HABER İNCELEME | YUSUF DERELİ
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), kasım ayı enflasyon rakamlarını açıkladı. Tartışmalı TÜİK rakamlarına göre bile tüketici fiyat endeksi 2020 yılı Kasım ayında aylık yüzde 2,30, yıllık yüzde 14,03 arttı. Yıllık enflasyon 2020 yılının zirvesine çıktı. Bağımsız araştırmacılara göre rakam daha da yüksek. ENAGrup’a göre tüketici fiyat endeksi Kasım ayında yüzde 3,43 arttı. Doç. Dr. Aysel Gündoğdu’nun geçim sepetine göre ise yıllık enflasyon yüzde 27!
Ancak daha ürkütücü olan ÜFE rakamları. TÜİK’in verilerine göre bile Yİ-ÜFE ise Aralık 2019’a göre yüzde 22,26, geçen yılın kasım ayına göre yüzde 23,11 artış gösterdi. Üreticilerin maliyetleri yüzde 23’ten fazla artmış görünüyor. İktisatçı Mahfi Eğilmez bu noktaya dikkat çekiyor: “Enflasyonda Yİ-ÜFE’ye dikkat. Üretici fiyatları kopup gidiyor. Önümüzdeki aylarda Yİ-ÜFE’nin ister istemez TÜFE’yi de peşinden sürükleyeceği anlaşılıyor.”
TÜİK’in dün açıkladığı rakamlarda gösterdi ki Türkiye’nin en temel sorununu fiyat istikrarsızlığı, yani enflasyon. Türk Lirası’nın alım gücü her geçen ay daha da eriyor. İnsanlar fakirleşiyor, temel ihtiyaçlar bile karşılanamaz hale geldi.
Tartışmalı TÜİK verilerine göre TÜFE’de 2020 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 2,30, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 14,03 artış gerçekleşti. TÜİK’e göre geçtiğimiz yıl 100 TL ödenen bir alışveriş sepetine bugün 114 TL ödemeniz gerekiyor. Ancak halkın hissettiği enflasyon açıklanandan çok daha fazla. ENAGrup, kasım ayı enflasyon rakamını 3,43 olarak açıkladı.
GERÇEK ORAN YÜZDE 27!
Doç. Dr. Aysel Gündoğdu’nun da bir ‘geçim sepeti’ var. Bir yıl önce aynı mağazadan, aynı ürünleri aynı miktarlarda almaya başladı. TÜİK’in ardından o da kendi ‘geçim sepetindeki’ enflasyonu, alışveriş fişiyle birlikte paylaştı: “Tam bir yıl oldu geçim sepetine başlayalı! Ocakta 85,55 TL olan sepet Aralık’ta 108,55 TL oldu. Tam 23 TL. Fiyatlar artarken maaş artmıyor. Aynı sepeti almak için vatandaş ya bazı ürünleri çıkaracak ya da 23 TL fazla ödeyecek!”
Gündoğdu’nun geçim sepetine göre enflasyon yüzde 27!
Yİ-ÜFE İLE TÜFE ARASINDAKİ MAKAS AÇILIYOR
TÜİK’in verilerinde dikkat çeken bir başka nokta ise Yİ-ÜFE’nin giderek daha da yükselmesi. ÜFE ile TÜFE arasındaki makasın açıldığı görülüyor. Buna göre Yİ-ÜFE, kasımda bir önceki aya göre yüzde 4,08 artmış. Bir önceki yılın aynı ayına göre ise artış oranı yüzde 23,11. Üreticinin maliyetlerindeki bu artışın önümüzdeki günlerde fiyatlara yansıması bekleniyor. Ekonomist Uğur Gürses, “Son 1 yılda ara malı yüzde 30.1, ÜFE imalat yüzde 25 olmuş, çekirdek enflasyonun da son 3 aylık ivmesi yüzde 23’e, gıda fiyat artış ivmesi de yüzde 35’lere vurmuş. Gümbür gümbür enflasyon geliyor…” diyerek bu noktaya dikkat çekiyor.