Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun’un bugün sosyal medya hesabından yaptığı bir paylaşım, Türkiye’de emeklilere maaş bağlama oranını yeniden tartışmaya açtı. Erdursun, söz konusu paylaşımında, “8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olmuş 1 Ekim 2008 sonrası devlet memuru olmuş bir EYT’li profesörün emekli aylığı 19 bin TL. Ülkemizin ekonomik ve sosyal olarak geldiği nokta bu. NOKTA!” ifadelerini kullanıyor.
Özgür Erdursun, 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı, 1 Ekim 2008 sonrası devlet memuru olan bir EYT’li profesöre 19 bin TL emekli aylığı bağlandığını söylüyor. Bu rakam, 1 Ocak 2025’ten beri geçerli net asgari ücret olan 22 bin 104 TL’nin bile altında.
Emekli maaşı bağlanma oranlarıyla ilgili uzmanların işaret ettiği kırılma noktası 2008 reformu. 5510 sayılı Kanun’la “aylık bağlama oranı” (ABO) aşağı çekildi; özellikle 2008 sonrası dönem için her yıl karşılığı alınan oranlar önceki sistemlere göre belirgin biçimde düştü. Net bir rakam vermek zor ancak bugün kök aylığı 14 bin TL civarında olan emeklinin maaşı, 2008’deki düzenleme yapılmamış olsaydı 21 bin lira civarında olacaktı.
Bir başka çapa da asgari ücret–emekli aylığı ilişkisi. 2000’lerin başında en düşük emekli aylığının asgari ücretin üzerindeydi. Sendika ve meslek örgütlerinin derlediği karşılaştırmalar, 2002 sonrasında bu ilişkinin tersine döndüğünü ve farkın giderek açıldığını gösteriyor. Bugün en düşük emekli aylığı 16 bin 881 TL’ye tamamlanıyor. Asgari ücret ise 22 bin 104 lira…
Geçim göstergeleri de emekliler için tabloyu ağırlaştırıyor. TÜRK-İŞ’in Eylül 2025 bültenine göre dört kişilik aile için “açlık sınırı” 27 bin 970 TL, “yoksulluk sınırı” 91 bin 109 TL. Bu da emeklilerin yalnızca asgari ücretle değil, temel gıda sepetiyle kıyaslandığında da geride kaldığını teyit ediyor.
Hükümet kanadı 2008 reformunu sistemin sürdürülebilirliğiyle gerekçelendirirken, uzmanlar düşük aylık bağlama oranları, güncelleme katsayıları ve taban uygulamasının “kök aylıkları erittiğini” savunuyor. Yukarıda da aktarıldığı gibi rakamlar da uzmanları doğruluyor.
Erdursun’un gündeme taşıdığı 19 bin TL’lik profesör örneği, “emeklilikte statü ve eğitim” ile “bağlanan aylık” arasındaki bağın 2008 sonrası nasıl koptuğunun somut bir örneği. O profesör gibi 2008 sonrası düşük oranla maaş bağlanan yüzbinlerce insan var. Emekliler öyle bir hale geldi ki, “asgari yaşam eşiği”nin de altında bir hayat sürdürüyorlar.
AKP rejiminin bu ‘çarpıklığı’ düzeltmek gibi bir düşüncesi de yok zira iktidar temsilcilerine göre ortada bir sorun yok…
Kaynak: Tr724
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***