İsrail’in Tahran yakınlarına düzenlediği hava saldırılarında İran’ın nükleer programı için santrifüj parçaları üreten iki bina imha edildi. Birleşmiş Milletler’in nükleer denetim kurumu yaptığı açıklamada, bu tesislerin Karaj şehrinde bulunduğunu duyurdu. İsrail saldırıları altıncı gününde sürerken, İran Devrim Muhafızları Tel Aviv’e hipersonik füze fırlattığını açıkladı.
Tahran’daki askeri ve nükleer hedefler, İsrail hava kuvvetlerinin gece saatlerinde düzenlediği geniş kapsamlı bombardımanda hedef alındı. İsrail ordusu, “Tahran bölgesine son birkaç saat içinde 50’den fazla savaş uçağıyla hava saldırısı düzenlendiğini” açıkladı. Bu saldırılar kapsamında santrifüj üretim tesislerinin de vurulduğu belirtildi.
Santrifüjler, uranyum zenginleştirme işlemi için kritik öneme sahip. Yüksek oranda zenginleştirilmiş uranyum, nükleer silah üretiminde kullanılabiliyor. BM Atom Enerjisi Kurumu (IAEA), Karaj’daki iki binanın yanı sıra Tahran’da ileri düzey santrifüj rotorlarının üretildiği ve test edildiği başka bir binanın da hedef alındığını bildirdi.
İran ise karşılık olarak İsrail’e hipersonik “Fettah-1” füzeleriyle saldırı düzenlediğini duyurdu. Saatte 6 bin kilometreyi aşan hızlara ulaşabilen bu füzeler, rota değiştirme kabiliyeti sayesinde tespit ve imha edilmesi zor silahlar arasında yer alıyor. Ancak Tel Aviv’e doğrudan isabet eden bir füze tespit edilmedi. İsrail’in hava savunma sistemlerinin aktif hale geldiği ve 10 İran yapımı dronun havada imha edildiği bildirildi.
İran Devrim Muhafızları ayrıca, İsrail’in iç bölgelerine yönelik “sürü dron” saldırısı gerçekleştirdiğini açıkladı. İsrail ordusu ise kendi insansız hava araçlarından birinin İran hava savunması tarafından düşürüldüğünü duyurdu.
Trump’tan tehdit, Hamaney’den yanıt
ABD Başkanı Donald Trump, Kanada’daki G7 zirvesinden ani bir şekilde ayrılarak Washington’a döndü ve İran’a “koşulsuz teslim” çağrısı yaptı. Trump, kendi sosyal medya platformu Truth Social’da yaptığı paylaşımda, İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in yerini bildiklerini söyleyerek suikast tehdidinde bulundu: “Sözde ‘Dini Lider’in nerede saklandığını tam olarak biliyoruz. Onu öldürmeyeceğiz — şimdilik!”
Bu açıklamadan saatler sonra Hamaney, televizyondan yayınlanan konuşmasında, “Zalim Siyonist rejime güçlü bir yanıt vermeliyiz. Siyonistlere merhamet göstermeyeceğiz,” dedi. 1989’dan bu yana ülkeyi yöneten Hamaney, aynı zamanda İran’daki tüm siyasi ve askeri kararların nihai merci konumunda. Hamaney “Siyonistlerle uzlaşmayacağını” belirtmesinin ardından Trump’ı uyardı: “Askeri müdahalenin telafisi mümkün olmayan sonuçları olur.”
Trump yönetimi, İsrail’in saldırılarında doğrudan bir rol oynamadığını savunsa da, ABD’nin sabrının “tükenmek üzere olduğu” mesajını verdi. Trump, Ulusal Güvenlik Konseyi ile 1 saat 20 dakikalık bir toplantı gerçekleştirdi ancak herhangi bir resmi açıklama yapılmadı.
Sivil kayıplar ve tahliyeler artıyor
İsrail, İran’daki askeri ve nükleer hedeflerin yanı sıra bazı sivil bölgeleri de bombaladı. İran ise İsrail’in yerleşim bölgelerine yönelik saldırılar düzenledi. İsrail hükümeti, Cuma gününden bu yana 24 kişinin öldüğünü ve yüzlerce kişinin yaralandığını açıkladı. İran ise Pazar günü yaptığı açıklamada 224 kişinin öldüğünü, aralarında askerler, nükleer bilim insanları ve sivillerin de bulunduğunu duyurmuştu.
Yabancı ülkeler, vatandaşlarını İran ve İsrail’den tahliye etmeye başladı. İran’dan Azerbaycan ve Ermenistan’a geçen yabancıların sayısı 700’ü geçti. Tahran’da halk, fırınlar ve benzin istasyonlarında uzun kuyruklar oluşturdu. İsrail’in Tel Aviv kentinde ise halkın bir bölümü alışveriş merkezlerinin otoparklarına sığınarak geceyi yer altında geçirdi.
Nükleer görüşmeler çöktü
İsrail, başlattığı ani hava saldırılarının İran’ın nükleer silah edinmesini engellemeye yönelik olduğunu savunuyor. Tahran ise nükleer silah hedefi olmadığını öne sürüyor. BM denetçileri, İran’ın Natanz’daki yeraltı zenginleştirme tesislerinin de saldırılardan etkilendiğini doğruladı.
İsrail’in kendi nükleer silah programı hakkında resmî açıklama yapmasa da, Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI), İsrail’in 90 nükleer başlığa sahip olduğunu tahmin ediyor.
Saldırıların başlamasıyla birlikte, İran ile ABD arasında yürütülen nükleer müzakereler de askıya alındı. Tahran, saldırılar sürdükçe ABD ile masaya oturmayacağını açıkladı.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Trump’ın diplomasiyi yeniden canlandırmakta kilit rol oynayabileceğini ancak İran’da herhangi bir rejim değişikliğinin “kaosa” yol açacağını belirtti.
Kaynak: Tr724
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***