasında bugün TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda 2024 yılı Merkezi Yönetim Bütçesi’ne ilişkin sunumda bulundu. Ancak muhalefet cephesi, Şimşek’in “vergide adalet sağlama” sözüyle “emekçileri ve emeklileri enflasyona ezdirmiyoruz” yönündeki açıklamalarını gerçekçi bulmadı.
Şimşek’in de yinelediği bilgilere göre; Türkiye’nin 2024 yılında 11 trilyon 89 milyar lira giderleri olmasına karşın 8 trilyon 437 milyar 100 milyon lira gelirleri olacak ve yüzde 6,4’lük bütçe açığı öngörülüyor. Şimşek, 2024 yılında bütçe gelirleri yüzde 71,1 artışla 8,44 trilyon lira, vergi gelirleri yüzde 73,5 artışla 7,41 trilyon lira ve vergi dışı gelirlerini ise yüzde 56,2 artışla 1,03 trilyon lira tahmin ettiklerini söyledi. Dolayısıyla Şimşek’in yeni vergi düzenlemesi açıkladığı 2024 yılı bütçe sunumunda Türkiye’nin gelirleri vergiler ağırlıklı oldu.
Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, bütçe sunumunda, vergi düzenlemelerinde adalet, eşitlik, öngörülebilirlik ve şeffaflık ilkeleri dikkate alınarak, vergi tabanını genişletmek ve gönüllü uyumu arttırmak için çalışmalara devam edeceklerini söyledi. Böylece yeni vergi düzenlemesi hazırlığı yapıldığını açıklayan Şimşek, “Bu ilkelere ve mali disipline bağlı kalarak, kalkınmanın, istihdamın, sosyal politikaların ve ihracatın desteklenmesi, yatırım ortamının iyileştirilmesi ve rekabet gücünün arttırılması, gelir politikalarımızın temel eksenini oluşturacaktır. Anlaşılabilir, kolay uygulanabilir, güncel gereksinimleri karşılayan bir vergi yapısının oluşturulması, dolaysız vergilerin bütçe içindeki payının arttırılması temel amacımızdır. Etkin olmayan istisna, muafiyet ve indirimlerin kaldırılması hususunda kapsamlı bir çalışma yürütüyoruz. Bu kapsamda temel vergi kanunlarını gözden geçiriyoruz. Program döneminde çalışmalarımızı Meclisimizin takdirine sunacağız” ifadesini kullandı.
Bütçe sunumunda çalışanları ve emeklileri enflasyona ezdirmediklerini söyleyen Şimşek, “En düşük emekli aylığını 7 bin 500 liraya çıkardık. Ayrıca emeklilerin bayram ikramiyelerini bin 100 liradan 2 bin liraya yükselttik. Emeklilerimize Kasım ayında da tek sefere mahsus olarak 5 bin lira ilave ödeme yapacağız. Asgari ücreti de 2023 yılında enflasyonun üzerinde yüzde 107,3 oranında artırdık. Özetle, çalışanlarımızı ve emeklilerimizi enflasyona ezdirmedik ve bundan sonra da ezdirmeyeceğiz” dedi.
Babuşçu: “Servet vergisi veya gayrimenkul vergisi ihtimaller dahilinde”
Başkent Üniversitesi Uluslararası Finans ve Bankacılık Bölüm Başkanı Prof. Dr. Şenol Babuşçu, Bakan Mehmet Şimşek’in geçmişte “servet vergisi” düşüncesi olduğunu ancak “gayrimenkul vergisi” seçeneği de öngördüğünü dile getirdi.
Babuşçu, VOA Türkçe’ye değerlendirmesinde, “Sayın Bakan’ın kastettiği mevcut anlamdaki bazı maddeleri değiştirerek daha adil bir vergi sistemi yaratmaksa o ekstra çok fazla bir şey getirmez. Ama yeni bir vergi düzeninde odaklanılıyorsa ekonomik açıdan önemli. Yeni vergi ne olabilir? Sayın Bakan daha önceki bakanlık döneminde bazı konuşmalarında servet vergisi vardı. Servete göre bir vergilendirme sistemi getirilmesi sözkonusu olabilir. Bu bir defaya mahsus da olabilir” diye konuştu.
Bir başka alternatifi ise “gayrimenkul vergisi” olarak işaret eden Babuşçu, “Sayın Bakan’ın zaman zaman daha önceki konuşmalarında gayrimenkul vergisi de yer almıştı. Gayrimenkul vergisi, örneğin bir konut olanı vergi dışında bırakarak, iki konutu olan için yüzde şu kadar, şu sayıda konut olan içinse yüzde şu kadar veya binde şu kadar diye gayrimenkul vergisi sözkonusu olabilir” yorumunu aktardı.
Kubilay: “Konut vergisi, karbon vergisi gibi vergi yükü artışları olabilecektir”
Ekonomist Dr. Murat Kubilay da, yerel seçimler öncesinde maliye politikası odaklı hamleler yapıldığını belirterek, vergi mevzuatındaki olası değişiklikler açısından mükellefler aleyhine neler yapılacağından endişe ettiğini söyledi.
