Amerikan Doları’nın 17,50 TL’ye kadar son sürat tırmanmasına seyirci kalan hükûmet 20 Aralık 2021 tarihinde şapkadan “kur korumalı mevduat (KKM)” tavşanını çıkarmıştı.
Böyle bir hamleyi aklının ucundan geçirmeyen ve ortalama 15-17 TL civarında dolar alan yüz binlerce kişinin zararı milyarlarca lirayı buldu. Devlet vatandaşı tuzağa düşürdü.
Döviz ya da altınları bozduran herkese yeni açılan KKM hesaplarında nominal faiz ya da kâr payına ilaveten kur farkı garantisi de verilmişti. Hesabın açıldığı tarihteki döviz kuru vadenin sona erdiği tarihteki kur seviyesinin altında kalmışsa arada fark Hazine ve Merkez Bankası (TCMB) tarafından karşılanacaktı.
Üstelik kazanç yüzde 15 stopajdan (Gelir Vergisi tevkifatı) muaf tutulacaktı. Vaatleri cazip bulan şahıs ve şirketler 25 milyar dolara yakın döviz ve altını bozdurup KKM hesabı açtı. TL tasarruflarını KKM’ye yatıranlar da dâhil edildiğinde mayıs ayı itibarıyla KKM tutarı 878 milyar TL’yi buldu.
ÇOK GİZLİ HAZIRLIK MASASINDA KİMLER VAR?
KKM tavşanı döviz talebini önemli ölçüde azaltsa da mayıs başından beri kur yeniden tırmanışa geçti. Resmî enflasyonun yüzde 70’e tırmanması, iflas kasko priminin 700’ün üzerine çıkması ve TCMB net rezervlerinin (-)52,2 milyar dolara gerilemesi KKM bariyerini zorlamaya başladı. 14, 15 derken dolar/TL kuru 16 eşiğini de geçti.
Dolarda 15 TL duvarı yıkıldığında Hazine ve Maliye Bakanlığı, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ve TCMB uzmanlarından müteşekkil heyet “süper bono” ya da enflasyon korumalı bono/mevduat (EKM)” hazırlığına başlamıştı.
Çok gizli yürütülen hazırlıklar neredeyse tamamlanmıştı. Sızan ilk bilgilere göre, KKM’de olduğu gibi döviz ya da altınları bozduranlara “süper bono” alma ya da EKM hesabı açma hakkı tanınacaktı.
İhraç edilecek bonolar ile EKM’de resmî tüketici enflasyonunun (TÜFE) üzerinde yüzde 10 ekstra faiz verileceği belirtiliyordu.
YouTube kanalımda ve Twitter hesabımda ilk bakışta cazip gibi görünen paketin hem bankaları hem de Borsa İstanbul’u derinden sarsabileceğini belirtmiştim. Bir kaynağımın aktardığına göre, geçen hafta sonu bürokratlar Hazine Bakanı Nureddin Nebati’ye kritik bir rapor arz etmiş.
BÜROKRATLAR: “KAŞ YAPALIM” DERKEN, GÖZ ÇIKARMAYALIM
Bakana süper bono hamlesinin hem BİST’ten hem de bankalardan para çıkışını hızlandırabileceği aktarılmış. Pakette ısrar edilecekse de bono yerine EKM şeklinde tanzim edilmesinin daha az risk taşıyacağı belirtilmiş.
Getiri oranının da KKM dengelerini sarsmayacak seviyelerde tutulmasının daha isabetli olacağı vurgulanmış. Enflasyon+1.000 baz puan gibi bir vaat sebebiyle faizlerin tamamen kontrolden çıkabileceğinin altı kırmızı kalemle çizilmiş.
Bankaların mevduat çıkışını mani olmak için mevduat faizlerini de artırmak için yarışa girebileceğine işaret eden bürokratlar hâliyle kredi faizlerinin de yükseleceğini kaydetmiş. Bu esnada reel sektörün ağır hasara maruz kalabileceği ve batık kredi tutarlarının bankaları zor duruma düşürebileceği vurgulanmış.
Serbest Görüş:
dMerkez Bankası’na haciz mi gelecek?
dDolarda 16,60 TL alarmı
dKriz kâhininden endişe veren ikaz: Tüm çöküşlerin anası geliyor
Nebati’nin raporu Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) lideri ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a sunduğu, aynı raporun 23 Mayıs Pazartesi günü toplanan Kabine’de müzakere edildiği de iddia ediliyor.
Erdoğan’ın “Endişeleri giderecek şekilde paketi yeniden tanzim edin.” talimatı verdiği ve çok gizli dolar planının hâlâ masada olduğu kaydediliyor.
Muhtemelen hükûmet yaz aylarında turizm gelirleri ve gurbetçilerin tüketim harcamaları sayesinde döviz arzındaki artışın sunacağı fırsat koridorunun sonunu görmeden adım atmayacak. Başka bir ifadeyle EKM tavşanı sonbahara kadar şapkada bekletilecek.
HAZİNE’NİN ŞOK MANGASI ANINDA MÜDAHALE EDECEK
Suriye’nin kuzeyine yönelik askerî harekât ile Amerikan Merkez Bankası’nın (Fed) 15 Haziran ve 27 Temmuz toplantılarında faizi toplam 100 baz puan artıracağı ihtimalleri de hesaba katılmış.
Jeopolitik risklere bağlı bir kur şoku ile karşı karşıya gelindiğinde EKM tavşanı şapkadan çıkarılacak.
Yarı sabit, yarı serbest (hibrit) kur rejimine geçildiği için kur aniden yükselirse yine Hazine’nin şok mangası (nöbetçi döviz bürosu) satış düğmesine basacak. “Bizim Çocuklar” 7/24 esasına göre nöbet tutuyor. Nasıl olsa sermaye kontrollerini sıkılaştıracak adımların listesi de Bakan Nebati’nin masasında.
ATI ALAN ÜSKÜDAR’I GEÇENE KADAR BOL KEPÇE…
Karınca sesinin bile işitildiği piyasalarda akıntıya karşı kürek çekmek risklidir. Sofistike ve rasyonel olmaktan çok uzak böyle bir planının kıpkırmızıya dönmüş makro ekonomik göstergelerle sonuç vermesi mümkün mü?
Kısa vadede belki tansiyonu düşürebilir. Amma velakin gizli dolar planı orta ve uzun vade dikkate alındığında Türkiye’nin borç yükünü artıracaktır.
Süper bono ya da EKM’nin vade bitimi olabildiğince seçim sonrasına bırakılacak ki bütçedeki kara delik seçimden evvel daha fazla büyümesin. Köprüyü, daha yaygın kullanımı ile Üsküdar’ı geçene kadar bol kepçe lokantası.
Süper bono ile EKM’ye dair gizli plandan vazgeçilmedi, sadece kırmızı düğmeye basmak için biraz daha beklenecek. Hazine, Merkez Bankası ve BDDK binalarının ışıkları bir müddet daha geceleri açık kalacak.
—————————————
İletişim için:
https://www.youtube.com/turhanbozkurt
Twitter: @turhanbozkurTV
https://www.facebook.com/TurhanBozkurt/
e-posta: [email protected]
Kaynak: Kronos
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***