*Edip Yalçınkaya zindanda 27 yılını, Nibel Genç ise 30 yılını doldurmuş vaziyette, zalimane DGM kararları ile
15 Kasım’da Uluslararası PEN Yazarlar Birliğinin ‘Hapiste Yazarlar Günü’ nedeniyle birçok ülkede toplantı düzenlenecek. O kadar çok yazar var ki içerde. Ve bunların birçoğu 90’lı yılların ortasında 20’li yaşların başlarında hapse girmişler. En fazla 1 yıllık siyasi faaliyetten dolayı.
Kimileri 30 yıla yaklaşan hapislik sürecinde yazar kimliği kazanmışlar..
TC devleti çok acımasız ve zalim…
Yargı desen ön yargılı…
Hele Kürt kimliği taşıyorsan, çok daha ağırlaşan mahkumiyetler…
Devletin acımasızlığı 12 Eylül darbesinden sonra çok daha şiddet kazandı.
Cumhuriyetin ilk yıllarında hiç olmazsa sık sık af yasaları çıkar, bu nedenle hapisteki yazarlar salınırdı.
Artık TC devletinin kitabında af diye bir şey yer almıyor.
Af benzeri uygulamalar ancak, imar yasasını ihlalleri ve vergi konusunda.
Ya da Ülkücüler bahis konusu olduğunda infaz yasaları ile oynanarak serbest bırakıldılar. “Terörist” kabul edilmedikleri için, “adi suçlu olarak” affolunmaları kolay oldu.
DGM’ler iptal olduğunda kararlarının da yok sayılması gerekirdi.
Türkiye edebiyatı tarihi aynı zamanda bir hapiste yazarlar tarihi.
Ya yazarlar şairler hapse konuluyor, ya da siyasal nedenle hapse girenler yazar ve şaire dönüşüyor.
Nazım Hikmet’in biyografisi hapisliklerle dolu.
Ama onun bile sürekli hapis yattığı son hapsi 12 yıl. Rekor Hikmet Kıvılcımlı’da 22 buçuk yıl. Onu Kemal Tahir izliyor 12 buçuk yılla. Aziz Nesin, Orhan Kemal 5 yılla yırtmış. Ahmet Arif’in de 2 yılı var. Sebahattin Ali, Uğur Mumcu’nun 1 yıl hapsi var ama onlar da yargısız infaz uygulanarak infaz edilmişler.
Bütün bu hapislikler TC tarihinin utanç verici yıllarını hatırlatacak daima, insanlığa karşı işlenen suçlar yanında.
Geniş anlamda yayıncı kabul ettiğim, Osman Kavala 5. yıla doğru yürüyor. Ahmet Altan 5 yıla doğru yürürken serbest bırakıldı. Türkçesi yayınlanmayan kitabının başlığı “Bir Daha Dünyayı Asla Görmeyeceğim”di. Herhalde onu yalanlamak için serbest bıraktılar! Ve bir daha alınmayacağının bir garantisi yok! 2020 Uluslararsı H. Dink Ödülü’nün ona verilmesi çok anlamlı oldu.
Pınar Selek, yıllar sonra “hapiste yazar” statüsünden “sürgünde yazar” statüsüne geçti. Murat Yalçınkaya, K24’de onun üzerine kapsamlı bir irdeleme yaptı.
Hapiste başarılı yazarlığa dönüşenlerden yeni örnekleri olarak aklıma ilk gelen, Selahattin Demirtaş ve Gülten Kışanak. Kışanak ile yıllarca gazetecilik yaptık özgür basında. Demirtaş ise insan hakları savunuculuğu. Demirtaş 4 yılı tamamlayıverdi hapiste. Onu hapse girmeden bir hafta önce görmüştük Stockholm’de, Cengiz Çandar ile birlikte kahvaltı yapmıştık, uğurlamadan önce.
4 kitabı sıraladı peş peşe. ”Seher” (Dipnot, 2017); “Devran” (İletişim, 2019); “Leylan” (Dipnot, 2020); “Efsun” (Dipnot, 2021). “Seher” 12 dile tercüme edildi. 2021 Weimar İnsan Hakları Ödülü ona verildi.
Gülten Kışanak da 5 yılı tamamladı zindanda. “Kürt Siyasetinin Mor Rengi” adlı kitabı yayınlandı (Dipnot Y. 2019). 2021 Clara Zethin Ödülü ona verildi.
Dilerim hapislikleri aşağıdaki, unutulanlara dönüşmez.
1974 doğumlu Tonguç Ok, siyasal çalışmalarından dolayı müebbet hapse mahkum, 4 dile hakim. Benjamin Zephaniah, Mark Neocleous, J:D. Bernal, Pablo Miranda, lick West, Karl Marx,Maurice Conforth, John Eaton, Marx, vd. nin kitaplarını tercüme etmiş. 2014 yılında TYB Ödülü aldı. Kimsenin umurunda olmadı. Ve arkasından 5 küsür yılı katlayıverdi zindanda. 24 yıldır hapis!
Murat Çetinkaya (1972) , siyasal çalışmalarından dolayı 1995’te müebbet hapse mahkum edilmiş. 26 yılı devirmiş zindanda. Edebiyat eleştirisi üzerine yoğunlaşmış. Yazdığı makaleler Dersim Gazetesinde, Zend ve W Dergilerinde ve K24’de yayınlanmış. “Edebiyatta Sosyal Cinsiyet” (J&J Yayınları 2020) Şu sıralar “Yaşam Sevincim” adlı romanını tamamlamak üzere. “Cezaevi Yazınından 3 Örnek” adlı kitabı ise Belge Yayınlarından çıkacak.
