Çin, Tibet topraklarında dünyanın en büyük hidroelektrik barajının inşasına başladı. Yarlung Tsangpo Nehri üzerine kurulacak olan baraj, sadece çevresel etkileriyle değil, aynı zamanda Çin’in komşu ülkeler üzerindeki su kontrolünü artıracağı endişesiyle de gündemde. Hindistan ve Bangladeş, milyonlarca insanın yaşamını etkileyebilecek bu projeye karşı itirazlarını dile getiriyor.
Çin Başbakanı Li Qiang, temel atma törenine katıldı. Yerel basına göre, Motuo Hidroelektrik Santrali adı verilen proje tamamlandığında, şu anki en büyük baraj olan Üç Boğaz Barajı’nı geçecek ve 3 kat daha fazla enerji üretecek. Projenin maliyeti yaklaşık 1,67 milyar doları buluyor.
Nehir üç ülkeye su sağlıyor
Yarlung Tsangpo Nehri, Tibet platosundan geçerek Hindistan ve ardından da Bangladeş’e ulaşıyor. Nehrin akışının Çin tarafından kontrol edilmesi, aşağı havzalardaki milyonlarca insan için büyük bir risk olarak görülüyor.
Avustralya merkezli düşünce kuruluşu Lowy Institute tarafından 2020’de yayımlanan bir raporda, “Tibet platosundaki nehirler üzerinde kontrol, Çin’e Hindistan ekonomisi üzerinde boğaz sıkma gücü veriyor” ifadeleri yer almıştı.
Hindistan’ın Arunachal Pradeş Eyalet Başbakanı Pema Khandu, bu ay başında verdiği bir demeçte, barajın bölgedeki kabileler ve yaşam alanları için “varoluşsal bir tehdit” oluşturduğunu söyledi. Khandu, “Çin bir gün aniden barajın kapaklarını açarsa, Siang Nehri boyunca yaşayan tüm topluluklar yok olur,” uyarısında bulundu.
Barajın yapıldığı bölge riskler barındırıyor
Barajla ilgili eleştiriler sadece suyun yönüyle sınırlı değil. İnşaat bölgesi, dünyanın en derin ve uzun kara kanyonlarından birine ev sahipliği yapıyor. Nehrin Namcha Barwa Dağı çevresinde yaptığı keskin U dönüşü, suyun birkaç yüz metre irtifa kaybetmesine neden oluyor. Bu düşüş, hidroelektrik üretimi için büyük potansiyel anlamına geliyor. Ancak bölge aynı zamanda deprem fay hatlarıyla da dolu.
Çin devlet haber ajansı Xinhua’ya göre, barajın inşası sırasında mühendisler, Namcha Barwa Dağı’nın altından 20 kilometre uzunluğunda tüneller açarak suyu yönlendirecek ve beş ayrı aşamalı santral kuracak. Üretilen enerjinin büyük kısmı bölge dışına aktarılacak, yalnızca küçük bir kısmı Tibet’te kullanılacak.
Tibetliler yine görmezden geliniyor
Pekin yönetimi, projeyi kırsal bölgelerde kalkınma ve temiz enerji üretimi için bir “kazan-kazan” hamlesi olarak tanıtsa da, Tibetli aktivistler bu tür projelerin yerli halkın sömürülmesi anlamına geldiğini savunuyor. Geçen yıl bir başka baraja karşı protesto yapan yüzlerce Tibetli gözaltına alınmış, bazıları ciddi şekilde yaralanmıştı.
Bangladeş de barajla ilgili endişelerini dile getiren ülkelerden biri. Şubat ayında Çin’e resmi bir mektup göndererek baraj hakkında daha fazla bilgi talep etti.
Hindistan ise Siang Nehri üzerine kendi barajını kurarak Çin’in olası su boşaltmalarına karşı tampon oluşturmayı planlıyor.
Hindistan Dışişleri Bakanlığı, Ocak ayında yaptığı açıklamada Çin’e şeffaflık çağrısı yapmış, aşağı havza ülkelerinin çıkarlarının gözetilmesini istemişti. Ancak Çin Dışişleri Bakanlığı, nehir üzerinde “meşru inşa hakkı” olduğunu savunuyor.
Kaynak: Tr724
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***