Al Majalla’nn haberinin çevirisini aktarıyoruz:
Heyet Tahrir el-Şam (HTŞ) büyük bir gizlilik içinde, Suriye’de iki kuşak sonra ilk kez köklü bir değişim getirecek, daha önce benzeri görülmemiş bir savaşa hazırlandı.
Her ne kadar sanıldığı kadar kapsamlı olmasa da Türkiye’nin bu savaşa katılımı önemliydi ve spekülasyonların aksine HTŞ ve diğerleri 27 Kasım Çarşamba günü şafak vakti İdlib’den Halep’i kurtarmak için Saldırganlığı Caydırma Operasyonu’nu başlatmadan önce hiçbir bölgesel ya da uluslararası anlaşma yoktu.
O sırada Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad oğlunun mezuniyet törenine katılmak üzere Moskova’daydı. Haberin duyulmasıyla birlikte Esad törene katılmamak zorunda kaldı ve Four Seasons Otel’deki odasına kapanarak olayları takip etmeye başladı. Cuma günü Halep’in düşmesiyle birlikte Esad bir uçakla Şam’a geri döndü.
Şam’a vardığında, Mezzeh askeri havaalanındaki sivil bir uçakla kritik belge ve eşyaları kaçırarak Suriye’den kaçış hazırlıklarına başladı.
Aynı zamanda İranlı ve Rus müttefikleriyle bir karşı saldırı başlatma konusunda konuşuyor, güvenlik ve askeri liderleriyle acil toplantılar yapıyordu.
HTŞ’nin ilerleme hızı herkesi şoke etti. Moskova, başkentte kan dökülmesini önlemek için Esad’ı gitmeye çağırdı ama Esad bu tavsiyeye direndi. Rejimin ordusu çökerken silahlı gruplar şehirlere dikkat çekici bir kolaylıkla giriyordu. Askerler savaşmayı reddetti ve topluca teslim oldu. Diğerleri Irak’a geçti.
Esad’ın kaçışına ve muhaliflerin Şam’a girişine ilişkin düzenlemeler 7 Aralık gecesi Astana’da bir araya gelen dışişleri bakanlarının erken saatlere kadar süren toplantılarının ardından tamamlandı.
Esad, “son dakika” görüşmesinin ardından Şam’ın dışında Rusya’nın kontrolündeki Hmeymim Hava Üssü’ne kaçtı ve ardından bazı çocuklarının beklediği Moskova’ya uçtu.
Ayrılışı aceleyle ve gizlice oldu. Kardeşine, yeğenine, korumalarına veya üst düzey yardımcılarına bile gideceğini söylemedi ve koruma konvoyunun başındaki Tümgeneral Fayez Jumaa’yı bile kaçarken yanın almadı.
Yanına sadece iki üst düzey yetkili aldı: Cumhurbaşkanlığı İşleri Bakanı Mansur Azzam (kardeşi Rusya’da bir iş adamıdır) ve Tuğgeneral Muhsin Muhammed ve küçük bir personel grubu.
Danışmanları ve akrabaları Azzam’ın gittiğini öğrenince kaos başladı ve çoğu aceleyle sahile, Lübnan’a ya da Irak’a kaçtı ve sonunda hepsi başka ülkelere dağıldı.
HTŞ ve lideri Ahmed el Şara (Colani) Halep’e girişi Esad’ın Kasım sonunda Moskova’ya yaptığı ziyaretle aynı zamana denk geldi.
Esad, 27 Kasım’da Moskova’dan ayrılmadan önce, 20. yüzyılın ortalarında Suriyeli bir kadın olan Munira al-Qubaisi tarafından kurulan ve Müslüman kadınlar için İslami bir çerçevede dini eğitim, manevi gelişim ve toplumsal reform odaklı bir hareket yaratmayı amaçlayan İslami kadın dini grubu Qubaisiyat’ın üyeleriyle bir araya geldi.
Lösemi ile mücadele eden eşi Esma’nın yanına gitmek ve oğulları Hafız’ın 28 Kasım’da Moskova Devlet Üniversitesi’nde matematik alanında yapacağı doktora mezuniyet törenine katılmak üzere Moskova’ya uçuyordu.
