AGIRÎ – Şap hastalığı nedeniyle kapanan ve 70 günün ardından tekrar açılan canlı hayvan borsasının yolunu tutan besiciler, hayvan satışlarında umduklarını bulamadı.
Hayvancılığın yaygın yapıldığı kentlerden olan Agirî’de 70 gün sonra canlı hayvan borsası açıldı. Bahar aylarında artan şap hastalığı nedeniyle Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından 81 ilde bulunan tüm canlı hayvan borsaları kapatılmıştı. Aradan geçen zaman diliminde Şap Enstitüsü tarafından yeni bir aşının üretilip saha yayılmasıyla birlikte bazı kentlerde canlı hayvan borsaları açılmaya başlandı. Bu kentlerden olan Agirî’de ise 10 Eylül itibariyle canlı hayvan borsası tekrar açıldı.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TUİK) Şubat 2025’te yayınladığı verilere göre Agirî’de, 313 bin 407 büyükbaş ile bir milyon 588 bin 614 küçükbaş hayvanın bulunuyor. Kent ekonomisinin büyük bir kısmının hayvancılığa dayalı olduğu için canlı hayvan borsasının kapatılması üreticileri olumsuz etkiledi. Agirî’de canlı hayvan borsasının açılmasıyla birlikte besiciler ve tüccarlar borsada buluştu. Agirî Belediyesi’ne bağlı olan ve sabah saat 04.00 itibariyle hizmet veren canlı hayvan borsasına, şehir dışından, ilçelerden ve köylerden binlerce kişi geliyor. Araçlara bindirilerek hayvan borsasına getirilen büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar, Kürdistan ve Türkiye’nin dört bir yanına dağılıyor.
Agirî ilçesine bağlı Zêdikan (Eleşkirt) ilçesinden hayvan borsasına gelen hayvan tüccarı Sezgin Demir (36), 2 ayı aşkın bir süredir hayvan borsasının kapalı olmasından dolayı besicilerin kayıplarının çok büyük olduğunu belirterek, “Hayvanlarımızı sattığımız insanlardan paramızı alamadık. Paramızı alamadığımız içinde borçlarımızı da ödeyemedik” dedi.
‘HASTALIK ANGUS RANTÇILARININ YÜZÜNDEN OLDU’
Şap hastalığının son yıllarda hep tekrarlandığını ifade eden Demir, “Bunun için tedbirin önceden alınması gerekiyordu. Özellik Türkiye’ye yurt dışından hayvan giriş çıkışının yapılmaması gerekiyordu. Halkımızın bugün bu kadar mağdur edilmesinin temel sebebi Angus alan rantçılardır. Yeteri kadar tedbir alınmamasının nedeninin bir oyun olduğunu düşünüyorum” diye konuştu.
Tarım İl Müdürlüğü tarafından baharda hayvanlara aşı vurulduğunu ve bu aşıdan sonra şap hastalığının yaygınlaştığına dikkat çeken Demir, “Aşı vurulduktan bir süre sonra bu hastalık başladı. Yapılan bu aşıdan şüpheleniyoruz. Bu neyin aşısıydı? Çocukluğumdan beri hayvancılık yapıyorum. Eskiden bir hayvanımız hastalandığı zaman diğerine bir şey olmazdı; ama bu hastalıkla bütün köyün bütün hayvanı bir günde düşüyor. Hem maddi hem de manevi olarak büyük zararımız var. İnsanların çok sayıda hayvanları telef oldu. Benim de 5 hayvanım öldü. Bu enflasyonda 5 yıl çalışsam anca zararımı kapatabilirim” ifadelerini kullandı.
‘200 HAYVANI 2 AY İÇERDE BESLEDİM’
Dûtax (Tutak) ilçesinden hayvanlarını alıp gelen besici Seyitxan Demir (55) de “Sabah hayvanlarımı alıp buraya getirdim ama satılmadılar. Şimdi tekrar arabalara yükleyip geri götüreceğim. Meydan uzun süre kapalıydı ve hastalık olduğu için şehir dışından insanlar gelip hayvan almıyor. Şehir dışından müşteri gelmeyince satışlar olmuyor. Şimdi piyasalar çok kötü” diye belirtti.
Şap hastalığının çok kötü olduğunu söyleyen Demir, “Bizim buraları az etkiledi; ama hayvan borsası kapalı olduğu için ciddi zararımız oldu. İki aydır bu hayvanları evde besliyoruz. Yem, arpa, ilaç derken çok masraf yaptık. Bugün bir çuval yem 800 TL, saman çuvalı 50 TL olmuş. 200’den fazla ineğim var; ama artık öyle bir duruma geldik ki hayvanları beslemeyeceğiz. Bu işten soğudum ve terk edeceğim. Her geçen gün masrafı artıyor. Bu hayvanlar satılmadığı için borçlarımızı ödeyemez olduk, alacaklarımızı da alamadık” şeklinde konuştu.
VETERİNER HEKİMDEN BESİCİYE UYARI
Agirî Belediyesine bağlı kesimhanede görevli olan Veteriner Hekim Önder Yıldız ise şap hastalığının hava yoluyla bulaştığına dikkat çeken Yıldız, şunları söyledi: “Bu hastalığın yayılımını engellemek amacıyla 2 aya yakın bir süredir hayvan borsamız kapalıydı. Hastalığın azalmasının ardından tekrar hayvan borsasını açtık. Hayvan borsasını açmadan önce bütün alanın temizliğini, dezenfektesin işlemlerini yaptık. Etrafta biriken gübrelerini topladık.”
Hastalığın yayılmaması için yurttaşların kesinlikle aşı takvimine uyması gerektiği konusunda uyarı yapan Yıldız, şöyle devam etti: “Şap hastalığı bir virüstür ve bunun 8 çeşidi mevcut. Şu an yaygın olan sat 1’dir. Aşı yapılırken dikkat edilmesi gereken bazı kurallar vardır. Örneğin hasta hayvana aşılama yapılmamalıdır. Çünkü bu hayvanın hastalık nedeniyle bağışıklığı düşmüştür. Aşı yapıldığı zaman hayvan daha da kötüleşebiliyor. Yine aşısı yapılan hayvanın hemen hayvan borsasına getirilmemesi gerekiyor. Çünkü aşılamayla hayvanın bağışıklık sistemi baskılanıyor ve bundan dolayı dinlendirilmesi lazım. Hayvanların bu süreçte iyi beslenilmesi gerekiyor.”
MA / Ömer Akın
Kaynak: Mezopotamya Ajansı.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***