AHMET KURUCAN | YORUM
Önce Yapay Zeka’nın ilk ortaya çıktığı andan itibaren gelişmeleri yakından takip eden bir gencimizin bana anlattığını ifade edeyim. Mealen dedi ki: “Chat GPT (yapay zeka) ilk defa piyasaya sürüldüğünde yapay zekanın neler yapabileceğini insanlığa göstermek için tabiri caizse musluğun vanasını sonuna kadar açtılar. Bu dönemde siz ona ne sorarsanız sorun, verili bilgilerden hareketle ulaştığı sonuçları söylemenin yanında hafızasında hiçbir bilgi olmasa da bir şeyler söylüyordu. Yani ne sorarsanız sorun bilgisi olsun olmasın bir kanaat izhar ediyor, tabir caizse atıyordu. Ardından hem yapay zekanın ne yaptığı ve ne yapabileceğini piyasanın anladığı hem de bu attığı alanlarda verdiği bilgilerin yanıltıcı olabileceğini gördükleri hem de farklı firmaların farklı sürümlerinin ortaya çıkmasından sonra musluğun vanasını kıstılar. Artık şimdi özellikle Chat GPT özel kanaat gerektiren, insanlığın geleceğini etkileme ihtimali bulunan stratejik konularda kanaat belirtmiyor, ‘ben yapay zekayım bir uzmana danış’ diyebileceğimiz şeyler söylüyor.”
Çok faydalı oldu bu bilgi bana. Salı günü konuştuk. “Haftaya Çarşamba yayınlanacak yazımın konusu Chat GPT fetvaları ile amel edilebilir mi olacak” dediğim zaman anlattı bana bunları. Gerçekten ben de tam bunu yazacaktım. Neden? Bir kaç defa soruldu bana bu soru. Ben de geçtim Chat GPT’nin karşısına farklı farklı alanlarda 5 tane soru sordum. Sorduğum sorular şunlar:
“İslam’da organ nakli caiz midir? İslam’a göre borsadaki hisse senedlerimden zekat vermem gerekir mi? Cemaatle namazda akşam namazının ikinci rekatına yetişen kişi namazı nasıl tamamlar? Süt bankalarından alınan süt ve bu sütü emen çocuklar arasında süt kardeşliği bağının oluşup oluşmayacağına dair İslami alimlerin ve fıkıh akademilerinin görüşleri değişkenlik gösterebilir. Hac ibadetini illa Zi’l hicce ayında mı yapmak zorundayız. Senenin diğer aylarına yayamaz mıyız?”
Sistemin verdiği cevaplara geçmeden önce yazının başlığında sorduğum “Chat GPT’nin fetvaları ile amel edilebilir mi?” sorusunun cevabını yazının sonunda bir soru ile cevaplayacağımı ifade edeyim. Yazının sonuna kadar okuma zahmetinden bulunan okuyucularımız cevap sadedinden dile getireceğim soruyu okuduklarında şok olmasınlar diye bu tembihatı yapıyorum şimdiden.
Konumuza dönecek olursak, gördüğünüz gibi sorular hayatın değişik alanlarından. Bu sorulara verdiği cevapları tek tek ele alacak değilim. Sadece şunu söyleyeyim, önce hafızasında var olan bilgilerden hareketle birebir aktarımlar yapıyor. Eğer o bilgilerin hangi mezhebe ait olduğunu biliyorsa o ayırımı da yapıyor. Cevap verdiği hemen her soruda konu ile alakalı İslam’ın genel ilkelerine vurguda bulunuyor. Mesela organ naklinde insan hayatının kutsallığı, insan sağlığının önemi, başkasına yardım etmenin sevabı üzerinde duruyor. Zekat konusunda zekatın amacı, zengin ve fakir arasındaki sevgi-saygı ve hürmet ilişkisinin bir denge üzerine oturmasındaki rolü vs.
Fakat nihai hüküm gerektiren helaldir, haramdır, caizdir, caiz değildir demesi gereken yere geldiğinde Chat GPT nihai bir görüş ileri sürmüyor. Bir başka tabirle o konunun dünyevi ve uhrevi sorumluluğunu da üzerine alacak şekilde fetva vermiyor. Bunun yerine şunu diyor: “Her bireysel durumun kendi özelliklerine göre değerlendirilmesi ve konu hakkında daha detaylı bilgi almak için güvenilir dini otoritelerden fetva istenmesi önemlidir.”
Ya da şunu diyor: “Bu konuda daha net bir yol izlemek için, kişisel durumunuza özel olarak bir İslami alimden veya güvenilir bir dini kurumdan fetva almanız tavsiye edilir. Bu tür durumlar için kesin bir hüküm vermek, geniş bir İslami alimler topluluğunun görüşlerini ve belki de bireysel fetvaları gerektirebilir. Bu nedenle, süt bankalarından alınan süt yoluyla süt kardeşliği konusunda kesin bir karara varmak için, kişinin güvendiği dini otoritelerden veya fıkıh akademilerinden yönlendirme alması önerilir.”
Şimdi ben size sorayım, Chat GPT’nin fetvaları ile amel edilir mi? Cevabınızın ne olacağını bilmiyorum. Bununla beraber şunu deneyebilirsiniz. Chat GPT’ye ben iki sordum sordum. Cevaplarını yazmayacağım ama siz de sorabilirsiniz.
“Bir Müslüman çağdaş bir meselede senin verdiğin fetva ile amel edebilir mi?”, “Çağdaş değil de klasik bir meselede fıkıh kitaplarında var olan bilgilerden hareketle tercihinizi sorsam amel edebilir miyim?”
Türkiye’de bu haberi engelsiz paylaşmak için aşağıdaki linki kopyalayınız👇
Kaynak: Tr724
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***