Aynı gün HTŞ ve müttefik gruplar, rejimin Mart 2020’de Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in arabuluculuğunda imzalanan İdlib gerilimi azaltma anlaşmasını ihlal etmesinin ardından önleyici bir darbe vurmak için Saldırı Caydırma Operasyonu’nu başlattı.
Operasyonun üçüncü gününde muhalif gruplar Halep’e ulaşmış ve bu süreçte 56 kasaba ve köyde 400 km2’den fazla alanın kontrolünü ele geçirmiştir. Operasyon odasında çalışan bir kaynakla yapılan telefon görüşmesi daha fazla ayrıntı verdi. Kaynak “rejimi askeri olarak devirmeye karar verdiklerini” söyledi:
“Bu HTŞ ve Şeyh Ebu Muhammed’in kararı. Halep’i alacağız, sonra Hama’yı, sonra da Humus ve Şam’ın kaderini belirleyeceğiz… Suriye’yi Şam’dan yönetecek idari kapasiteye sahibiz. İdlib’i yöneten Kurtuluş Hükümeti’nin tüm Suriye’yi yönetecek bakanları ve planları var.”
Tartışma El Şara’ya döndüğünde kaynak şunları söyledi: “Onun Suriye’nin gelecekteki lideri olacağı konusunda görüş birliği var. HTŞ iyi organize olmuş bir ordu. Geçtiğimiz aylarda ne kadar kapsamlı hazırlıklar yaptığımızı tahmin bile edemezsiniz. Sahada 40,000, yedekte ise 80,000 savaşçımız var.”
“Halep için kesin bir planımız var. Savaşçılar şehre girecek ve sonra geri çekilerek şehri sivillere bırakacak. Canlara ve mallara dokunulmayacak. Elektrik, ekmek ve temel hizmetleri yeniden sağlayacağız. Bu emirleri ihlal eden ya da sivillere veya mülklere zarar veren herkes derhal infaz edilecektir.”
Esad’ın ani yokluğu yetkilileri ve askeri liderleri kargaşaya sürükledi. Bir askeri yetkili yaşananları şöyle anlattı:
“Neler olduğunu bilmiyoruz. Büyük silahlı adam konvoyları. Ordu geri çekiliyor ve tahliye ediliyor. Tümen komutanı (Tümgeneral Kamal Hassan) ile temasa geçtim, o da bana hattı korumamı söyledi. Savunma Bakanı Ali Mahmud Abbas’ı aradım ve takviye kuvvetlerin yolda olduğunu ve hava kuvvetlerinin (isyancıları) bombalayacağını söyledi.”
Bu arada HTŞ liderleri sivillere ve uluslararası gözlemcilere güven vermeye çalışarak devlet kurumlarını koruma, misilleme olmaksızın hesap verebilirliği sağlama, azınlık haklarını koruma ve hem özel hem de kamu mallarını koruma konusundaki kararlılıklarını vurguladılar.
Esad Moskova’dan dönerken HTŞ, Suriye’nin ekonomik başkenti Halep’e girdi. Rejim hacklendiğini söyledi ve yenilgiyi askeri iletişiminin “ihlal edilmesine” bağlayarak geri çekilme emri verdi. Güvenlik komitesi başkan yardımcısı da komitenin korumaları tarafından öldürüldü.
Rejimin savunması çöktü ve askerler kargaşa içinde kaçtı. Ordu hatlarının çöküşü ani oldu ve organize bir geri çekilme yaşanmadı, bunun yerine askerlerin savaşmayı reddetmesiyle kitlesel firarlar yaşandı.
Şam’dan bir kaynak Halep’in düşmesinin İdlib’e karşı bir saldırı başlatmak için tasarlanmış bir “tuzak” olduğunu öne sürdü. Halep’ten sonra ordu, önemli bir savaşın beklendiği ve Esad’ın ‘Kuzey Cephesi’nin başına Suhail Hassan’ı atamasıyla yeniden toparlanmayı umduğu Hama’ya çekildi.
