Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşmiş Milletler 79’uncu Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada, İsrail’i Gazze’de uluslararası hukuku çiğnemeye devam etmekle suçlarken, İsrail’den hukuk önünde hesap sorulması gerektiğini söyledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan konuşmasının büyük kısmını Gazze ve İsrail-Filistin meselesine ayırdı. Erdoğan, konuşmasında ayrıca Kıbrıs, Ukrayna, Lübnan, Doğu Akdeniz, Balkanlar ve diğer bölgesel konularla ilgili görüşlerine de yer verdi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İsrail’in Filistinliler’e yönelik katliamlar yaptığını belirterek, “İsrail yönetimi temel insan haklarını hiçe sayarak apaçık bir soykırım uygulamakta. Bundan 70 sene önce nasıl Hitler insanlığın ittifakıyla durdurulmuşsa, Netanyahu ve cinayet şebekesi de insanlığın ittifakıyla durdurulmalıdır” dedi.
Erdoğan, BM Genel Kurulu’ndaki konuşmasında İsrail’in “yok etme projesine karşı zorlayıcı tedbirler alınması” çağrısında bulundu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Sözde ateşkes için sahne önünde çalışanlar, katliamlarına devam edebilmesi için İsrail’e silah ve mühimmat göndermeye devam ediyor” diye konuştu.
BM Güvenlik Konseyi’ne: “Katliam şebekesini durdurmak için daha neyi bekliyorsunuz?”
Erdoğan, Gazze’de ateşkes çağrısını yineleyerek, İsrail’in “durdurulması” gerektiğini vurguladı. Son yıllarda BM’nin kuruluş misyonunu ifa etmekte yetersiz kaldığını, giderek işlevsiz, hantal ve atıl bir yapıya dönüştüğünü söyleyen Erdoğan, BM Güvenlik Konseyi üyesi ülkelere seslenerek, “Gazze soykırımının önüne geçmek, bu zulme, bu barbarlığa dur demek için, Filistin halkıyla birlikte kendi vatandaşlarının canını tehlikeye atan katliam şebekesini durdurmak için daha neyi bekliyorsunuz?” ifadesini kullandı.
Filistin Devleti’ni tanımaya davet etti
Filistin’i tanımayan devletlere çağrıda bulunan Erdoğan, “Bu kritik dönemde tarihin doğru tarafında yer alarak Filistin Devleti’ni bir an evvel tanımaya davet ediyorum” dedi.
Erdoğan, “Buradaki dostlarımızın izlediği krizleri biz anbean yaşıyor ve yönetmeye çalışıyoruz. Gerilimin tam kalbindeki ülke lideri olarak sizlere hitap ediyorum. Atılan tarihi adımın Filistin’in BM üyeliği adına son dönem olmasını temenni ediyorum” diye konuştu.
“Dünya 5’ten büyüktür” vurgusunu yineledi
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Gazze ve Filistin topraklarında 353 gündür devam eden savaşta Gazze’nin, dünyanın en büyük çocuk ve kadın mezarlığı haline dönüştüğünü belirterek, Gazze halkına yardım edilmesini istedi.
Erdoğan, 7 Ekim’den beri 41 bini aşkın Filistinli hayatını kaybettiğini, çoğu çocuk 10 binden fazla Gazzeli’nin kayıp olduğunu, 172 gazeteci, 500’ü aşkın sağlık görevlisi, 210’dan fazla BM personelinin öldüğünü hatırlatarak, “Utanmadan tüm dünyaya, buradan, bu kürsüden meydan okudular” ifadesini kullandı.
BM Güvenlik Konseyi üyelerini kastederek uluslararası barış ve güvenliğin “5 ülkenin” keyfine bırakılmayacak kadar önemli olduğunu söyleyen Erdoğan, daha önceki yıllarda söylediği “Dünya 5’ten büyüktür” ifadesinin bugün çok önemli hale geldiğini belirtti.
İsrail yönetimine soykırım suçlaması
Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsrail’in soykırım uyguladığını, dünyanın İsrail’in katliamlarına sessiz kaldığını söyledi ve şöyle devam etti:
“İsrail’e destek verenler, bu katliama ortak olmanın utancını daha ne kadar taşıyacaksınız? Bebekler öldürülürken maalesef uluslararası toplum çok kötü bir sınav vermiştir. Filistin’de yaşananlar ahlaki çöküşün göstergesidir. İsrail yönetimi temel insan haklarını hiçe sayarak apaçık bir soykırım uygulamakta, topraklarını adım adım işgal etmektedir. Filistinliler ise bu işgale karşı meşru direniş haklarını kullanmaktadır. Filistin halklarının topraklarını işgal edenlere karşı gösterdiği direniş kahramanlıktır. Buradan bir kez daha canları pahasına vatanlarını savunan Filistinli kardeşlerimi yürekten savunuyorum. İsrail üzerinde etki sahibi ülkeler ‘tavşana kaç tazıya tut’ politikasıyla bu katliama destek veriyor. İsrail’e silah göndermeye devam ediyorlar. Bu tutarsızlık ve samimiyetsizliktir.”
