Yarın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile İstanbul’da biraraya gelecek olan Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Brüksel’deki AB Zirvesi sonrası düzenlenen basın toplantısında, Türkiye ziyaretine büyük önem verdiğini ifade ederek, gündemi belirleyen konular hakkında ortak bir çizgi yakalamayı umduğunu söyledi.
Son zamanlarda Almanya’da çok tartışılan sığınmacılar meselesini konuşacaklarını belirten Scholz, “Göç konusu, elbette her zaman önemli bir mesele. Avrupa Birliği ile Türkiye’nin bu konuda birlikte çalışması doğru ve mantıklıdır. Biz bunu her zaman destekledik ve Avrupa Birliği’ne ilgili anlaşmaları genişletmesi çağrısında bulunduk” dedi.
Erdoğan ve Scholz arasındaki zirvede, Almanya’ya siyasi iltica başvurusu reddedilen binlerce Türk vatandaşının geri gönderilmesi konusunun ele alınması bekleniyor. Bu konumdaki yaklaşık 13 bin 500 Türk vatandaşının geri gönderilmesinin önümüzdeki haftalarda başlayabileceği, iki ülkenin İçişleri Bakanlıkları’nın bu uygulamanın son şekli üzerinde görüştükleri biliniyor. Scholz’un görüşmede, Almanya‘ya yasa dışı yollarla gelen sığınmacıların Türkiye’ye geri gönderilmesi konusunda Erdoğan’ın daha fazla destek sağlaması için çağrıda bulunması bekleniyor.
Türkiye ziyaretinde ekonomik kalkınma, Yunanistan ve diğer birçok ülkeyle iyi komşuluk ilişkileri kurulabilmesi için bölgelerin genel olarak nasıl kalkındırılabileceği gibi konuları da görüşeceklerini ifade eden Scholz, “Elbette NATO ortaklarımıza silah sevkiyatını da her zaman görüşmek zorundayız” diye konuştu.
Scholz, Türkiye’ye Eurofighter Typhoon savaş uçağı satışına onay verilip verilmeyeceğine dair bir soru üzerine, Eurofighter projesinde lider ülke İngiltere olduğu için bunun İngiliz ve Türk hükümetleri arasında müzakere edilen konu olduğunu vurgulayarak, “Elbette bunu durdurup durdurmayacağımız konusunda da netiz. Ancak henüz çok erken ve bu nedenle önce bir müzakere edilsin dedik” ifadesini kullandı.
Berlin ve Ankara’daki kaynaklara göre Almanya, Scholz’un ziyareti öncesinde, uzun süredir Türkiye’nin arzuladığı toplam 40 Eurofighter’ın satışını engelleyen pozisyonundan geri adım atarak, satış için teknik görüşmelerin başlamasına onay verdi. Eurofighter konsorsiyumuna üye olan İngiltere, İtalya, İspanya ve Almanya’dan uzmanlardan oluşan bir teknik heyet Türkiye’ye gelerek bu süreci başlattığı, görüşmelerin üç hafta süreceği öğrenildi.
Görüşmelerin olumlu sonuçlanması ve Almanya’nın satışa nihai onayı vermesi durumunda Türkiye, ilk aşamada 24 adet Eurofighter savaş uçağı alacak. Bu sürecin ilerleyen aşamalarında toplamda 40 savaş uçağı tedarik edilmiş olacak. Scholz’un ziyareti öncesinde, Federal Güvenlik Konseyi‘nin Türkiye’ye 336 milyon Euro’luk silahın verilmesine onay verdiği, satış paketinin, Türk donanması için 100 uçaksavar füzesi ve torpidonun yanı sıra Türk denizaltı ve fırkateynlerinin modernizasyonu için önemli malzeme paketlerini içerdiği de haber alınmıştı.