Rus hava saldırıları yoğunlaştı ve Esad, Irak Haşdi Şabi güçlerinden askeri destek ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden mali destek ararken rejim de yüksek maaşlarla savaşçı toplamaya başladı.
Ancak ABD, Irak hükümetini Haşdi Şabi konuşlandırmaması konusunda açıkça uyardı ve Suriye’ye geçmeye çalışan milis güçlerine karşı hava saldırıları düzenledi. Bu arada Türkiye, Rusya ve İran’ı askeri müdahaleye karşı uyardı ve gerekirse doğrudan müdahale tehdidinde bulundu. “Eğer askeri müdahalede bulunursanız, biz de askeri müdahalede bulunuruz” uyarısı yapıldı.
Bu önemli bir dönüm noktası oldu.
Esad taleplerini iletmek için Irak Başbakanı Muhammed Şi’a el-Sudani ve BAE Başkanı Şeyh Muhammed bin Zayid ile temasa geçerken, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov Türk ve İranlı mevkidaşları Hakan Fidan ve Abbas Araçi’yi aradı, ancak İran’ın Hizbullah’la olan taahhütleri nedeniyle aşırı yük altında olduğu, Rusya’nın ise Ukrayna ile meşgul olduğu kısa sürede anlaşıldı.
Şam’da İran destekli strateji İdlib’e hava saldırılarını yoğunlaştırmak ve muhalif savaşçıların ailelerini hedef alarak baskı kurmak, Hama savaşını kolaylaştırmak ve Halep’ten güçlerin çekilmesini sağlamaktı. Ancak bu işe yaramadı ve El Şara kısa süre sonra Halep Kalesi’nde sarsılmaz bir güvenle göründü.
1 Aralık’ta muhalif gruplar Halep’teki kontrollerini sağlamlaştırıp ilerleyişlerini sürdürerek önemli askeri merkezleri ele geçirirken Washington ilk açıklamasını yaptı: “Esad rejiminin BM Güvenlik Konseyi’nin 2254 sayılı kararında belirtilen siyasi sürece katılmayı reddetmeye devam etmesi ve Rusya ile İran’a bel bağlaması, Suriye’nin kuzeybatısındaki Esad rejimi hatlarının çökmesi de dâhil olmak üzere, şu anda ortaya çıkan koşulları yaratmıştır.”
Bu sıralarda, isyancıların planlarını ilk kez paylaşan muhalif kaynak, operasyona dahil olan grupları ve stratejilerini özetleyen bir güncelleme sundu. HTŞ ve müttefikleri Halep ve Hama’yı ele geçirdikten sonra Humus ve Şam’a ilerleyecek, Suriye Ulusal Ordusu (SNA) ise Tel Rıfat ve Menbiç’te Kürt Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile mücadele etmek için Halep’in doğusu ve kuzeyine odaklanacaktı.
Halep kırsalındaki Kouris Havaalanı’nda muhalif gruplar Rus füze sistemlerini ve İran’a ait insansız hava araçlarını ele geçirdi. Buna karşılık Rus savaş uçakları Halep’teki Üniversite Meydanı’nı ve İdlib’de ülke içinde yerinden edilenlerin kaldığı bir kampı bombaladı.
2 Aralık’ta Esad, Araçi ile bir araya gelerek “tüm bölgelerde terörizmle mücadeleye devam etme” sözü verirken Ürdün Kralı Abdullah da şunları söyledi:
“Suriye’deki kardeşlerimizin ve Suriye’nin toprak bütünlüğü ile egemenliğinin yanındayız.”
İsrail Başbakanı Netanyahu olayları yakından izlediğini ve “çıkarlarımızı korumaya kararlı” olduğunu söylerken, İngiliz hükümeti Esad’ı eleştiren bir açıklama yayınladı.
Muhalif grupların şehrin 7 km yakınına kadar ilerleyerek cepheyi 40 km’ye çıkarmasıyla Hama savaşı şiddetlendi. Ardından dört önemli askeri mevziye saldırdılar: Hama Havaalanı, İzcilik Okulu, 86. Alay ve 47. Tugay… Aynı zamanda Hama kırsalında yaşayan Hıristiyan nüfusa da güven verdiler.
