Asgari Ücret Tespit Komisyonu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın evsahipliğinde 2025 yılında uygulanacak yeni asgari ücreti belirlemek amacıyla bugün üçüncü kez toplanıyor.
Türkiye’de tüm çalışanlar için maaş hesaplamalarında taban ücret olarak yorumlanan ve en az 7,2 milyon işçinin aylık geçimleri anlamına gelen asgari ücrete kaç lira zam yapılacağı konusunda görüşmeler sürecek.
İlki 10 Aralık, ikincisi 16 Aralık’ta yapılan toplantının yeni turunda da karar çıkması değil işveren tarafınca masaya getirilecek öneri üzerinde durulması bekleniyor.
Asgari ücret konusunda işveren tarafı, 2025 yılında enflasyon oranını azaltmak için asgari ücret rakamında en fazla yüzde 30 artış olması gerektiğini görüşünde. İşçilerse yüzde 50’lik bir artışı dahi yetersiz görüyor.
Mevcut tabloda 2024 yılı için asgari ücret, bir işçi için aylık brüt 20 bin 2 lira 50 kuruş, vergiler ve kesintiler düşürüldüğünde ise 17 bin 2 lira 12 kuruş. İşveren maliyeti ise 23 bin 502 lira 94 kuruş.
İşçi, işveren ve hükümet cephesinden beşer temsilci ile 15 kişilik Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda karar aşamasında, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın hangi tarafla oy kullandığı belirleyici oluyor. Dolayısıyla asgari ücrette son sözü aslında hükümet söylüyor. Komisyonda işveren tarafını Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), işçi tarafını da en fazla üyeye sahip konfederasyon olarak Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ) temsil ediyor.
Bugünkü toplantıda Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı ve Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) paylaştığı ekonomik verilere bağlı olarak, işveren cephesi TİSK’in masaya rakam önerisi getirmesi beklentisi bulunuyor.
TİSK’in en fazla yüzde 30 oranında artış önerisinde bulunacağı iddia edildi. Bu oran, 2025 yılında asgari ücretin 22 bin 102 lira olması anlamına geliyor.
TÜRK-İŞ’in asgari rakamı “bekar işçi yaşam maliyeti”
TÜRK-İŞ tarafı ise işveren ve hükümetten teklif duymakta ısrarcı tutumunu koruyor. Önceki toplantı sonucunda TÜRK-İŞ Genel Başkan Yardımcısı Ramazan Ağar, “Biz rakam söylediğimiz zaman işin altında kalırız” ifadesiyle masaya teklif getirmeyeceklerini söyledi.
Yine de TÜRK-İŞ’in hesaplamasına göre bekar bir işçi için asgari yaşam maliyeti 26 bin 712 lira. Bu rakama ulaşılması içinse mevcut asgari ücrete yüzde 50’nin üzerinde zam yapılması gerekiyor.
Masada yer alamayan bir başka işçi konfederasyonu DİSK ise sahada “Asgari değil insanca yaşanacak ücret” sloganıyla 35 bin lira talep ediyor.
DİSK, Türkiye’de dört kişilik bir aile için açlık sınırını 20 bin 967 lira ve yoksulluk sınırını ise 72 bin 524 lira olarak hesapladı. DİSK, bu sabah da bakanlık dışında, içerideki asgari ücret masasındaki hükümet ve işveren taraflarına sesini duyurmaya çalışacak.
HAK-İŞ: “Her yıl Aralık ayında tiyatro oynanıyor”
Yine masada olmayan ancak AK Parti iktidarına yakın çizgide olduğu yorumu yapılan HAK-İŞ ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’la birebir görüşmeyi tercih etti. Görüşmeden sadece fotoğraf paylaşımı yapıldı.
Ancak HAK-İŞ Genel Başkanı Mahmut Arslan, TVSEN yayınına katılarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “İşçilerimizi enflasyona ezdirmeyeceğiz” vaadini anımsattı ve buna rağmen gerçekçi olmayan rakamlarla asgari ücrete karar verildiğini söyledi.
Arslan, “Türkiye’nin en büyük toplu iş sözleşmesini yapıyoruz. Oysa Aralık ayında tiyatro sahnesi kuruluyor. Biz orada rol alıyoruz. Türkiye’nin gerçekleri orada değerlendirilmiyor” dedi.