Edip Yalçınkaya ( 1971), siyasal çalışmalarından dolayı 1992 yılında tutuklandı ve müebbet hapse mahkum oldu. Kızkardeşi 2015 yılında Suriye’de DAEŞ tarafından öldürüldü. Türkiye PEN’i üyesi. 29 yıldır hapiste. Şiirleri ve yazıları muhtelif dergilerde çıktı. 4 romanı yayınlandı: “Ma Ülkesi” (Belge Y 2015.); “Mahzen” (Belge Y. 2017); “Dideban” (Belge Y. 2019); “Kardaki Kan ( Aram Y. 2014).
İlhan Sami Çomak (1973), şair. 1994 yılında siyasal nedenlerle tutuklandı. Daha önceki örneklerdeki , hukuk dışılığı uluslararası düzeyde kabul edilmiş ve son verilmiş DGM’lerin 1994 yılında müebbet hapse mahkum ettiği şairin yaşamından 27 yıl çalınmış durumda.
Kitapları: “Günaydın Yeryüzü” (Aram Y. 2011); “Dicle’nin Günlüğü” (Yasakmeyva Y. 2017); “Yağmur Dersleri” (Yasakmeyva Y. 2017 ); “Bu Sabah Yürüdüm” (Yasakmeyva Y. 2017); “Karınca Yuvasını Dağıtmamak” (iletişim Y. 2021). 2019 Sennur Sezer Ödülü sahibi. Uluslarararası PEN Galler Merkezi onur üyesi.
Murat Saat (1995-2017) 1996 yılında 21 yaşında tutuklandı ve müebbet hapse mahkum edildi DGM tarafından. 2014 Uluslararası Ankara Öykü Günleri Derneği Öykü Ödülü aldı. 2017 Aralığında hapiste kalp krizinden öldü, hastaneye götürülmediği için. Kitapları: “Yoksa Sen Benim En İyi Arkadaşım mısın?” (Dadalus Y. 2016); “Ters Kule” (Dadalus Y. 2018).
Dilek Öz (1972) de 1995 yılında tutuklanıp, DGM tarafından müebbet hapse mahkum edilenlerden. 27 yıldır cezaevinde. Murat Saat gibi o da, “Kıyıya Vuran Dalgalar” kitabının yazarlarından biriydi. Bu kitapta en az 10 yılını cezaevinde geçirmiş olan Murat Saat ve Dilek Öz yanında Sami Özbil, Edip Yalçınkaya, Naif Bal, Diyadin Turhan, Nibel Genç, Mustafa Ağcakaya’nın hikayeleri yer almaktaydı. Sibel Öz tarafından hazırlanan ve alt başlığı “F Tipi Öyküler” olan kitabı Noyabene Yayınları 2012 yılında yayınlamıştı.
Bu kitapta yer alan yazarlardan Nibel Genç hakkında, yaşamından 4 yıl çalınan İnsan Hakları savunucusu Muharrem Erbey, 2017 yılında yine Nota Bene Yayınlarından çıkan “Mısır Koçanlarını Kızartan Koku” adlı kitabı hakkında şöyle diyor: “1990’da İstanbul Hukuk Fakültesinde birlikte okurken katıldığı bir etkinlikten sonra tutuklanıp müebbet hapis cezası alan ve yirmi dört yıldır, yani çeyrek yüzyıldır cezaevinde olan arkadaşım Nibel Genç’in ilk romanını keyifle okudum ve ortak yaşadıklarımızı gördüm”.
Aradan 4 yıl geçtiğine göre, o da 30 yıla ulaşmış.
İlk kitabı “Kayıp Secere” (2004) Bajar Yayınlarından çıkan Muharrem Erbey’in yazarlığı cezaevinde pekişti: “Tahir Elçi Hikayesi” (H2O Yayınları 2018); “Babam Aharon Usta” ( H2O Yayınları 2018)
Sibel Öz’ün hazırladığı derlemenin yazarlarından Sami Özbil’in (1977) ise 2 müebbet cezası var. “Eksik Bir Şey” adlı kitabı baskıya hazırlanırken (İletişim, 2016) 1,5 yıl hücre ve iletişim cezası verildi ve Özbil, tek kişilik hücrede tutuldu ve avukatı dışında kimseyle görüştürülmedi. “Harman” (2006) ve “Yeraltı Suları” (2010) adlı şiir kitapları ile “Soluk Soluğa” (2008), “Kan Kurumaz” (2010) ve “Şafakta Yankılanan” (2013), “Çakıl Taşları” (2014); “Yüzüme Bak” (2015), “ Kopa Seke” (2015), “ İsyan Ateşi” (2015), “Elim Sende” (2018) adlı romanları Ceylan Yayınları tarafından yayımlandı. “Çöl Kimseyi Sevmiyordu” (2014) adlı romanı ise İletişim Yayınlarından çıktı.
Meral Şimşek 8 Ekim 2021 tarihinde , bir buçuk yıl hapse mahkum oldu. Yargıtay onayladığında hapse girecek. Kitapları: “Ateşe Bulut Yağdıran” (Favori Y. 2015) ; Mülteci Düşleri (Kurgu Kültür Merkezi, 2013); “Nar Lekesi” (Weşanen Y. 2017); “İncir Karası” (Leyl Y. 2017). 2021 yılında Meriç üzerinden Yunanistan’a geçmeye çalışırken Yunan sınır muhafızları yüzünden ölümden döndü.
Onun gibi yargılanan, hüküm giyen, cezaevine girmek için gün sayan o kadar gazeteci ve yazar var ki.
Kaynak: Artı Gerçek
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***