“Hamas ateşkes teklifini kabul etti, İsrail hükümeti işi yokuşa sürdü”
Erdoğan, Gazze’de ateşkes teklifini Hamas’ın kabul ettiğini belirterek, şunları dile getirdi:
“İsrail hükümeti işi yokuşa sürerek, ateşkese en yakın olduğu muhatabını kalleşçe öldürerek barış istemediğini ortaya koydu. 2735 sayılı BM Güvenlik Konseyi kararının uygulanmadığı ortamda İsrail’e yönelik zorlayıcı tedbirler uygulanmalıdır. Uluslararası toplum Filistinliler’e yönelik bir koruma mekanizması geliştirmelidir. Acil ve kalıcı ateşkes sağlanmalı, rehine takası gerçekleştirilmeli, insani yardımlar kesintisiz ulaştırılmalıdır. Gazze’de sağlık merkezlerinin yüzde 95’i kısmen ve tamamen zarar gördü. 80 bin konut oturulamaz hale geldi. Çocuk felci ve hepatit başta olmak üzere hastalıklar artıyor. Gazze halkının ihtiyacı olan yardımların dörtte birine ancak ulaşıyor. Türkiye, Gazze’ye en fazla yardım gönderen ülke konumundadır. Hayatta kalmaya çalışan Gazze halkına yardım eli uzatmamız şarttır.”
“Ayşenur Eygi kızımızın kanının yerde kalmaması için her türlü mücadeleyi vereceğiz”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsrail ile ticari ilişkileri sonlandırarak tavırlarını ortaya koyduklarını belirterek, İsrail’in saldırıları altında olan Lübnan halkının da yanında olduklarını belirtti. “İsrail’in işlediği suçların cezasız kalmaması için Uluslararası Adalet Divanı’ndaki davayı takip ediyoruz” diyen Erdoğan, Nablus’ta barışçı protesto eylemi sırasında başından vurularak yaşamını yitiren Türk ve Amerikan vatandaşı “Ayşenur Ezgi Eygi’nin kanının yerde kalmaması için” her türlü mücadeleyi vereceklerini ifade etti.
“Sorunumuz İsrail hükümetinin katliam politikaları”
Erdoğan, Gazze’de asıl sorunun Filistin topraklarının İsrail tarafından işgal edilmesi olduğunu, bağımsız bir Filistin Devleti’nin vücut bulmasının daha fazla ertelenemeyeceğini dile getirdi.
Erdoğan, “Biz tarih boyunca mazlumun yanında olmuş bir milletiz. Sorunumuz İsrail hükümetinin katliam politikaları. Sorunumuz yine zalimle ve zulümledir. Biz hakkı haykırmaktan çekinmeyiz. Birileri rahatsız olsa da doğruları söylemekten korkmayız. Sonuna kadar doğru bildiklerimizi acı da olsa söylemeye devam edeceğiz” diye konuştu.
Erdoğan, Filistin halkına destek verenlere, özellikle de üniversiteli gençlere teşekkür etti.
Suriye, Ukrayna, Irak ve Ermenistan mesajları
Cumhurbaşkanı Erdoğan, BM Genel Kurulu’na hitabında Türkiye ve bölgeyi ilgilendiren diğer konularla ilgili görüşlerini de aktardı.
Suriye konusunda diyalog mesajı veren Erdoğan, “Suriye maalesef istikrardan uzaktır. Ekonomik ve insani durum vahametini koruyor. Siyasi sürecin ilerletilmesini, milli uzlaşının sağlanmasını temenni ediyoruz. Gerçekçi bir diyalogla ilişkilerimizin sürdürülmesini istiyoruz” dedi.
Erdoğan, Irak’a değinirken de PKK başta olmak üzere Irak’taki terör tehdidinin bertaraf edilmesinin önemine vurgu yaptı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ukrayna’daki savaşta üç yılın geride kaldığını hatırlatarak, “Ukrayna’da hala kalıcı barıştan uzaktayız. Silahlanma yarışı yükseldikçe diplomasinin alanı daralıyor. Diplomasi ve diyalogla durumun sona erdirilmesi çabamızı artırarak devam ettireceğiz” ifadesini kullandı.
Türkiye’nin Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki barış sürecini desteklediğini vurgulayan Erdoğan, “En kısa süre içinde çalışmaların neticelenmesini temenni ediyoruz. Azerbaycan ve Ermenistan barış sürecinde kaydedilecek gelişmeler Türkiye ve Ermenistan ilişkilerinde etkili olacaktır” diye konuştu.