Gerçekçi olmayan veriler konuşulduktan sonra Erdoğan’ın kendisine sunulmuş ekonomi verileriyle asgari ücrete karar verdiğini anlatan Arslan, oysa gerçekçi şekilde gıda enflasyonunun Komisyon’da konuşulması ve HAK-İŞ, DİSK gibi tüm konfederasyonlara masada temsil hakkı tanınması gerektiğini söyledi.
Bakan Işıkhan: “Önümüzdeki hafta neticelendirmeyi düşünüyoruz”
Bakan Vedat Işıkhan ise bugünkü toplantıya başkanlık edeceğini açıklayarak, “İşçi ve işveren kesimlerimizden artık bir teklif bekliyoruz. İnşallah bu teklifi aldıktan sonra tekrar bu sefer başkanlarımızla görüşeceğiz ve önümüzdeki hafta içinde neticelendirmeyi düşünüyoruz” dedi.
TBMM’de asgari ücrete ilişkin soru yanıtlayan Işıkhan, toplantıda karar alınamayabileceğine işaret ederek, “Üçüncü toplantımızı bir gerçekleştirelim. Ondan sonraki duruma bakarız. Ama artık ücret tekliflerinin komisyonumuza gelmesini bekliyoruz” açıklamasında bulundu.
Gazeteci Özseven: “Gıda, barınma sorunları varken kitap almayı 40 kere düşünüyoruz”
Bakan Işıkhan doğrudan başkanlardan görüş almayı planlamasına rağmen, Komisyon masasında geçen yıl olduğu gibi TÜRK-İŞ heyetindeki temsilci işçiler de yer alıyor.
Masadaki aşçı Selma Sayın, kuaför Nihan Koçak, Karayolları Genel Müdürlüğü’nde görevli taşeron işçi Durmuş Öztürk ve basın mensubu Sezer Özseven’in gündeme getirilecek öneriye yaklaşımı merak konusu.
VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan asgari ücretli gazeteci Sezer Özseven, gazetecilik mesleği gereği kitap almak, kültürel birikim elde edeceği sanatsal etkinliklere katılmak gibi yaşam faaliyetlerini tümüyle arka plana itmiş durumda.
Aylık geçimini sağlayabilmek için gıda, barınma harcamalarına odaklı yaşadığını anlatan Özseven, örneğin konser biletlerinin fiyatlarına baktığında, bu etkinliklere gitmekten her seferinde vazgeçtiğini paylaştı.
Sezer Özseven, Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda “asgari ücretli işçiler olarak enflasyon karşısında ezildiklerini ve ezilmek istemediklerini” anlattığını aktardı.
Özseven, “Ekonomik kriz, ekonomik zorluklar var. Ama bu zorlukları dengeli bir biçimde topluma paylaştırmak gerekiyor. Siz sadece asgari ücretlilerin ücretinden bu tasarrufu yaparsanız, o zaman Türkiye ekonomisinde kalkınma şansı yok. Zaten geçinemeyen asgari ücretlilerin de 2025 yılında düşük zamlarla, düşük maaş artışlarıyla geçinmesi hiçbir şekilde mümkün değil. Hükümetten ve işverenden maaş teklifi bekliyoruz. Talebimiz de enflasyona ezdirilmemek” dedi.
Gazeteci kimliğinden öte asgari ücretli olarak diğer tüm işçiler ile aynı sorunları yaşadığını kaydeden Özseven, “Bizim de en başta kira, gıda harcamaları yani geçinme sorunumuz var. Mesela doğalgaza yüzde 120 zam gelmiş, gıdaya yüzde 100’ün üzerine zam gelmiş. Bunlar en baştaki sorunlarımız. Bunlar dışında artık bırakalım kitap okumayı, kitap satın almayı, bir kültür sanat etkinliğine gitmeyi, bir tiyatro etkinliğine gitmeyi düşünmemiz mümkün değil. Bazen bir araştırma yapmamız gerekiyor, bir kitap almamız gerekiyor. O kitabı alırken bile kırk kere düşünüyoruz. Bunlar artık bizim için hayal oldu” diye konuştu.