T24 Ekonomi
2025’te vergi, ceza ve harçlara yüzde 44 oranında zam geliyor. Emlak, MTV, çevre temizlik vergisi ve trafik cezaları gibi kalemleri kapsayan artış, yılbaşında yürürlüğe girecek.
2025-2027 Orta Vadeli Programda (OVP), 2025 yılının tümünde tüketici fiyatları (TÜFE) bazında enflasyon oranı yüzde 17,5 düzeyinde öngörülerken, yılın başında Emlak, Çevre Temizlik, Özel İletişim ve Motorlu Taşıt gibi vergiler ile resmi işlemlerde alınan çeşitli harçlar, araç muayene ücretleri, Gelir Vergisi tarife dilimleri ve trafik cezaları yüzde 44 dolayında zamlanacak.
Söz konusu maktu vergiler ile ceza, harç ve ücretler, Vergi Usul Kanununun mükerrer 298’inci maddesine göre her yılın başında, “yeniden değerleme oranı” kadar artırılıyor. Her yıl ekim ayı sonu itibarıyla Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksinin (Yİ-ÜFE) son on iki aylık ortalamasında bir önceki on iki aylık dönemin ortalamasına göre meydana gelen artış, izleyen yılın başında geçerli olacak yeniden değerleme oranını veriyor.
Dünya Gazetesi köşe yazarı Naki Bakır’ın aktardığına göre, yeniden değerleme oranı son yıllarda enflasyonun seyrine göre oldukça farklı düzeylerde oluştu, yüksek enflasyonlu yıllarda mükellefin yükü olağanüstü ağırlaştı.
2020’de yüzde 9,11’de kalan, 2022’de yüzde 36,2’ye çıkan yeniden değerleme oranında 2023’te ise yüzde 122,93’le tarihindeki en yüksek görülmüş, söz konusu oran 2024 başında ise yüzde 58,46 olarak uygulanmıştı.
2025 başında uygulanacak olası oranın yıllık enflasyon hedefinin çok üzerinde bekleniyor.
En az yüzde 44 zam bekleniyor
2025 başında çeşitli vergi, ceza, harç ve ücretlere uygulanacak yeniden değerleme oranı, 3 Kasım’da Ekim 2024 enflasyon verileri açıklandığında netleşecek. Yİ-ÜFE’nin eylül sonu itibarıyla düzeyi, yılbaşından geçerli olacak yeniden değerleme oranının yüzde 44 dolayında olacağını gösteriyor. Buna göre gelecek yıl çeşitli vergi, ceza, harç ve ücretler 2024’teki kadar olmasa da hedef enflasyonun çok üzerinde artacak.
Kasım 2023’de 2882,04 olan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeks değeri, Eylül 2024’te aylık yüzde 1,37’lik artışla 3659,84’e yükseldi ve son on bir aydaki endeks değerlerinin ortalaması 3028,74 oldu.
Ekim ayında Yİ-ÜFE artışı sıfır bile olsa son on iki ayın ortalamasında endeks değeri 3333,73 olacak ve geçen yıl aynı tarih itibarıyla on iki aylık ortalamada 2318,94 olan endeks değerine göre yıllık artış yüzde 43,76’ya gelecek. Bu da 2025’te çeşitli vergi, harç ve cezalara uygulanacak yeniden değerleme oranını verecek.
Ekim ayında Yİ-ÜFE yüzde 1,5 artarsa, son on iki ayın ortalama endeks değeri 3338,30’a, önceki on iki aya göre artış yüzde 43,96’ya yükselecek. Aylık artışın yüzde 2 gelmesi durumunda ortalama endeks 3339,83’e, önceki on iki ayın ortalamasına göre değişim yüzde 44,02’ye; aylık artışın yüzde 2,5 olması durumunda ise ortalama endeks 3341,35’e, artış oranı da yüzde 44,09’a ulaşacak.
Cumhurbaşkanı yetkili olduğu alanlarda indirim-artırım yetkisini kullanmazsa 2025 başında ilgili kalemlerdeki yükümlülükler bu oranda artırılacak.
Yüksek yeniden değerleme oranı ile vergi, ceza ve harçların yüksek oranda artırılması, aynı zamanda 2024 yılında önemli oranda gerilemekle birlikte hala yüksek düzeyde kalan enflasyonun özellikle dar ve sabit gelirler üzerindeki erozyonunu 2025’e de taşımak anlamına geliyor.
Yeniden değerlemeye endeksli kalemler hangileri?
3 Kasım’da belli olacak yeniden değerleme oranına göre yılbaşında artırılacak vergi, ceza, harç, ücret ve tarifeler şunlar:
– Emlak Vergisi
-Çevre Temizlik Vergisi
-Motorlu Taşıtlar Vergisi
-Gelir Vergisi Kanunu, bazı istisna tutarları, vergi tarifesi dilimleri vb.
-Veraset ve İntikal Vergisi, istisnalar, tarife matrahları
-Damga Vergisi.
– Özel İletişim Vergisi
-Trafik cezaları
-Ehliyet ve pasaport harçları
– Vergi Usul Kanunundaki cezalar
-Kabahatler Kanununa tabi idari para cezaları
– Araç muayene ücretleri
-Yurt dışı çıkış harcı
Vergi Usul Kanunu uyarınca Cumhurbaşkanının, vergi ve harçlarda yeniden değerleme oranını yüzde 50’ye kadar azaltma ve yüzde 50’ye kadar artırma yetkisi bulunuyor.
Motorlu Taşıtlar Vergisi’nde Cumhurbaşkanının artırma yetkisi yüzde 50, indirme yetkisi yüzde 80 düzeyinde bulunuyor.
Ancak söz konusu yetkinin nadiren ve sınırlı kullanıldığı, genelde her yıl ekim sonu 12 aylık ortalama Yİ-ÜFE’de gerçekleşen artışa göre belirlenen yeniden değerleme oranının izleyen yılbaşında söz konusu vergi, harç, ceza ve diğer yükümlülüklere uygulandığı görülüyor.
Cumhurbaşkanının idari para cezaları başta bazı kalemlerde ise böyle bir yetkisi bulunmuyor, ilan edilen yeniden değerleme oranları bu kalemler için değiştirilemiyor.