Kubilay, VOA Türkçe’ye değerlendirmesinde, TCMB’nin faiz artışı politikasını sürdürdüğünü ve bu yapılırken devletin faiz yükünde ise artış yaşanması sorunu görüldüğünü ifade etti. Geçmişte deprem (Marmara Depremi-1999) gerekçesiyle Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) oluşturulduğunu anımsatan Kubilay, “Şimdi de bu faiz yükü artışı kaynaklı sorunlu ortamda dengeyi sağlayabilmek için vergiler zorunlu hale geliyor. Bunun belirli kısmı Temmuz ayında yapılmıştı. Fakat Ocak ayında tekrar devam edecek; yüksek enflasyon olduğu için yeni bir vergi konmasa bile mevcut vergilerde artışlar yapılmasını gerekli kılacak. Fakat ben asıl vergi mevzuatındaki mükellefler aleyhine Temmuz 2024’te düzenleme yapılacağı düşüncesindeyim” diye konuştu.
Yakın geçmişte Berat Albayrak döneminde “değerli konut vergisi” düzenlemesi öngörüldüğünü ancak bunun bütçe gelirlerinde küçük bir pay olduğunu hatırlatan Kubilay, şimdi de yeni bir konut vergisi ve mevcut vergiler haricinde yeni vergi yükleri gelebileceği görüşünü paylaştı.
Avrupa Birliği (AB) gerekçe gösterilerek ilk önce “tüketiciler hissetmeyecek” iddiasıyla bir “karbon vergisi” de getirilebileceğini kaydeden Kubilay, “ÖTV nasıl geçmişte tüketimi caydıralım diye başlayıp sonra bütçede önemli bir gelir kalemi haline gelmişse burada da benzer bir durumu karbon vergisi görme durumumuz var. Ama bu maliyetlere yansıyacağı için dolaylı olarak tüketiciler bunu cebinden ödemedikleri için belki de hissetmeyecekler. Ancak yine de tüketiciler aleyhine gelişecektir. Hem tüketimden, hem üretimden daha az vergi alınacak işte böyle bir anda yepyeni vergileri de yine önümüzdeki süreçte görebileceğimizi unutmamak gerekiyor” dedi.
“İşsizlik oranı tek haneye indi, fiyat istikrarı öncelikli”
Bakan Mehmet Şimşek ayrıca, istihdamı arttırma hedefini koruyacaklarını belirterek, “Ağustos ayında toplam istihdam yıllık 727 bin kişi artarak 32,1 milyon kişi ile tarihi yüksek seviyeye ulaşmıştır. Mevsimsel düzeltilmiş iş gücüne katılım oranı yüzde 53,3; istihdam oranı yüzde 48,4 seviyesinde gerçekleşmiştir. Bu dönemde mevsimsel düzeltilmiş işsizlik oranı yüzde 9,2 ile 2014 yılı Ocak ayından bu yana en düşük seviyesine inmiştir. Program döneminde istihdam artışının yıllık ortalama 909 bin kişi olmasını öngörüyoruz” bilgisini verdi.
Merkez Bankası’nın (TCMB) faiz artışı politikasını da işaret eden Şimşek, “Enflasyonu kalıcı olarak düşürmek ve fiyat istikrarını sağlamak için Merkez Bankası parasal duruşunu sıkılaştırmıştır. Politika faiz artışı, seçici kredi ve miktarsal sıkılaştırma tedbirleri ile desteklenmektedir. Önümüzdeki dönemde para, maliye ve gelirler politikası eşgüdüm içerisinde yürütülecek; üretim, rekabet ve verimliliği arttırıcı yapısal reformlar hayata geçirilecektir. OVP’de (Orta Vadeli Program) 2023 yıl sonunda yüzde 65 olarak öngörülen enflasyonun, 2024’te yüzde 33’e, 2025’te yüzde 15,2’ye ve 2026’da yüzde 8,5’e düşmesi öngörülmektedir. Gayet iyi biliyoruz ki vatandaşımızın alım gücünün korunması, sürdürülebilir büyüme ve kalıcı refah artışı için fiyat istikrarı önkoşuldur. Yoğun çabalarımız bunu gerçekleştirmeye yöneliktir” diye konuştu.
“Ülkemizi gri listeden çıkarmak için çaba gösteriyoruz”
Hazine ve Maliye Bakanı olarak temel öncelikleri arasında “mali suçlarla mücadele” olduğunu da söyleyen Şimşek, “Sağlıklı bir finansal sistem, ekonomik büyüme ve kalkınma için hayati önem taşıyor. Bu nedenle suç gelirlerinin aklanması ve terörizmin finansmanı ile mücadele rejiminin güçlendirilmesine yönelik çalışmaları yoğun bir şekilde sürdürüyoruz. İnceleme, araştırma, analiz ve değerlendirmeleri etkin bir biçimde yürütüyoruz” dedi.
Şimşek, Mali Eylem Görev Gücü (FATF) tarafından paylaşılan rapora göre, Türkiye’nin 40 FATF standardının 39’u ile uyumlu olduğunu vurgulayarak, tek sorun başlığını “kripto varlıklar” olarak açıkladı ve “Bu kapsamdaki çalışmalarımızı arttırarak devam ettirmeye kararlıyız. Uygulamada sağlayacağımız etkinlik ile ülkemizi gri listeden çıkarmak için çaba gösteriyoruz” diye ekledi.
Mehmet Şimşek’in uyarıldığı iddiası ise yalanlandı
Öte yandan, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi, sosyal medyada tartışma yaratan, “Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, ekonomide somut bir değişme olmadığı için Mehmet Şimşek’e uyarı ilettiği” iddiasını yalanladı.
Açıklamada, “Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve ilgili tüm kurumlar, Türkiye ekonomisinin hedeflerine ulaşması için çalışmalarını aralıksız sürdürmektedir. Piyasalarda güvensizlik ve tedirginlik oluşturmaya yönelik kasıtlı bir şekilde dolaşıma sokulan spekülatif haberlere itibar etmeyiniz” denildi.
