Yeni bakan Nebati’nin Çin sevdasının nedeni ortaya çıktı

Cumhuriyet gazetesi yazarı Barış Terkoğlu, “Öp beni, şap beni, sömür beni!” başlıklı yazısında yeni Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin geçmişini ele aldı.

Yazıda, yeni bakan Nebati’nin  sadece lüks semtlerde açılan zincir mağazasının olduğu ve yıllar önceki röportajında 2001 krizi için “Belki de o kriz olmasaydı, bizim mağazacılığa girme şansımız olmayacaktı” dediği aktarıldı. Terkoğlu yazısında, Nebati kardeşlerin 2006 yılında Yeni Şafak gazetesindeki röportajda “Çin’de İşçi fabrikada yatıp kalkıyor, maliyeti toplam 60 dolar civarında. Pekin’de mağaza açmak, hatta Versace’nin yaptığı gibi Çin’den 5 dolara alıp 150 dolara satmak gibi hayallerim var” sözlerine yer veriyor.

Terkoğlu’nun yazısının bazı bölümleri şöyle:

“Önümde bir tekstil firmasının kataloğu duruyor. Hayır, mahallenizdeki markalardan birinin değil. Yeni bakan Nurettin Nebati’nin sadece lüks semtlerde açılan zincir mağazasının. Katalogdaki çocuklar da mahalleden değil. Doktora tezinde Kemalizmi “Batıya öykünen elitist” diye eleştiren Nebati, iş paraya geldiğinde “Batı’ya öykünen elitist” olmuş! Kavruk Anadolu çocukları yerine Avrupalı çocuk modelleri seçmiş.

Elbette tesadüf değil. 15 yıl önce, henüz bakan değilken, ağa çocukluğundan mağazacılığa uzanan hikâyesini şöyle anlatıyor: ‘Türkiye’de özellikle üst gelir grubu ailelerin çocuklarının giydirilmesi konusunda bir boşluk olduğunu gördük. Ve ilk olarak İtalya, Hollanda ve İspanya’dan ithalatla çocuk giyimi işine girdik.’

Cumhurbaşkanı’nın ‘fiyatları indirin’ dediği günlerde, Nebati’nin dükkânı cebinde parası olana hitap ediyor: Kız çocuk kot pantolonu 579 lira, erkek çocuk ceketi 999 lira, kız çocuk montu 1259 lira, erkek çocuk eşofman üstü 829 lira…”

“…Nurettin Nebati, ekonomist değil. Ekonomiye ilgisi patronluğundan. 6 Mart 2006 tarihli Yeni Şafak gazetesi onun hikâyesini ‘Urfalı ağanın çocukları mağazacılıkta büyüyor’ başlığıyla duyurmuş.

‘Ürettiğimiz pamuk dışında tekstille hiçbir ilgimiz yoktu’ diyen Nebati, tekstile 1996’da iplik ticaretiyle girmiş. Ardından fason üretime başlamış. Şimdilerde 2001 krizi yeniden konuşuluyor ya. Aslında Türkiye’nin çöktüğü kriz, kendisinin anlattığına göre Nebati’ye yaramış: ‘Belki de o kriz olmasaydı, bizim mağazacılığa girme şansımız olmayacaktı. Çünkü alışveriş merkezlerinde çok ciddi şekilde mağaza boşalıyordu. (…) 2000 yılında fason üretim yaptığımız Akmerkez’de mağazası olan bir hanımefendinin işleri kötüye gittiği için mağazaya ortak olarak girdik ve mağazacılığa başladık.’

O mağazalarda Nebati; Baby Graziella, Enrico Coveri, Mariella Burani, Betsy, Prosperine gibi lüks İtalyan markalarını satıyor. Mağazasından halkın alışveriş yapamayacağını biliyor. İthal mallar parası olanlar için.”

VERSACE’YE ÖYKÜNEN NEBATİ

“…Nebati modelinin kriz sevmesinin ikinci bir nedeni var. Tekstilde ucuz emek sayesinde ihracat yapan Fasoncu Nebati, bu nedenle ‘Döviz artsın, emek ucuzlasın’ istiyor. Döviz arttıkça, saatlik asgari ücret 1 dolara yaklaştıkça Nebati’nin ürünleri yurtdışına kolay satılıyor. Bangladeş’e, Pakistan’a rakip oluyor. Batı’ya öykünmüş Nebati’nin kendi markaları olan Riccione, Nebbati, Cioccolata’yı düşük ücretli Türk emekçiler üretiyor, Batılı çocuklar giyiyor.

…Çin” denilince, Nebati modeli ucuz işçiliği, Türk emekçisinin parmaklarını “pazara daha yakınız” dediği Batı’ya düşük fiyatla pazarlamayı anlıyor.

Nitekim 2006 yılındaki Yeni Şafak röportajında, Nurettin Nebati’nin ortağı ve kardeşi Seyid Nebati, Çin’i neden sevdiğini şöyle anlatıyor “İşçi fabrikada yatıp kalkıyor, maliyeti toplam 60 dolar civarında. İtalyanlarla beraber ürünlerimizin bir kısmını ileride Çin’de üretmeyi düşünüyoruz. Pekin’de mağaza açmak, hatta Versace’nin yaptığı gibi Çin’den 5 dolara alıp 150 dolara satmak gibi hayallerim var.”

15 yıl önce Türk işçisinin pahalılığından şikâyet ediyor Seyid Nebati: ‘Net 550 YTL maaş verdiğim her çalışan, toplamda bana 1000 dolara mal oluyor. (…) Tutturmuşlar üretim. Ben gidip Çin’de de üretebilirim.’

Bugün tam da istediği gibi asgari ücret net 200 dolar civarına düştü. Türk işçisi, Pekin’deki emekçiden daha ucuza geldi.”

Yazının tamamı için tıklayın