“Kıbrıs’ta federasyon modeli artık geçerliliğini tamamen yitirmiştir”
Erdoğan, Türkiye’nin Balkanlar’da yapıcı rol oynadığını, tüm Balkan ülkeleriyle yakın ilişkiler kurduklarını, Ege ve Doğu Akdeniz’deki tüm bölgeyi refah seviyesi yüksek olarak görmek istediklerini belirterek, şunları dile getirdi:
“İşbirliğinin geliştirilmesi tüm bölgenin müşterek menfaatinedir. Türkiye enerji ve çevre başta olmak üzere yapıcı faaliyetlere hazırdır. Doğu Akdeniz’deki en uzun kıyı şeridine sahip Türkiye’nin rolü yadsınamaz. Ada’nın etrafında Kıbrıs Türklerinin her zaman hakları vardır. Kıbrıs meselesinin ortaya çıkmasının üzerinden 61 yıl geçti. Ada’da barış ve sükunet hakim oldu. Federasyon modeli artık geçerliliğini tamamen yitirmiştir. Ada’da artık iki ayrı devlet, iki ayrı halk vardır. Tecrit artık son bulmalıdır. Bugün uluslararası toplumu Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni tanımaya davet ediyorum.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, ayrıca Türk Devletleri Teşkilatı’nın giderek bir cazibe haline dönüştüğünü, Türk Dünyası olarak birlik ve beraberliği artıracaklarını, Çin’in egemenliğine saygı çerçevesinde Uygur Türklerinin temel haklarının korunması adına Çin ile yakın diyalog içinde olduklarını sözlerine ekledi.
“(F-35 programıyla ilgili) Şu an bir gelişme yok”
Öte yandan BM binasından çıkışında gazetecilerin sorularını yanıtlayan Erdoğan, VOA Türkçe ekibinden Mehmet Sümer’in, “F-35 programıyla ilgili bir gelişme olup olmadığı” yönündeki sorusuna, “Şu an bir gelişme yok’’ yanıtını verdi.
Bir gazetecinin ABD’nin İsrail’e verdiği destekle ilgili bir sorusunu da Erdoğan, “ABD, burada kesinlikle tavrını açık, net ortaya koymalı ve İsrail’in yanında değil, karşısında yer almalı’’ diye yanıtladı.
Erdoğan ikili temaslarını sürdürüyor
Bu arada Cumhurbaşkanı Erdoğan, toplantıların dışında ikili resmi temaslarını da sürdürüyor. Erdoğan Salı günü, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan biraraya geldi.
Erdoğan’ın BM Genel Kurulu’na hitabının ardından Guterres’le yaptığı görüşmede Ortadoğu’daki gelişmeler masaya yatırıldı.
İletişim Başkanlığı’ndan yapılan açıklamada, Erdoğan ve Guterres’in, Gazze konusunda ateşkes sağlama çabaları ile İsrail’in Lübnan’da düzenlediği hava saldırıları sonrasında giderek tırmaman gerilimi ele aldıkları belirtildi.
Paşinyan ile Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin normalleşmesi süreci ele alındı
Erdoğan New York’taki Türkevi’nde Ermenistan Başbakanı Paşinyan ile de biraraya geldi.
İletişim Başkanlığı’nın açıklamasına göre, görüşmede Türkiye ve Ermenistan arasındaki normalleşme, Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki barış süreçleri ele alındı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin Azerbaycan ile Ermenistan arasında kalıcı barışın sağlanmasını ve yeni dönemde iki ülke arasında sağlam bir dostluğun tesis edilmesini desteklediğini, bunu kolaylaştırmak için gayretlerin devam ettiğini ifade etti.
Erdoğan, Türkiye ve Ermenistan arasında ön koşulsuz normalleşme yolunda önemli bir mesafe alındığını, diyalog sürecinin devamına yönelik samimi desteklerini belirtti.
“Türkiye-Yunanistan Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi Toplantısı 2025 yılının ilk aylarında yapılacak”
Erdoğan’ın BM Genel Merkezi’nde Yunanistan Başbakanı Miçotakis’le görüşmesinde de, Türkiye-Yunanistan ilişkileri, bölgesel ve küresel konular ele alındı.
İletişim Başkanlığı’nın açıklamasında, Erdoğan’ın, “Türkiye ile Yunanistan’ın iyi komşuluk esası ekseninde geleceğe emin adımlarla ilerleyebileceğini, iki ülke arasındaki diyaloğun güçlendirilmesinin ve Atina Bildirgesi’nin lafzı ve ruhu doğrultusunda hareket etmenin iki ülkeye de kazandıracağını” ifade ettiği belirtildi.
Erdoğan’ın görüşmede, “İsrail’in Gazze başta olmak üzere çeşitli bölgelerdeki saldırılarının masum sivillerin yanısıra bölgenin huzurunu hedef aldığını, krizin bölgeye yayılması riskinin bulunduğunu, insani yardımların Gazze’ye engelsiz ulaştırılması için İsrail’e baskı yapılmasının önemli olduğunu” söylediği ifade edildi.
Görüşmede ayrıca, “Türkiye-Yunanistan Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi Toplantısı’nın”, 2025 yılının ilk aylarında Türkiye’de yapılmasının kararlaştırıldığı bildirildi.