Türkiye yasta. Merkez üssü Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesi olan 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki iki depremde şu ana kadar 25 bin binanın yıkıldığı, 32 bin kişinin hayatını kaybettiği ve 100 bine yakın kişinin yaralandığı tespit edildi.
Enkazın altında on binlerce kişinin sağ çıkarılmasına dair ümitler geçen her dakika azalıyor.
“1939 Erzincan Depremi’nden bu yana en yıkıcı deprem” diye kayıtlara geçen afetin akabinde Borsa İstanbul’un (BİST) 2,5 gün açık kalması sebebiyle Türkiye ekonomisi ve hisse senedi yatırımcıları bir de malî depreme maruz bırakıldı.
17 Ağustos 1999 Marmara Depremi’nde o günkü ismi ile İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda (İMKB) iki işlem haftası boyunca tatil ilan edilmişti.
OHÂL İLAN EDİLDİ, BORSA AÇIK KALDI
BİST’i 6 Şubat Pazartesi sabahı acilen toplanarak seansı açmadan işlemlere kapatması gereken BİST AŞ yönetim kurulunun üyeleri BİST 100 endeksinin bir saat içinde yüzde 7’nin üzerinde değer kaybetmesinden birinci derecede mesuldür.
Bir an için ilk gün BİST’in gafil avlandığını kabul edelim. 7 Şubat Salı günü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın tabiî afete bağlı 10 il ile mahdut Olağanüstü Hâl (OHÂL) kararı alındığına dair beyanına rağmen işlemler devam etti.
8 Şubat Çarşamba sabah seansı açan BİST yönetimi öğle saatlerinde bir anda tatil kararı aldı. Baştan sona her tarafı tel tel dökülen kararlar.
TAAMMÜDEN İŞLENMİŞ BİR CİNAYET
Can kaybı, yaralılar ve 10 milyarlarca dolarlık kayba yol açan tahribatın ortasında Borsa’yı açık tutmanın bırakın mevzuatı akıl ve mantık ile izah edilecek bir tarafı yok.
Hasarın 1999 Depremi’ne kıyasla çok daha ağır olacağı hava fotoğraflarından anlaşıldığı hâlde, Borsa İstanbul yönetiminin sosyal medyadan “Borsa’yı kapatın!” çağrılarına rağmen 3 gün hatada ısrar etmesinin sırrını herkes gibi ben de merak ediyorum.
Pazartesi sabah saatlerinden itibaren hatadan dönülmesi için Twitter hesabımda onlarca mesaj paylaştım. Perşembe günü YouTube kanalımda vurgunun perde arkasını uzun uzun anlattım.
400 BİN YATIRIMCININ PARASI YAĞMALANDI
BİST AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Erişah Arıcan ile birlikte diğer yönetim kurulu üyelerinin çağrılara kulak tıkamasının sebebi ne idi?
Dehşet, korku ve endişenin ortasında sert bir şekilde hisselerin düşmesini fırsat bilenlere göz yumuldu.
Depremin akabinde çimento hisseleri uçtu.
O esnada enkaz altında “Kimse yok mu?” diye feryat edenlerin ya da enkazın başında yakınlarından haber almak için bekleyen gözü yaşlı insanların paraları birilerinin cebine indirildi.
Çimento, hazır beton, demir-çelik ve inşaat şirketlerinin hisseleri yüzde 10’a yakın değer kazandı üç gün peş peşe. Çimento hisseleri tavan, insanlık, ahlak ve vicdan taban oldu.
İnsanlar can derdinde iken çimento hisselerine rekor kırdıran kokuşmuşluğu Kronos’ta “Borsa’da yüz kızartan rekor” başlıklı haber ile dikkati çekmiştik.
3,9 milyon yatırımcının kayıtıl olduğu BİST’te deprem bölgesinden 400 bin küçük yatırımcının 58 milyar Türk Liralık payı var. Onlar enkazın altında iken BİST yönetiminin himayesinde o hisseler resmen gasp edildi.
Kimi vefat etmiş, kimi iletişim imkânından mahrum kalmış, kimi yakınlarını kaybettiği için hisselerle uğraşacak durumda değildi.
10 yatırımcıdan birinin işlem yapma kabiliyetini kaybetmiş olması tek başına bütün işlemlerin iptal edilmesi için hukuken kâfidir.
BU İŞLEMLERİN HUKUKÎ SONUÇLARI OLACAK
Sermaye piyasası uzmanı hukukçuların bu konuda daha cesur olması lazım. 10 şehirdeki deprem mağdurlarına karşı hepimizin üzerinde böyle bir mükellefiyet var.
Onların kendilerini müdafaa edecek, dava açacak takati kalmadı. Ben de bu makaleyi onların yanında olduğumu beyan etmek için kaleme aldım.
Deprem yetmiyormuş gibi borsada kayba uğrayan, uğratılan depremzedelerin dava açma hakları mahfuzdur.