Kouris Havaalanı’nda muhalif gruplar Rus füze sistemlerini ele geçirdi. Buna karşılık Rus uçakları Halep’teki bir üniversiteyi ve İdlib’deki bir IDP kampını bombaladı
Rusya ve Esad rejimi 24 saat içinde İdlib’e 45 hava saldırısı düzenledi ancak bunların pek bir etkisi olmadı ve Cebel Zeynel Abidin ve Hama’nın kuzeyindeki yoğun çatışmalardan sonra, yoğun Rus hava saldırılarının ortasında HTŞ 5 Aralık’ta Hama’ya girdi ve Suriye ordusunun kalan moraline büyük bir darbe vurdu.
Bir rejim destekçisi daha sonra “Halep savaşı beklenmedikti ve Rus müdahalesi yoktu ama Hama’da Rus hava desteğiyle kapsamlı hazırlıklar yapıldı” diyerek olayı bir perspektife oturttu.
Analistler HTŞ’nin Hama’yı ele geçirmesinin ardından çatışmaların duracağını tahmin ediyordu.
Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Rusya Devlet Başkanı Putin’i arayarak yeni askeri gerçekleri yansıtan bir anlaşmayı müzakere etmesi bekleniyordu. Bu görüş, Rusya’nın Hama ve Kuzey Suriye’yi Humus ve güneyden ayıran Rastan Köprüsü’nü bombalamasıyla pekişti.
Bu sıralarda HTŞ lideri El Şara önemli bir hamle yaparak gerçek adını kullanmaya başladı (Colani).
Örgüt ve müttefiki gruplar Hama’yı ele geçirerek sadece 48 km uzaklıktaki Humus’a doğru ilerledi. Suriye ordusu şehre çekildiğini çoktan teyit etmişti.
Humus savaşı başladığında bile rejim muhalif grupların başkente ulaşamayacağından emindi ve Dışişleri Bakanı Bassam Sabbagh bir Arap yetkiliye şunları söyledi: “İdlib’e yönelik bombardımanımızı arttıracağız. Bizden terörizme karşı gerilimi azaltmamızı istemeyin. Tüm Arap devletleri bu savaşta bizim yanımızdadır.”
Eş zamanlı olarak ve değişen askeri ortamın da etkisiyle ABD ve Rus orduları, Suriye’ye yönelik müdahaleler konusunda birbirlerini önceden uyarmak ve böylece iki nükleer güç arasında kazara doğrudan bir çatışma yaşanmasını önlemek amacıyla 2017 yılında kurdukları askeri hattı yeniden aktif hale getirdi.
Aralarında Çin’in de bulunduğu çok sayıda ülke vatandaşlarına Şam’ı terk etmeleri çağrısında bulunurken ve Birleşmiş Milletler gerekli olmayan tüm personelini başkentten çekerken, Rusya, İran ve Türkiye dışişleri bakanlarının 7 Aralık’ta Doha’da düzenlenecek bir forum çerçevesinde bir araya gelmeleri için görüşmeler de sürüyordu.
İsrail ordusu 6 Aralık Cuma günü Suriye’nin Golan Tepeleri’ndeki varlığını güçlendirdi, muhalif gruplar Suriye’nin güneyinde, Ürdün sınırı yakınlarındaki Dera’da askeri operasyonlar başlattı ve Kürt SDG, İran ile Suriye arasında Irak üzerinden kritik bir bağlantı olan El Bukemal geçişini kapattı.
Aksine, Suriye ordusunun Sweida ve Daraa’dan çekildiğini teyit etmesi ve muhalif grupların Ürdün sınırı boyunca kontrollerini genişletmesiyle sahadaki olaylar artık daha da hızlı ilerliyordu.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Suriye’deki yeni aşamanın “sükûnetle yönetildiğinden” bahsetti. 6 Aralık’ta, grupların Humus’tan sonra Şam’a da “sorunsuz” ilerlemesini umduğunu söyledi. O sıralarda başkenti kaos kapladı.
