Her yıl 10-16 Mayıs tarihleri arasında kutlanan Dünya Engelliler Haftası, engelli bireylerin hakları kadar ailelerinin yaşadığı zorlukları da gündeme getiriyor. Bu kapsamda, 2008 yılında yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, engelli çocuğu olan anneler için önemli bir sosyal güvence sağlıyor: erken emeklilik hakkı.
ERKEN EMEKLİLİK NASIL HESAPLANIYOR?
Kanuna göre, başka birinin sürekli bakımına muhtaç düzeyde engelli çocuğu olan kadın sigortalıların her 360 günlük çalışmasına ek olarak 90 gün prim günü ilave ediliyor. Bu da annenin her yıl 450 gün çalışmış sayılması anlamına geliyor. Üstelik bu ek süre sadece prim gününe değil, emeklilik yaş haddine de indirim olarak yansıyor.
Örneğin; 2008 Ekim’den itibaren çalışmaya başlayan bir anne, bugün itibarıyla 5940 prim gününe ulaşmışsa, bu sürece 1485 gün ilave edilir ve toplamda 7425 prim gününe ulaşır. Bu durumda kadın, normalde 58 yaşında emekli olacakken yaklaşık 4 yıl daha erken emekli olabilir.
KİMLER YARARLANABİLİR?
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine göre, bu haktan aşağıdaki gruplardaki kadınlar yararlanabilir:
4/a (SSK)
4/b (BAĞ-KUR)
4/c (Emekli Sandığı)
İsteğe bağlı sigorta primi ödeyen kadınlar
BAŞVURU NASIL YAPILIR?
Başvuru için annenin, çocuğun “başka birinin sürekli bakımına muhtaç olduğuna” dair rapor alması gerekiyor. Raporlar, SGK sağlık kurulları tarafından düzenleniyor.
SSK ve BAĞ-KUR’lular, en son çalışılan yerin bağlı olduğu SGK il müdürlüğü veya SGK merkezine, memur anneler ise görev yapılan ilin SGK müdürlüğü veya merkezine başvuru yapabiliyor.
NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
2008 öncesi çalışmalar bu hakka dahil edilmiyor. Rapor tarihi itibarıyla çalışıyor olma zorunluluğu yoktur, ancak prim ödemesi olmayan sigortalı girişler geçerli sayılmaz. Raporun alınması için emekliliği beklemek gerekmez. Çocuğun ağır engelli olduğu süre kadar ilave gün kazanılır.
Çocuk evlenirse, o tarihten itibaren ilave gün eklenmez. Çocuk çalışmaya başlarsa, kontrol muayenesi ile engel durumu tespit edilir. Engellilik devam ediyorsa hak devam eder.
Evlat edinilen çocuklar için de hak geçerlidir. Evlat edinme tarihi esas alınır. Velayet annede olmalıdır. Boşanma durumunda velayet babadaysa hak kullanılamaz. Kuruma ait yatılı bakım hizmeti alan çocuklar için hak geçerli değildir. Yıpranma hakkı olan anneler (örneğin polis veya asker), her iki haktan da aynı anda faydalanabilir.
Kaynak: Habertürk
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***