Türkiye – AB ilişkileri: AB Dış Politika Şefi Kallas’tan ‘hukukun üstünlüğü’ vurgusu

Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile beraber Cuma günü başkent Ankara’daki Dışişleri Bakanlığı merkez yerleşkesinde bir basın toplantısına katıldı.

“Avrupa yolunda ilerlemek için hukukun üstünlüğünün ve insan haklarının esas olduğunu” belirten Kallas, “daha yüksek seviyeli bir iş birliği için ortak hedeflerimiz temel teşkil ediyor,” ifadelerini kullandı.

“Özellikle Kıbrıs ve Rusya yaptırımları konusunda kanun boşluklarının giderilmesi gibi konularda farklılıklarımız da var,” diyen Kallas, “Türkiye, aday ülke olarak Avrupalıların en önemli ortaklarından biri ve önemli bir NATO müttefiki. Avrupalıların güvenliğinde merkezi bir rol oynuyorsunuz,” şeklinde konuştu.

“Ekonomik ortaklığımız her zamankinden daha güçlü ve ticaretten inovasyona, terörle mücadeleye kadar çok çeşitli konularda muazzam bir iş birliği potansiyeli var,” diye ekleyen AB temsilcisi, Fidan’la Suriye’deki gelişmeleri de konuştuklarını belirtti.

“[Eski Suriye Devlet Başkanı Beşar] Esad rejiminin düşüşü inanılmaz umut verici ancak aynı zamanda birçok zorluğu da beraberinde getiriyor,” diyen Kallas, “Suriye halkının tüm çeşitliliğiyle Suriye’yi temsil eden bir hükümete ihtiyacı var,” dedi.

AB’nin Suriye yaptırımları

AB temsilcisi aynı zamanda, “Avrupa Birliği’nin yeni hükümetin eylemlerine bağlı olarak Suriye’ye yönelik yaptırımları hafifletmeye hazır,” ifadelerini kullandı. Yakın zaman önce Heyet Tahrir Şam (HTŞ) öncülüğündeki muhalif militanlar Esad yönetimini devirmiş ve gücü ele geçirmişlerdi.

‘Suriye’nin geleceğine giden yol da Türkiye’den geçiyor’

Türkiye’ye sayıları milyonlarla ölçülen Suriyeli sığınmacılara ev sahipliği için teşekkür eden AB temsilcisi, “Suriyelilerin ekonomik toparlanmasını desteklemek istiyoruz ve Suriye’nin geleceğine giden yol da Türkiye’den geçiyor. Türkiye’yi çok sayıda Suriyeli mülteciye gerçekten yardım ettiği ve onları burada ağırladığı için takdir ediyorum,” ifadelerini kullandı. “Suriye istikrarlı bir ülke olduğunda, iş bulunabildiğinde ve geçimini sağlamak mümkün olduğunda mültecilerin Suriye’ye geri dönebileceği açıktır.”

‘Türkiye’nin meşru güvenlik endişeleri var’

Kallas, “terörizm” vurgusu da yaparak “Türkiye’nin meşru güvenlik endişeleri olduğunu” belirtti.

“Türkiye’nin Suriye’de meşru güvenlik endişeleri olduğunu kabul ediyoruz. Terörizm hem Avrupa Birliği hem de Türkiye için ciddi bir tehdit oluşturuyor. Irak İslam Devleti’nin (IŞİD) kontrol altında tutulması gerektiği konusunda hemfikiriz,” diyen AB temsilcisi, Suriye’nin kuzeyinde atılacak adımların Suriye’nin “kırılganlığını hesaba katılarak atılması gerektiğini” belirtti.

İsrail – Hamas çatışması

AB temsilcisi Kallas Gazze krizine de değinerek, geçtiğimiz günlerde sağlanan ateşkesin “bu şiddet döngüsünü kırmak için bir şans sunduğunu” belirtti.

“Her iki tarafı da bu anlaşmayı uygulamaya davet ediyoruz. Elbette ateşkes geçici, ancak sürdürülebilir bir barışa ihtiyacımız var. İsrailliler ve Filistinliler uzun vadede barışı hak ediyor,” diyen Kallas, “Avrupa Birliği Filistin halkının güçlü bir destekçisi olmaya devam ediyor. Ayrıca yardımlarımızı artırıyoruz. EUBAM Rafah misyonumuzu yeniden konuşlandırmak için görüşmelerde bulunuyoruz,” ifadelerini de kullandı.

