YORUM | M. NEDİM HAZAR
“Bütün renkler hızla kirleniyordu
Birinciliği beyaza verdiler.”
Böyle diyor Özdemir Asaf.
Bir tür Post-Merhamet çağında yaşıyoruz.
Vicdansızlık sadece renkleri değil. Sayıları, günleri, hatta harfleri de hızla kirletiyor.
Bunun son örneğini Putin’in Ukrayna’yı işgali sırasında kendi askeri araçlarının üzerine koyduğu “Z” damgasından anlıyoruz. Rus kapitalizmi bu işi anında ticarete dönüştürmekte gecikmedi. Üzerinde “Z” yazan giysiler ve sair tüketim aparatları internette hızla yayıldı.
Peki neydi bu “Z”nin öyküsü?
Aslında net bir cevap yok.
Ancak anlaşılacağı üzere özellikle dikta ülkelerinde algı ve kavramlara yüklenen anlamlar çöz önemli.
Rusça’da Z olmadığı söyleniyor.
Bu konuya birazdan daha detaylı gireceğim. Ancak daha önce Z üzerine yapılan tüm tartışmalara bir göz atalım.
Her şey Rus jimnastikçi Ivan Kuliak’ın bir müsabaka esnasında göğsüne yazdığı Z harfiyle başladı. Aslında yeni bir şey değildi ama dünya kamuoyunun dikkatini bu eylem çekti. Kuliak, belki de ülkesindeki bürokrasinin zorlamasıyla formasında bu damga ile müsabakalara katıldı. Bu eylem, “İşgali destekliyorum” anlamına geliyordu ve düpedüz savaş çığırtkanlığıydı. Kamuoyu tepkisi büyük olunca muhtemelen Rus sporcular yapacakları tüm potansiyel Z eylemlerinden vazgeçtiler.
Jimnastikçi hakkında savaş yanlısı sembol nedeniyle soruşturma bile açıldı.
Öyle ya da böyle Z işareti, Rusya’da işgale verilen desteğin sembolü olmuş durumda. Rusya sokaklarında, araçlarda, duraklarda, politikacıların kıyafetlerinde bu işarete rastlanıyor. Malum Rusça Kiril alfabesini kullanıyor ama nedense Rusya bu işgalde latin harfi kullanmayı tercih etmiş.
Kiril alfabesinde Z, daha çok 3 sayısına benziyor. Ancak Rusya’da latin harflerini tanıyanların sayısı oldukça fazla.
Bir düşünce kuruluşu olan RUSİ’de Avrasya üzerine çalışan akademisyen Emily Ferris, “Z” harfinin kolay tanındığını ve güçlü bir sembol olduğunu söylüyor.
“Propaganda makinesi ile çok basit şeyler bile çok hızlı yayılabiliyor” diyen Ferris, harfin kuvvetli bir imaj verdiğini de değerlendiriyor.
Sosyal medyada yayılan başka bir iddiaya göreyse Z harfi Ukrayna’daki bölgelerin sembolü olarak “işgale hazırlık için” sınırı geçen tankların üzerine çizildi. Bazıları Z’nin “Zorro Tugayı”nı ifade ettiğini, bazıları da “Dönüşü olmayan nokta” anlamına geldiğini öne sürüyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i ve orduyu destekleyenler Z harfinin etrafında toplanıyor, savaş karşıtları ise Z’yi “yeni gamalı haça” benzetip eleştiriyor.
Rusya ordusuyla ilgili çalışmalar yürüten analist Rob Lee’nin ise farklı bir teorisi var. Lee, üzerinde büyük harfle Z yazan araçların Ukrayna’da farklı askeri görevler üstlenen Rus birliklerine ait olabileceğini kaydediyor. Ukraynalıların da çok benzer tanklara sahip olduğuna dikkat çeken Lee, tankların üzerine büyük bir Z harfi çizmenin olası dost ateşini önleme amacı taşıdığını ifade ediyor.
Benim de acizane bir kanaatim var. Putin Kırım’ı işgalinin 8. yıl kutlamalarında arkasında devasa bir “ZA россии” yani “Rusya için” sloganını kullanmıştı. Enteresandır Rusça’da “için” anlamına gelen “Za”yı Kiril alfabesinden değil Latin alfabesinden seçmişti. Rusya’daki büyük çoğunluğun latin alfabesini okuyabildiği bilinen bir gerçek.
Kimilerine göre ise Putin çok daha noktasal bir atış yapıyor. Z, düşman lider Zelinski’nin ilk harfi olduğu için kullanılıyor.
Şimdilerde Rusya özellikle iç kamuoyunda bu Z meselesini epey kullanıyor. Bizdeki “Evet”çilerin reflekslerine çok benziyor:
Propaganda ve algıyla başka bir ülkenin işgale ne kadar mümkün olur bilemiyorum.
Tarihte bunun kalıcı bir örneği yok.
Gamalı Haç’ı dibine kadar kullanan ve tüm dünyayı ateşe veren Hitler bile bunda muvaffak olamazken Putin’in çok uzun süre bu algı furyasını sürdürebileceğini de zannetmiyorum.
Ve size başka bir Z’den bahsetmek istiyorum.
Z diye bir film var. Diğer ismi “Ölümsüz”
Vaktiyle askeri rejim Yunan alfabesinden “Z” harfini çıkarmıştı.
Z yasaktı bir dönem Yunanistan’da.
Kosta Gavras’ın 1969 yapımı muhteşem filmi “Z-Ölümsüz”, baskıcı rejimlerde halka oynanan oyunları gösteren muhteşem bir yapımdır. Filmle ilgili şurada bir analizim var. Okuyabilirsiniz.
Görüldüğü üzere, bir yandan kirlenme hızla devam ederken, diğer yandan tarih bir şekilde döngüsünü devam ettiriyor. Zalimlerin ve halkların isimleri değişiyor belki ama yöntemlerd, zulümler hep aynı.
Türkiye’de bu haberi engelsiz paylaşmak için aşağıdaki linki kopyalayınız👇
Kaynak: Tr724
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***