1999 Depremi’nde Borsa’da tatil ilan eden dönemin İMKB Başkanı Osman Birsen’in ifade ettiği gibi Borsa İstanbul’u açık tutarak küçük yatırımcıların hisselerinde değer kaybına yol açmak kabul edilemez.
Serbest Görüş:
dBenzine ve motorine rekor zam
dÖzgür Demirtaş “Helal olsun” dedi, Akbank çakıldı
dKoç’ta 32 milyar liralık deprem
Hukukî sonuçları olacak bu işlemlerin bir an önce ortadan kaldırılması gerekir.
İşlemler geriye dönük iptal edilebilir mi? Bal gibi iptal edilebilir. Borsa’yı kapatma kararı alırken, kapatmanın akabinde içinde hisse senedi olan fonların Türkiye Elektronik Fon Dağıtım Platformu (TEFAS) üzerinden yaptığı işlemlerin iptal edildi.
Üç günlük piyasa değeri kaybı yaklaşık 800 milyar TL olmuştu. Sermaye Piyasası Kanunu’nun “adillik/eşitlik” ilkesinin yer aldığı 1’inci maddesi ihlal edildiği için bu zararı küçük yatırımcı niye sineye çeksin?
BİST AŞ yönetimi beş güne kadar kapatma yetkisini haiz. Ancak depremin tahribatı dikkate alındığında bunun yeterli olmayacağı aşikâr.
Beş günden daha fazla tatil kararı alma yetkisi Sermaye Piyasası Kurulu’na (SPK) ait. BİST AŞ’den sonra en fazla kusur ve sorumluluk SPK Başkanı İbrahim Ömer Gönül ve diğer yönetim kurulu üyeleridir.
Küçük yatırımcılar SPK ve BİST yöneticileri hakkında suç duyurusunda bulunmaya başladı.
TAKASBANK VE YATIRIMCI TAZMİN FONU
3 Şubat Cuma gecesi açılan Vadeli İşlemler ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) açılan pozisyonlar dâhil olmak üzere bütün işlemler dâhil olmak üzere pazartesi ve salı günlerindeki işlemlerin tamamı iptal edilmeli.
Bütün portföyler 3 Şubat Cuma akşamı Türkiye saati ile 18.15’teki konuma döner.
Depremde mağdur olmuş hesaplar ile buna bağlı aracı kurumların zararı ve sistematik kaybı TAKASBANK ve Yatırımcı Tazmin Fonu tarafından tazmin edilmelidir.
Her iki müessese zaten böylesi günler için ihdas edilmiştir. Diğer taraftan 15 Şubat Çarşamba olarak ilan edilen işlem başlama tarihi 1 Mart 2023 kadar tehir edilmeli.
Üç günde yüzde 25 değer kaybının fâili BİST AŞ ve SPK sebep oldukları skandalın izlerini ancak bu şekilde silebilir.
Hatalı karar yüzünden bankalar göçtü. Bankaların saatler içinde yüzde 30 değer kaybetmesi depremin yaralarını sarılacağı günlerde Türkiye’ye çok pahalıya mâl olacaktır.
BORSA YAĞMASINI UNUTMA, UNUTTURMA!
BİST AŞ’nin yüzde 80’i Türkiye Varlık Fonu’na (TVF) ait. Yüzde 10’luk pay Katar’a devredilmişti. TVF küçük yatırımcının batmasına niye göz yumdu?
Hazine Bakan yardımcılarından biri ve aracı kurumlardan birinin genel müdürü hakkında vahim iddialar kulaktan kulağa yayılıyor. Kredili işlemler, yüklü alım yapan kurum…
Deprem bölgesinde yağma ve hırsızlık vakalarının üzerine hukuk neyi emrediyorsa o çerçevede gidilsin. Diğer tarafta İstinye sırtlarında milyarlarca liralık Borsa yağması unutturulmasın.
Yardımlar iki gün geç geldiği için ekmek çalmaya mecbur bırakılanların peşine düşen savcılar, deprem mağdurları başta olmak üzere küçük yatırımcıların tasarruflarını yağmalayan iri kıyım zevatın kapısına da polis göndersin.
Sosyal medyadaki etiketli çağrıyı tekrar ediyorum: #Borsadaişlemleriptaledilsin
TAZİYE: Yüreklerimizi dağlayan deprem felaketinde hayatını kaybedenlere Allah’tan rahmet, elemli ailelerine sabr-ı cemil ve yaralı kurtulanlara acil şifa niyaz ederim.
—————————————
İletişim için:
https://www.youtube.com/turhanbozkurt
Twitter: @turhanbozkurTV
https://www.facebook.com/TurhanBozkurt/
e-posta: [email protected]
TURHAN BOZKURT
13 Şubat 2023 HABER ANALİZ
Kaynak: Kronos
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***