Emeklilik Reformu dışında; Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Çalışma Bakanlığı uzmanları, bu yıl emekli olacaklar ile önümüzdeki yıl emekli olacaklar arasında yüzde 30’luk bir kıdem tazminatı ve emekli aylık farkı oluşacağına dair kaygı ve talepleri inceliyor. Bu çalışma da kısa süre içinde tamamlanacak.
Emeklilik sistemi değiştirilecek mi?
AKP Grup Başkanı Abdullah Güler, katıldığı bir televizyon programında mevcut emeklilik sisteminin prim sayısı ve yaş bakımından değerlendirilerek ele alınması gerektiğini söyledi.
“Bizim daha adil, daha dengeli ve sürdürülebilir mahiyette bir emeklilik sistemini inşa etmemiz lazım” ifadelerini kullanan Güler, Avrupa ülkelerinde uygulanan emeklilik yaş oranına dikkat çekerek, “Gelişmiş ülkelerdeki uygulamayı esas alırsak emeklilikte üç başlık öne çıkıyor; ödediğiniz prim miktarı, ödediğiniz süre ve yaş” dedi.
EYT düzenlemesinden sonra bir günlük farkla emekliliği kaçırdıklarını söyleyen vatandaşlar, kademeli geçiş düzenlemesi yapılmasını talep ediyor.
Emeklilikte aylık ve tazminat farkı
SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı gibi SGK çatısı altında üç kategori bulunuyor. Bunlardan 2024’te kaç kişi, 2025’te, 2026’da kaç kişinin emekli olacağına bakılıyor.
Aylık bağlama oranları üç kurumda da farklı uygulanıyor. Bunların yıllara bağlı olarak alacakları tazminat ve ücretlerde bir değişiklik olup olmayacağı inceleniyor.
Emeklilik sınırında olan 800-900 bin kişi bulunurken; bunların bir kısmı özel sektörde, bir kısmı ise kamuda çalışıyor.
Yıllara bağlı olarak alınacak emekli aylıklarının aylık bağlama oranlarından mı, enflasyondan da mı yoksa maaş katsayı ve göstergelerinden mi kaynaklı olduğuna bağlı olarak bir kanun çıkarılması gerekebilir. Fark, enflasyon ve aylık bağlama oranı kaynaklı ise yönetmelikle sorun çözülecek. Katsayı ve göstergelerden kaynaklı bir sorun var ise o zaman kanun çıkarılması gerekiyor.
Çalışmayla ilgili yetkililer, “Kimse bu sene emekli olduğunda gelecek yıla göre mağduriyet yaşamasın istiyoruz. Çalışmak isteyen varsa çalışmaya devam etsin, ‘maaşım düşük bağlanacak kaygısıyla emekli oldum’ demesin. Kimse hak kaybı yaşamasın istiyoruz” diyorlar.
Mevcut tablonun fotoğrafı çekildikten sonra bir adım atılacak. Çalışma kısa süre içinde tamamlanacak.
2030’a kadar 65 yaş şartının getirilmesi planlanıyor
Buna karşılık emeklilik sistemi topyekûn gözden geçiriliyor. Yapılan çalışmaya göre; Türkiye’de halihazırda 27 milyon 240 bin çalışana karşılık, 16 milyon 120 bin emekli var. Oran 1.6. Yani her 1.6 çalışana karşılık 1 emekli bulunuyor. Her geçen gün bu oran daha da bozuluyor. Avrupa ülkelerinde ise en kötü ihtimalle 3 çalışana karşılık bir emekliyi sistem sübvanse ediyor.
Stajyer ve çıraklık sigortalarını da çıkardığınızda emekli-çalışan oranı 1.4’e kadar düşüyor. Türkiye’de 9 ilde emekli sayısı, çalışan sayısını geçmiş durumda.
Emeklilik Sistemi Reformu taslak çalışmasına göre yaş ve ödenen prim gün sayısı odağa yerleştiriliyor. Mevcut yasada 2035’e kadar emeklilik için kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş koşulu bulunuyor. 2035’ten sonra ise herkes için 65 yaş koşulu var.
Yeni düzenlemede yaş koşulunun değiştirilmesi ve 2030’a kadar 65 yaş şartının getirilmesi planlanıyor.
Aynı zamanda ödenen prim miktarı, ne kadar süre ödendiği ve yaş koşuluna göre artan ve azalan aylık bağlama oranları üzerinde bir çalışma yürütülüyor. Özetle yüksek miktarda, uzun süre prim ödeyen ve çok geç emekli olan daha çok maaş alacak.