Mahsun Kılıç
Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile Avrupa Birliği ve Serbest Ticaret Anlaşması bulunan ülkeler dışındaki ülkelerden yapılacak hibrit ve elektrikli araçlar da dahil binek otomobil ithalatına yeni ek vergiler getirildi. Otomotiv yazarı ve gazeteci Emre Özpeynirci, uygulanan ek verginin otomotiv ithal edilen ülkelerin yüzde 85’inin ilgilendirmeyeceğini belirterek, “Burada nasıl bir yerli payı artacak, ithalat azalacak anlamış değilim” dedi. Özpeynirci, ek vergi kararının Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ABD seyahati öncesinde alınmasının tesadüf olmadığını ifade etti.
Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı’na göre, Dünya Ticaret Örgütü kuralları ve uluslararası yükümlülüklere uygun olarak, Avrupa Birliği ve Serbest Ticaret Anlaşması bulunan ülkeler dışındaki ülkelerden yapılacak binek otomobil ithalatında; konvansiyonel ve hibrit (plug-in hariç) otomobiller için yüzde 25 veya minimum 6 bin ABD Doları/adedin yüksek olanı, plug-in (haricen şarj edilebilir) otomobiller için yüzde 30 veya minimum 7 bin ABD Doları/adedin yüksek olanı, elektrikli otomobiller için yüzde 30 veya minimum 8.500 ABD Doları/adedin yüksek olanı ek vergi olarak uygulanacak.
Ticaret Bakanlığı’nın otomotivlere uygulanan ek vergiye dair yaptığı açıklamada şu ifadeler yer aldı:
“Ticaret Bakanlığımızca, ülkemizde üretim yaparak ekonomiye katkı sağlayan yerli ve milli üretimin, yoğun ithalat baskısına ve haksız rekabete karşı savunulması, cari açığın azaltılması ve nitelikli istihdamın korunması amacıyla çalışmalar aralıksız sürdürülmekte, iç ve dış piyasa gelişmeleri, küresel trendler ve özellikle son dönemde dünya ticaretinde hızla artan korumacılık eğilimleri de dikkate alınarak ithalat politikalarımız sürekli güncellenmektedir.”
“Burada nasıl bir yerli payı artacak, ithalat azalacak anlamış değilim”
Otomotiv yazarı ve gazeteci Emre Özpeynirci, otomotiv ithalatının yüzde 80’nini Avrupa ülkelerinden, yüzde 5-10’luk kısmının da Serbest Ticaret Anlaşması (STA) olan ülkelerden yapıldığını belirtti. Yüzde 10’luk bir kesime ek vergi getirildiğini belirten Özpeynirci, “Bu ithalatın yarıdan fazlası Çin ve ABD ile yapılıyordu. Onlar zaten indirim almış oldu. Burada nasıl bir yerli payı artacak, ithalat azalacak çok anlamış değilim” dedi.
Özpeynirci, Avrupa Birliği ve STA ülkelerine ek bir hükümlülük gelmezse Türkiye’de ithalatın payının düşmeyeceğini kaydetti. Özpeynirci, ek verginin Avrupa Birliği ve STA ülkelerine Dünya Ticaret Örgütü kurallarına göre rekabet kanunu gereğince ek vergi uygulanamayacağını belirtti.
Bu durumda ABD ve Çin gibi en büyük ithalat potansiyeli olan ülkelerin ek vergilerinin düşürüldüğünü kaydeden Özpeynirci, “ABD’de 2018 yılından beridir benzinli araçlarda yüzde 60, elektrikli araçlarda ise yüzde 50 ek mali hükümlülük vardı. Çin’den yapılan ithalatta ise benzinli araçlarda yüzde 50, elektrikli araçlarda ise yüzde 40 vergi vardı. Bunların hepsini içten yanmalıları yüzde 25, elektrikli ve şarj edilebilir hibrit araçları ise yüzde 30’a çektiler” dedi.
“Ek vergi düşse de yetkili servis açma şartı olduğu için elektrikli araçlar ithal edilecek gibi görünmüyor”
2018 yılından beridir ek vergi yüzünden ABD’den otomobil ithal edilemediğine dikkat çeken Özpeynirci, “Şimdi otomotiv ithal etmenin önü biraz açılmış oldu. ABD’den elektrikli otomobiller halen ithal edilemiyor. Çünkü ek vergi tamamen sıfırlansa da 20 yetkili servis açma şartnamesi var. Markalar da servis açmadığı için zaten ek vergi olmasa da elektrikli otomobilleri bu ülkelerden getiremeyecekler gibi görünüyor” dedi.
Japonya, Meksika ve Güney Afrika gibi ülkelerin gelen ek vergiden etkileneceğini belirten Özpeynirci, Çin’den gelen otomobillerde düşüş olacağını ancak Japonya’dan gelen otomobillerde artış olacağını kaydetti.
Özpeynirci, Japonya’nın gelen ek vergiden “darbe” alabileceğini belirtti. Özpeynirci, Japonya’nın çözüm olarak Toyota gibi markaların Avrupa ve Türkiye’de üretilen modellerini satabileceğini ifade etti.
Çin’den ise BYD Auto dışında otomotiv ithalatının durma noktasına geldiğini belirten Özpeynirci, yüzde 60’tan yüzde 35’e düşen ek vergiyle birlikte Çin’den ithal edilen otomobillerde biraz daha rahatlama olacağını, yatırım yapılması halinde vergiden muaf olunabileceğini kaydetti.
“ABD seyahati öncesi bir hareket gibi duruyor”
Piyasayı etkileyecek marjinal bir indirim veya artış beklemediğini belirten Özpeynirci, ek verginin ABD seyahati öncesinde yapılan bir hareket olarak görülmesi” gerektiğini ifade etti. Özpeynirci, “Çelik, alüminyum ve demir gibi ürünlerde ABD’nin uyguladığı vergiler devam ediyor, sadece biz düşürmüş olduk. ABD seyahati öncesi bir hareket gibi duruyor, biraz da öyle görmek gerekiyor” dedi.
“ABD seyahati öncesi bunun yayımlanması tesadüf olamaz” diyen Özpeynirci, ABD’nin “ek vergilerin ağır” olduğunu yönündeki eleştirisinin ardından “biz bunları düşürdük” mesajı verildiğini belirtti.