HABER İNCELEME | YUSUF DERELİ
Merkez Bankası Başkanı Murat Uysal’ın, yıl sonu enflasyon raporunu açıkladığı toplantıdaki açıklamaları döviz kurunun ateşini daha da yükseltti. Uysal’ın ‘belirsizliği’ daha da artırdığı açıklamasının ardından Türk Lirası karşısında dolar ve Euro dün bir kez daha rekor tazeledi. 28 Ekim öğle saatlerinde 8,32’yi gören dolar, ilerleyen saatlerde 8,29’a geriledi. Euro ise 9,78’e tırmandığı günü 9,74’le kapattı.
Merkez Bankası (MB) 2020 enflasyon tahminini yüzde 12,1’e çekti. MB’nin önceki yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 8,9 seviyesindeydi. Murat Uysal’ın, “Döviz kurunun seviyesi ile ilgili bir hedefimiz yok,” açıklaması da tepkilere neden oldu. Zira kuru tutmak için 19 ayda 120 milyar dolar rezervi kullanan MB’den başkası değildi!
TAHMİN YAPMA, ELİNDEKİ VERİLERLE HEDEF KOY!
Ekonomistler, MB Başkanı Uysal’ın açıklamalarına ve uygulanan para politikalarına tepkili. Ekonomist Mahfi Eğilmez, “Hükümet ve Merkez Bankası tahmin yapmaz, hedef koyar,” diyerek açıklamaya tepki gösterdi. İktisatçı Doç. Dr. Murat Kubilay, krizde zirveye çok az kaldığını, yeni spekülatif atakların ihtimal dahilinde olduğunu belirtti. Ekonomist Uğur Gürses ise MB’nin kamuoyuyla dalga geçtiğini belirtti. Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yalçın Karatepe de, “Eğer bir Merkez Bankası Başkanı konuştuktan sonra, üzerinde imzasının olduğu para değer kaybediyorsa; artık o ülkede ‘Merkez Bankacılığından’ bahsedilemez,” ifadelerini kullandı.
Türkiye’de Merkez Bankası’nın geçen hafta piyasa beklentilerinin aksine faiz seviyesini sabit tutması sonrası haftaya değer kaybı ile başlayan Türk Lirası’nın düşüşü dün de sürdü. Pazartesi 8 lira çıtasını geçen dolar, salı gününü 8,08’den kapatmıştı. Dün sabah saatlerinde Dolar 8,22’ye Euro ise 9,72 seviyelerine yükseldi.
Ardından Merkez Bankası Başkanı Murat Uysal’ın ‘belirsizliği’ daha da artıran açıklamaları geldi. 2020 enflasyon tahminini yüzde 12,1’e çektiklerini söyledi. Merkez Bankası’nın önceki yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 8,9 seviyesindeydi. Yılın son enflasyon raporunu açıklayan Merkez Bankası Başkanı Murat Uysal’ın, “Merkez Bankası olarak nominal ya da reel herhangi bir kur seviyesi hedeflemiyoruz. Reel açıdan TL aşırı değersiz. Değersiz TL fiyat istikrarına ilişkin riskler oluşturuyor,” açıklamasının ardından kur yeniden yukarı doğru ivmelendi. Söz konusu açıklamadan dakikalar sonra Dolar 7,32’yi, Euro ise 9,78’i gördü. Akşam saatlerinde ise Dolar 8,29’da, Euro ise 9,78’de dengelendi.
YEP TAMAMEN ÇÖP OLDU
MB Başkanı Murat Uysal’ın açıklamaları sonrası Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın 29 Eylül’de açıkladığı Yeni Ekonomi Programı (YEP) yeniden gündeme geldi. Söz konusu programda 2020 yılı enflasyon hedefi yüzde 10,5 olarak açıklanmıştı. Merkez Bankası ise dün 2020 yılı enflasyon tahminini yüzde 12,1’e çekti. Önceki yıl sonu tahmini 8,9 olan MB’nin bu tahminini YEP’teki orana yaklaştırması bekleniyordu. Ancak MB, oranı daha da yukarı çekti.
ENFLASYON BEKLENTİSİ ARTTI, FAİZ AYNI!
MB’nın ‘belirsizliği’ artırması sonrası döviz kurlarının fırlaması ekonomistlerin de gündemindeydi. Başkent Üniversitesi Bankacılık ve Finans Bölüm Başkanı Doç. Dr Şenol Babuşçu ise MB’nın çelişkili açıklamalarına dikkat çekti: “Merkez Bankası 2020 yıl sonu enflasyon hedefi yüzde 10.5 iken bugün yüzde 12.1’e yükseltti. Faizi hala yüzde 11.75’de tutup negatif reel faizde neden ısrar eder acaba?”
KRİZDE ZİRVEYE AZ KALDI
İktisatçı Dr. Murat Kubilay, önceki gün yaptığı açıklamada krizde zirveye birkaç ay kaldığını söylemişti. Dünkü gelişmeler sonrası ise spekülatif atak ihtimaline dikkat çekti. Şu paylaşımda bulundu: “2011’den beri sıkışan ve en büyüğü 2018’de olmak üzere çok kez patlayan sistemin final yapacağı döneme girmiş bulunuyoruz. ABD seçimlerinde bir sürpriz gerçekleşmezse, ekonomi yönetimi gidişatı kabullenecek. Ancak geç idrak, tedaviyi etkisizleştirecek. TCMB Kasım toplantısında faiz artırımına gider. Gecikmeli artırım işe yaramaz. Spekülatif atak çok mümkün.”
TAHMİN YAPMAYIN, HEDEF KOYUN
Ekonomist Mahfi Eğilmez de tepkisini, “Hükümet ve Merkez Bankası tahmin yapmaz, hedef koyar. Çünkü hedefe ulaşacak araçlar ellerindedir. O araçları doğru kullanıp kullanmamaları hedefe ulaşıp ulaşamayacaklarını belirler. Tahmin yapmak, elinde araç olmayanların işidir,” cümleleriyle dile getirdi.
KAMUOYUYLA DALGA GEÇİYORLAR
Ekonomist Uğur Gürses ise MB’nin kamuoyuyla dalga geçtiğini söyledi: “Her şeyi berbat edenler “olağanüstü koşullar” bahanesine sığınıyor. Tarihin en başarısız ve kötü yönetimine sahip bir Merkez Bankası’na tanık oluyoruz. Sözünün piyasayı etkileyen bir ağırlığını kalmadığına da… Kamuoyu ile dalga geçiliyor artık. Merkez Bankası Başkanı “Merkez Bankası’nın kuru bir yerde sabitleme gibi bir hedefi yok ya da böyle bir yanlışın içinde olamaz” diyor. Sahi kuru “görünmez bir el” mi tutmaya çalışıp 120 milyar dolar Merkez Bankası rezervini eritti?”
BELİRSİZLİK SÜRDÜKÇE KUR ARTACAK
Yalova Üniversitesi Ekonomi Bölümü Doç. Dr. Baki Demirel ise katıldığı bir YouTube programında, “Merkez Bankası politikada belirsizlik yarattıkça bunun kur ve enflasyon üzerinde baskısı artmaya devam edecektir. Dolayısıyla da yüzde 12 hedefi yeniden güncellenebilir,” diye konuştu.