Sabah gazetesi yazarı Nurullah Gür, TÜİK’in yayımladığı enflasyon verilerini değerlendirdi. Ortalamaların üzerinde enflasyon rakamları olduğunu belirten Gür, “Koronavirüs salgınından önceki beş yıllık dönemde (2015-2019) eylül ayı için ortalama enflasyon rakamı yüzde 1.8 seviyesindeydi. 2020-2024 döneminde ise yüzde 2.6. Görüldüğü üzere karşımızda ay ortalamalarının da üzerinde bir enflasyon rakamı var” ifadelerini kullandı.
Gür’ün yazısı şöyle:
“Bu, eylül ayı için bile yüksek bir enflasyon. Koronavirüs salgınından önceki beş yıllık dönemde (2015-2019) eylül ayı için ortalama enflasyon rakamı yüzde 1.8 seviyesindeydi. 2020-2024 döneminde ise yüzde 2.6. Görüldüğü üzere karşımızda ay ortalamalarının da üzerinde bir enflasyon rakamı var.
Önceki yazılarımda artık baz etkisinin ortadan kalkacağından ve yıllık enflasyonun yataya yakın hareket etmeye başlayacağından bahsetmiştim. Eylül verisi bu açıdan kritikti. Yıllık enflasyon oranında 15 ay devam eden bir düşüş trendi vardı. Son veri ile birlikte bu trend sona erdi. Ağustosta yüzde 32.95 olan yıllık enflasyon, eylülde yüzde 33.29’a çıktı.
Enflasyon rakamlarının alt kırılımlarına bakıldığında gıda ve eğitim grupları göze çarpıyor. Yüzde 3.23’lük aylık enflasyonun 1.11 puanı gıdadan, 0.48 puanı ise eğitim grubundan geliyor. Eylül ayı ortalaması yaklaşık yüzde 1.5 olan gıda enflasyonu bu yıl yüzde 4.62 olarak gerçekleşti. Hiç kuşkusuz bahar aylarındaki don felaketleri ve yaz mevsimindeki aşırı kuraklık gıda fiyatlarını etkiledi. Ama artık iklimsel etkileri tek seferlik şoklar olarak değerlendirmemek lazım. İklim değişikliği gibi bir gerçeğimiz var. Böylesi dışsal şokların ekonomi ve sosyal hayatı daha az etkilemesi için tarımsal üretimi korumaya ve geliştirmeye dönük yapısal politikalara daha fazla ehemmiyet göstermeliyiz.
Eğitim grubundaki aylık enflasyon yüzde 17.90. Fiyatı en çok artanlara baktığımızda aylık yüzde 61.67, yıllık yüzde 64.58 ile üniversite eğitimi açık ara ilk sırada yer alıyor.
Son 20 yılın 14’ünde eylül aylarında eğitimdeki yıllık fiyat artışları manşet enflasyonun üzerinde kalmış. Son yıllarda bu eğilim çok daha belirgin. Hadi 2023 yılını genel düzeltme ihtiyacından doğan bir artış olarak görelim. Ancak son iki yıldaki artışları izah etmek kolay değil. Bu denli anormal fiyatlama hareketlerini tek başına ekonomi politikaları ile de normalleştirilemez. Sektörün kendisini sorgulaması gereken bir tablo var karşımızda.”
Yazının tamamını okumak için tıklayın.