Muhaliflerin operasyon odasından bir kaynak kısa sürede yayılan yorumlarında “İnşallah akşam 10’a kadar Şam’ın kalbinde olacağız” dedi.
HTŞ ve müttefikleri henüz Humus’u tam olarak ele geçirememiş olsa da Şam’ın yakın zamanda ellerinde olacağına dair güçlü bir inanç vardı. Nitekim Ahmed el Udeh liderliğindeki ‘güney operasyon odası’ birlikleri 7 Aralık akşamı Şam’a girdi ve o sırada Esad ailesinin Moskova’ya uçtuğu bildirildi.
Bir sözcü Esad’ın hala Şam’da olduğunu ve görevlerini yerine getirdiğini söyledi ve BAE ziyareti söylentilerini yalanladı. Suriye İçişleri Bakanı “Şam’ın etrafında bir güvenlik kordonu oluşturulduğunu” söylerken, ordunun genelkurmay başkanı da şehrin “güvenliğinin sağlandığını” ve “kaosun kontrol altına alındığını” söyledi.
Buna paralel olarak HTŞ azınlıklara ve kurumlara güven verici mesajlar göndermeye devam etti ve bölgedeki şehir liderleri barışçıl bir şekilde teslim olup savaşçılara kucak açtı, ancak Şam’da kafa karışıklığı ve belirsizlik hakimdi.
Cumhurbaşkanlığı medya ofisi, Lavrov’un Doha Forumu katılımcılarına söylediği gibi, Esad’ın 2016’da Halep’in geri alınmasının ardından ulusa seslendiği sarayda yapacağı konuşma için hazırlıklara başladı:
“Terörist bir grubun (HTŞ) Şam’ın kontrolünü ele geçirmesine izin vermeyeceğiz” derken, Araghchi ‘hükümet ve muhalefet arasında diyalog başlamalı’ uyarısında bulundu. Her ikisi de sahadaki gelişmelerden habersiz görünüyordu.
Katar Dışişleri Bakanı Mohammed bin Abdulrahman Al Thani Esad’ın “mültecilerin geri dönüşü ve uzlaşma için fırsatları kaçırdığını” söyledi ve BM Özel Temsilcisi Geir Pedersen’e “2254 sayılı kararın uygulanması için Cenevre’de acil siyasi görüşmeler” başlatması çağrısında bulundu.
Bölgedeki şehir liderleri barışçıl bir şekilde teslim oldu ve savaşçıları memnuniyetle karşıladı, ancak Şam’da karışıklık ve belirsizlik hüküm sürdü
Pedersen Suriye’nin “kapsamlı ve inandırıcı geçiş düzenlemelerine” ihtiyacı olduğunu söylerken, özel olarak Araçi ve Lavrov’a Esad’ın Cenevre’de müzakere etmeyi kabul ettiğini ancak artık çok geç olduğunu söyledi.
ABD Başkanı seçilen Donald Trump, Suriyeli muhaliflerin Esad için bir tehdit oluşturduğunu ve Rusya’nın muhaliflerin ilerleyişini durduramayacağını söyledi ve ekledi: “Eğer Rusya Suriye’den çekilmek zorunda kalırsa… bu onlar için en iyi sonuç olur.”
Özelde ise Arap yetkililer hala rejimin yanında duruyordu. Bir yetkili “Esad ile El Culani arasında seçim yapmak zorunda kalırsak Esad’ı seçeriz. Suriye’de kaos istemiyoruz.”
Ancak Suriye ordusunun savaşmamasına da şaşırıyorlardı. Bu gerçek karşısında Arap liderler Moskova ya da Tahran’ın destek vermemesine şaşırmadı.
Bir Arap bakan özel olarak “Savaşmaya istekli bir orduya yardım etmek istiyorum” dedi. Lavrov’la görüşen bir diğeri ise Rusların “boyun eğmiş ve harekete geçmekten aciz göründüğünü” söyledi ve Moskova’nın HTŞ’nin Suriye’nin geçici yönetim organına dahil edilmesine açık göründüğünü ekledi.
