Sabahları alarm çaldığında uyanmakta zorlanıyor, sürekli ertele tuşuna mı basıyorsunuz? Bu durumun sebebi beyninizin ‘uyku ataleti’ (sleep inertia) adlı bir süreçten geçmesi olabilir. Uzmanlar, sabahları bir türlü uyanamamanın altında yatan nedenleri ve bu durumla başa çıkmanın yollarını açıkladı.
Uyku ataleti, uyanma anında beynin tam olarak aktif hale gelememesi durumu olarak tanımlanıyor. Bu süreç, kişinin zihinsel ve fiziksel performansını geçici olarak düşürüyor, uyanıklık hissini geciktiriyor. Özellikle derin uyku evresinden ani bir şekilde uyanıldığında bu durum daha belirgin hale geliyor. Uzmanlar, uyku ataletinin süresinin ve şiddetinin, uyku kalitesine, uyku süresine ve yaşam tarzına bağlı olarak değiştiğini belirtiyor.
ALARM ÇALIYOR AMA UYANAMIYOR MUSUNUZ?
Akdeniz Üniversitesi (AÜ) Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Ali Erdoğan, insanların alarm sesine zamanla alıştığını, bu nedenle uyanmakta güçlük çekebildiğini belirtti. Aynı alarm sesine alışan beynin bir süre sonra uyanmayı reddettiğini söyleyen Doç. Dr. Erdoğan, “Sürekli aynı saat melodisine maruz kalan kişi, artık o sesi duymamaya başlıyor. Alarm çalıyor ama uyanamıyor. Bu, beynin monotonlaşan uyaranı yok saymasından kaynaklanıyor” diye konuştu.
NE YAPMALI?
Günlük hayatın büyük ölçüde rutinlere bağlı olduğunu söyleyen Doç. Dr. Erdoğan, bunun olumlu yanlarının da bulunduğunu, ancak tekdüzeliğin psikolojik açıdan risk taşıdığını vurguladı. Doç. Dr. Erdoğan, “Okula gitmek, işe gitmek gibi sorumluluklarımız var ama bu tek başına yeterli değil. Monotonluk arttığında ruhsal sorunlara zemin hazırlayabilir. O yüzden mutlaka küçük değişiklikler yapmak gerekiyor” dedi.
Sosyal etkileşim ve doğayla temasın ruh sağlığı açısından büyük önem taşıdığını dile getiren Doç. Dr. Erdoğan, “Okul ya da iş dışında doğa yürüyüşleri yapmak, arkadaşlarla vakit geçirmek, farklı etkinliklere katılmak insanın ruhunu besler. Tek tip yaşam, ruhsal sağlığımızı korumamızı zorlaştırır. Mutlaka monotonluktan çıkacak alanlar yaratmalıyız” diye konuştu.
‘HAYATIMIZDA YENİLİKLER YAPMAK…’
Yeni eğitim dönemine de dikkati çeken Doç. Dr. Erdoğan, öğrencilerin rutin ders temposuna sıkışmaması gerektiğini belirtti. Doç. Dr. Erdoğan, “Çocuklar sadece ders çalışıp, okula gidip gelmemeli. Sosyal etkinlikler, oyunlar ve arkadaş etkileşimi mutlaka olmalı. Alarm örneğinde olduğu gibi, aynı rutinlere sürekli maruz kalmak ruh sağlığını olumsuz etkiler” dedi. Hayatın akışı içinde değişiklikler yapmanın önemini vurgulayan Doç. Dr. Erdoğan, “Bazen sadece alarm sesini değiştirmek bile fark yaratır. Aynı şekilde hayatımızda da yenilikler yapmak ruhsal dayanıklılığımızı artırır. Ruh sağlığımızı korumaya özen gösterelim” diye konuştu.
Kaynak: DHA
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***