AİHM, yıllık basın konferansını 31 Ocak 2025’te Strasbourg’da bulunan binasında gerçekleştirdi. Fotoğraf: ECtHR/ CEDH
ENSAR NUR | TR724 STRAZBURG
AİHM, bugün düzenlediği basın konferansında 2024 istatistiklerini açıkladı. Türkiye, geçen yıl olduğu gibi mahkeme önünde sonuçlanmayı bekleyen 21 bin 600 başvuru ile açık ara lider oldu. Türkiye’ye karşı sonuçlanmayı bekleyen başvurular, tüm başvuruların yüzde 35,8’ine tekabül ediyor.
Strazburg’da bulunan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) 2025 yılı basın konferansını bugün gerçekleştirdi. Mahkeme Başkanı Marko Bosnjak 2024 yılı verilerini paylaşmasının ardından gazetecilerin sorularını cevapladı.
31 Aralık 2024 tarihi itibariyle mahkeme önünde sonuçlanmayı bekleyen başvuru sayısı 2023’e kıyasla 68 bin 450’den 60 bin 350’ye düştü. 2022 yılında Mahkeme önünde sonuçlanmayı bekleyen dava sayısı ise 74 bin 650 olarak belirtilmişti.
AİHM tarafından paylaşılan verilere göre, Mahkeme önünde sonuçlanmayı bekleyen başvuruların sayısının azalmasında başta Türkiye olmak üzere, Macaristan ve Sırbistan gibi ülkelerden gelen başvuruların azalması etkili oldu. Strazburg Mahkemesi’ne geçtiğimiz yıl 34 bin 650 başvuru gelirken bu yıl gelen başvuru sayısı 28 bin 800 oldu.
28 bin 800 başvurudan 19 bin 700’ü tek hakim formasyonuna gönderilirken, sadece 9 bin 100 başvuru sonuçlandırılması için bir Komite veya Daire’ye gönderildi. Tek hakim formasyonuna giden başvuruların neredeyse tamamı kabul edilemezlik kararı verilerek Mahkeme tarafından reddediliyor.
Türkiye aleyhine 21 bin 600 başvuru sonuçlanmayı bekliyor
Bekleyen davalar içerisinde en büyük payı ise 21 bin 600 dava ile (yüzde 35,8) Türkiye oluşturdu. Mahkeme Yazı İşleri Müdürü Marialena Tsirli, bu davaların 17 binden fazlasının 15 Temmuz 2016 sonrası yaşanan süreç ile ilgili olduğunu ifade etti. Türkiye’yi 8 bin 150 dava ile (yüzde 13,5) Rusya takip etti. Üçüncü sırada ise 7 bin 700 dava ile (yüzde 12,7) Ukrayna yer aldı.
Rusya Avrupa Konseyi’nden ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nden (AİHS) çekildiği için görülmeyi bekleyen davaların sayısı düzenli olarak azalıyor. Ukrayna ise hala aktif olarak Avrupa Konseyi sistemi içerisinde yer alıyor.
Veriler incelendiğinde Türkiye’nin, AİHM önünde sonuçlanmayı bekleyen dosya sayısında kendisine en yakın ülke olan Ukrayna’ya yaklaşık 3 kat fark atmış olduğu görülüyor. Türkiye, Rusya’nın ihracıyla birlikte hem Avrupa Konseyi’nin hem de AİHM’in en problemli ülkesi konumuna yükselmiş oldu.
2024’te Türkiye’den 73 başvuru karara bağlandı
AİHM, 2024 yılında 10 bin 829 başvuruyu 1102 kararda sonuca bağladı.
Verilen kararların 73’ü ise Türkiye hakkında oldu. 67 davada bir veya daha fazla ihlal bulan AİHM, 5 davada ihlal bulmadı. 1 dava ise karşılıklı anlaşma ile sonuçlandı.
İstatistiklere göre, Türkiye Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin belli maddelerini daha fazla ihlal ettiği görüldü. Türkiye, 19 kararda özgürlük ve güvenlik hakkı (madde 5), 13 kararda adil yargılanma hakkı (madde 6), 9 kararda özel ve aile hayatına saygı hakkı (madde 8), 15 kararda ifade özgürlüğü hakkının (madde 10) ihlalinden mahkum edildi.
Türkiye’den Aydın Sefa Akay kararı “anahtar kararlar” arasında
AİHM, 2024 yılının anahtar davaları arasında Aydın Sefa Akay v. Türkiye kararı yer aldı. AİHM, 23 Nisan 2024’te verdiği kararında Birleşmiş Milletler yargıcı ve eski Büyükelçi Akay’ın tutuklanmasını hukuka aykırı bulmuştu.
Akay, 15 Temmuz sözde darbe girişiminin ardından diplomatik dokunulmazlığı olmasına rağmen ByLock kullandığı gerekçesiyle tutuklanmış ve silahlı terör örgütü üyesi olduğu iddiasıyla 7,5 yıl ceza almıştı.
AİHM, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 5’inci maddesinde düzenlenen özgürlük ve güvenlik hakkı ile 8’inci maddesinde düzenlenen özel ve aile hayatinin gizliliği hakkının Türkiye tarafından ihlal edildiğine kanaat getirmişti.
Mahkeme ayrıca, Akay’a 21 bin Euro manevi tazminat ve 7 bin Euro da yargılama gideri olmak üzere toplamda 28 bin Euro tazminat ödenmesine hükmetmişti.
Büyük Daire’den önemli iklim değişikliği kararları
Mahkeme Başkanı Bosnjak, AİHM’in 2024 yılında iklim değişikliği ile alakalı olarak önemli kararlar verdiğini söyledi.
Büyük Daire verdiği Duarte Agostinho ve Diğerleri v. Portekiz ve Verein Klima Seniorinnen Schweiz and Others v. İsviçre kararları ile ilk kez bir Sözleşmeci Devletin iklim değişikliğinin azaltılması alanındaki pozitif yükümlülükleri ve ilgili şikayetlerin kabul edilebilirliği ile ilgili olarak içtihatlar geliştirmişti.
Türkiye’de bu haberi engelsiz paylaşmak için aşağıdaki linki kopyalayınız👇
Kaynak: Tr724
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***