Bu arada Batılı yetkililer Lavrov’a “hızlı hareket etmesini, Esad ve ailesinin ötesine geçmesini ve orduyu korumasını” söylüyordu çünkü kimse devletin çöküşünü görmek istemiyordu ancak Türk Dışişleri Bakanı Hakan Fidan kendinden emin görünüyordu ve grupların saldırıyı kendilerinin başlattığını ekledi.
Fidan bir Arap yetkiliye özel olarak Suriye ordusunun “Şam’da bile savaşmama kararı aldığını” söyledi. Söz konusu yetkili daha sonra Türkiye’nin “herhangi bir yabancı gücün askeri müdahalede bulunması halinde Türkiye’nin buna askeri karşılık vereceğini tüm taraflara bildirdiğini” söyledi.
Muhalif gruplar kuzeyden ve güneyden ilerlerken sivil bir uçak Mazzeh Askeri Havaalanı’na indi. Etrafı askeri uçaklarla çevrili olan uçağın görgü tanıkları kutu, video ve fotoğraf taşıdığını söyledi. Bir Arap elçisi 6 Aralık Cuma günü Esad’ı ziyaret etti ve saat 16:00’da ayrıldı. Bir görgü tanığı aralarındaki ilişkiyi “normal” olarak tanımladı.
Cumartesi günü hem içişleri bakanı hem de genelkurmay başkanı “güvenlik kordonu” ilan eden açıklamalar yaptı. Esad’ın askeri ve güvenlik şefleriyle bir araya geldiği ve Ulusal Güvenlik Bürosu Başkanı Kifah Moulhem’e görevinin başında kalmasını söylediği bildirildi.
Öğle saatlerinde Ulusal Güvenlik Bürosu, Cumhuriyet Muhafızları ve 4. Tümen yakınlarındaki görgü tanıkları, personelin belgeleri ve bilgisayarları yaktığını gördü. Bu noktada Şam panik halindeydi; yoğun trafik ve korku içindeki halkın panikle gıda satın alması şeker, yağ ve pirinç gibi temel ihtiyaç maddelerinde kıtlığa yol açtı.
Akşam saatlerinde, trafik polisi de dahil olmak üzere güvenlik güçleri şehirden çekilmeye başlamış, askerler saat 6 sularında Güney Bypass üzerinden Kafr Sousa güvenlik bölgesine çekilmiştir. Aynı zamanda, bazıları ağır makineli tüfeklerle donatılmış arazi araçlarından oluşan büyük bir konvoyun şehre girdiği görüldü.
Ulusal Güvenlik Bürosu, Cumhuriyet Muhafızları ve 4. Tümen yakınlarındaki görgü tanıkları, personelin belge ve bilgisayarları yaktığını gördü
Esad öğleden sonra Dışişleri Bakanı Bassam Sabbagh, danışmanı Bouthaina Şaban, Öğrenci Birliği lideri Darin Suleyman ve Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreter Yardımcısı Lina Kinaya ile görüşerek hepsine “endişelenmeye gerek yok, Rus desteği yolda… Savaşacağız ve şehirleri geri alacağız” güvencesini verdi.
Aradığı kişilerden biri Esad’ın kendilerine “savaşa giriyoruz” dediğini söyledi. Bu kişi daha sonra şöyle düşündü: “Görünüşe göre yanlış yönlendirilmişiz.”
Akşamın erken saatlerinde, Esad istifa etmek yerine bir “savaş konuşması” yapacağını söylemişti ve bunun için hazırlıklar yapılıyordu, fotoğrafçılar mekanı hazırlıyor ve Russia Today bir yayın sinyali kuruyordu.
Akşam 9.30’da Esad hala şöyle diyordu: “Endişeye gerek yok, Rus müttefiklerimizden destek geliyor. Konuşmayı yapmak için acele etmeye gerek yok, artık çok geç. Yarın konuşmayı ben yapacağım.”
Esad Pazar sabahı Süleyman’la bir kahvaltı ayarladı ve Şaban’ı Pazar öğleden sonra yapılacak bir konuşma taslağı hazırlamakla görevlendirdi. Ancak o gece Moskova’dan kritik bir telefon geldi ve daha fazla kan dökülmesini önlemek ve kalan Rus çıkarlarını korumak için derhal Şam’ı terk etmesi gerektiğini bildirdi.