Avrupa Birliği’nin Rafah Sınır Yardım Misyonu (EUBAM Rafah), AB’nin Filistin topraklarında bulunan Avrupa Birliği Polis Misyonu’yla (EUPOL COPPS) beraber iki sivil kriz yönetim misyonundan biri.

İsrail ve Filistin arasında “İki Devletli Çözüm” vurgusu yapan Kallas, bunun “tek yol olduğuna inanıyoruz” ifadelerini kullandı.

Rusya’nın Ukrayna işgali

AB’nin dört yıldır sürmekte olan Rus işgaline karşı “Ukrayna’nın konumunu güçlendirmek için” 134 milyar eurodan (5,027 trilyon Türk Lirası) fazla yardımda bulunduklarını belirterek, “bu da bizi Kiev’in en büyük destekçisi yaptı” ifadelerini kullandı.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in “barış istediğine dair hiçbir işaret olmadığını” öne süren Kallas, Şubat ayının sonuna kadar 75.000 Ukraynalı askeri eğiteceklerini belirtti.

“Ukrayna’da dört yıldır devam eden savaş dönüm noktasına yaklaştı” diyen Fidan, “kalıcı, adil bir çözüm için” diplomasinin “şart olduğunu” belirtti.

“Savaşın bir an önce sona ermesi için müzakerelerin başlatılması gerekiyor.”

‘AB üyeliği Türkiye için stratejik bir hedeftir’

Dışişleri Bakanı Fidan ise AB’den, “Türkiye’nin üyelik perspektifini güçlendirecek yeni bir vizyon sunmasını beklediklerini” belirterek “geçmişte bazı üye ülkelerin Türkiye’nin üyeliği konusunu iç siyaset malzemesi haline getirdiklerini” öne sürdü.

Bakan ayrıca “Bunun sonucunu biz jeostratejik birtakım kayıplarda hem Avrupa Birliği hem Türkiye olarak ödemek zorunda kaldık.” ifadelerini kullandı.

Bölgede yaşanan son gelişmelerin, “Türkiye ve AB arasındaki işbirliğinin önemini bir kez daha gösterdiğini” belirten Fidan, AB’nin Türkiye’ye olan yaklaşımını ön yargısız, gerçekçi ve liyakat esaslı bir çizgiye çekmesinin her iki tarafın yararına olacağını” vurguladı. Bakan ayrıca, geçtiğimiz aralık ayında düzenlenen AB Genel İşler Konseyi’nde alınan bazı kararları “olumlu bir gelişme olarak gördüklerini” de belirtti.

“AB ile bir süredir Türkiye-AB Yüksek Düzeyli Ekonomik diyaloğunun yeniden başlatılması ve Avrupa Yatırım Bankası’nın ülkemizdeki faaliyetlerinin önünü açılması konularını görüşüyoruz. Bu kararların süratle hayata geçirilmesi ve ülkemize yönelik kısıtlayıcı tüm tedbirlerin bir an önce kaldırılması yönündeki beklentimizi bugün kendisiyle [Kallas] tekrar paylaştım.”

Vize serbestisi ve Gümrük Birliği

Fidan vize serbestisi vurgusu da yaparak, “Bizim için diğer öncelikli konu vize serbestisi diyaloğunda ilerleme sağlanmasıdır,” ifadelerini kullandı.

Fidan, Gümrük Birliği’nin güncellenmesi müzakerelerinin vakit kaybetmeden başlatılması gerektiğini, böylece Türkiye-AB ilişkilerinde yeniden dinamik bir gündem oluşturulmasının mümkün olacağını aktardı.

“Bizim için diğer öncelikli konu vize serbestisi diyaloğunda ilerleme sağlanmasıdır. Görüşmemize vatandaşlarımızın vize süreçlerinin kolaylaştırılması beklentimizi de mevkidaşımızın dikkatine getirdik,” diyen Fidan, bu konuda çalışmalara başlayarak süratle sonuç alınmasının önem taşıdığını belirtti.

Suriyeli sığınmacılara da değinen Fidan, AB ile göç işbirliğinin “adil yük ve sorumluluk paylaşımı temelinde, sahadaki yeni gerçeklere göre” güncellenmesi gerektiğini söyledi.