İki ülke arasındaki ticari hacimde hedef 60 milyon dolar
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Başbakan Scholz arasındaki görüşmelerde, iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerin de ele alınması bekleniyor. Türkiye’deki ekonomik gelişmeler Almanya’dan da yakından izleniyor. Son yıllarda yaşanan birçok gerilim ve diplomatik krize rağmen Almanya ile Türkiye arasındaki ekonomik ilişkilerin gelişmeye devam etmesi dikkat çekerken, Almanya yıllardır Türkiye’nin en önemli ticaret ortağı ve ülkedeki en önemli yabancı yatırımcı konumunu sürdürüyor. 7 bin 667 girişimciyle Almanya, Türkiye’de varlık gösteren yabancı menşeili firmalar arasında ilk sırada.
Ticaret hacmi 2022’de 51 milyon Euro, 2023 yılında da 55 milyar Euro ile yeni bir rekora ulaştı. İki hafta önce Berlin’de Almanya Başbakan Yardımcısı ve Ekonomi ve İklim Koruma Bakanı Robert Habeck ile Ticaret Bakanı Ömer Bolat, “Erdoğan ve Scholz, geçen yıl Berlin’de 60 milyar dolarlık karşılıklı yıllık ticaret hedefi ortaya koydular. Bunu küresel ekonomik konjonktür biraz daha iyileşip talep arttığı noktada orta vadede rahatlıkla gerçekleştirebiliriz” şeklinde bir açıklama yaptılar.
Yatırımcılar Türkiye’ye gitmek istiyor, ama…
Çok sayıda ekonomi uzmanı ve analist; Almanya ile Türkiye arasındaki ticari hacmin arttırılabileceğini, özellikle de Alman yatırımcıların Türkiye’ye ilgisinin sürdüğünü, ancak insan hakları, yargı bağımsızlığı ve hukuk devleti ilkeleri gibi farklı alanlarda yaşanan gelişmeleri öne sürerek, beklemeyi tercih ettiklerini vurguluyor. Alman Türk Ticaret ve Sanayi Odası (TD-İHK) Yönetim Kurulu üyesi Bahattin Kaya da, Almanya ve Türkiye arasında birçok konudaki görüş ayrılıklarına rağmen yüksek düzeyli diyaloğun sürdürülmesinin büyük önem taşıdığına, yeni yatırımcıları çekmek için yatırım koşullarının cazip olması gerektiğine vurgu yapıyor.
Son yıllarda, Türkiye ile Almanya arasında politik havanın bozulduğunu, ekonomik açıdan da ciddi bir mesafe oluştuğunu belirten Bahattin Kaya, “Scholz’un Erdoğan ile biraraya gelmesini, Almanya’daki Türk işverenler olarak bu nedenle çok önemsiyoruz. Almanya’dan yatırımlarda gerileme kaydettik. Türkiye’de enflasyondan çıkabilmemiz için, Alman yatırımcıların mutlaka Türkiye’ye yönelmeleri, Türkiye’ye kalıcı sabit sermaye ile üretime yönelik yatırımlar yapmaları şart” diyor.
Türkiye dış ticaretinin yüzde 65’nin Almanya ve AB ülkeleriyle yapıldığına dikkat çeken Kaya, sürekli “Ülkenizde ekonomik istikrar yok. Ayrıca yargı bağımsızlığı ve hukuk devleti işlemiyor. O yüzden yatırım yapmaktan çekiniyoruz” sözlerini duyduklarını söylüyor. Kaya, bu sorunların aşılmasının, Türkiye’de önümüzdeki dönemde yatırımları arttıracağını düşünüyor.
“Almanlar Corona döneminde şunu gördü: Çin ve diğer Uzak Asya ülkeleri hatalı bir strateji. Türkiye ise bir ihracat üssü, üretim üssü ve lojistik üssü olarak çok daha yakın. Dolayısıyla iki ülke açısından olumlu gelişmelerin önünün açılması gerekiyor. Almanya-Türkiye ilişkileri basit iç politik tartışmalara kurban edilemeyecek bir öneme sahip” diyen sanayici, yatırımcılar açısından en önemli unsurun, yatırım yapacakları ülkeye güvenebilmeleri olduğunu söylüyor.
Bahattin Kaya, “Umarım bu ilişkiler bu ziyaret kapsamında güven ortamına dönüşür” diyor.