Aralarında Cumhuriyet Muhafızları konvoy komutanı Tümgeneral Fayez Jumaa’nın da bulunduğu danışmanları, haberle uyandıklarında yataklarındaydı: Esad kaçmıştı. Kaçarken yanına sadece Cumhurbaşkanlığı İşleri Bakanı Mansur Azzam (kardeşi Rusya’da iş adamıdır) ve Koruma Subayı Tuğgeneral Muhsin Muhammed’i almıştı.
Rusya’nın Hmeymim Hava Üssü’ne gittiler ve oradan da Moskova’ya uçtular. Esad’ın eşi Esmai Şam’a bir yardımcısını gönderdi, ancak yardımcısı Dubai’den geldiğinde havaalanının artık muhalif grupların kontrolünde olduğunu öğrendi. “Durumumuza ağlıyorum. Yanlış yönlendirildik ve kandırıldık.”
İsyancılar, 30 Kasım’daki sürpriz yıldırım taarruzunun ardından 2 Aralık 2024’te Suriye’nin kuzeyindeki Halep kentinde bulunan Nayrab askeri havaalanının pistinde Suriye ordusuna ait bir helikopterle poz veriyor.
Esad’ın hızlı ayrılış haberi sızınca danışmanları Lübnan’a, Suriye kıyılarına ya da diğer Arap ülkelerine kaçtı. Bazı saray çalışanları görevlerine devam ederken, diğerleri BAE, Rusya, Lübnan ve Irak gibi ülkelere sığındı. Bazılarının Şam’daki büyükelçiliklerden birine sığındığı yönünde haberler çıktı.
Ordunun 4. Tümen karargâhında, Esad’ın kardeşi Mahir’in ofisinde yardımcısı, özel kalem müdürü ve bir askeri komutanın da dâhil olduğu bir çatışma patlak verdi.
Çatışma, içlerinden birinin vurulması ve bir diğerinin de el bombasıyla öldürülmesiyle sona erdi. Maher, iş ortağı Ra’if Al-Quwatly ve milis liderleriyle birlikte Irak’a kaçtı.
Süreç hakkında bilgi sahibi bir kaynak, Şam’ı savunmak üzere kurulan 4. Tümen
“üyeleri sahile kaçarken saatler içinde dağıldı ve ortadan kayboldu”
Pazar günü sabah saat 3’te Cumhuriyet Muhafızları geri çekilme emri aldı. O zamana kadar Esad’ın kaçtığı ve bunu beraberindeki subaylara, Tümgeneral Fayez Jumaa’ya (Özel Operasyonlar Bürosu Başkanı), kardeşi Maher’e ya da yeğeni Basil’e (kız kardeşi Buşra’nın oğlu) haber vermeden yaptığı biliniyordu.
Esad, güvenlik konvoyunun başındaki kişinin kendisiyle birlikte seyahat etmesine izin vermemiş ve kendisini Hmeymim Hava Üssü’ne götüren şoförlerden birine “Rus müttefiklerimiz için belge” taşıdığını söylemişti. Konuyla ilgili bilgi sahibi bir kaynak daha sonra “korumalarından birinin kendisini öldürebileceğinden korktuğunu” açıkladı.
Esad’ın gittiği haberine rağmen, birçok saray güvenlik personeli görevlerini titizlikle sürdürdü, hatta araçları titizlikle denetledi; bu durum, araçların fazla incelenmeden yerleşkeye girip çıkmasına izin verilen önceki yıllardaki gevşek güvenlik önlemleriyle tam bir tezat oluşturuyordu.
Halep savaşından bu yana belirlenen ilkeler (devlet kurumlarının korunması gibi) doğrultusunda, resmi hükümet ile HTŞ’ye bağlı geçici hükümet arasında resmi bir iktidar devri gerçekleşti.
Esad arka kapında kaçarken, El Şara ön kapıdan girdi.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***