Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’nin bazı savunma alımlarını engelleyen ABD yaptırımlarının ve NATO müttefiklerinin uzun vadeli ikili ticaret hedeflerine ulaşmasını engelleyen diğer “tek taraflı” önlemlerin kaldırılması çağrısında bulundu.
Türkiye ile ABD arasındaki ilişkiler son yıllarda Doğu Akdeniz, Suriye ve Gazze’deki politika farklılıklarından, Ankara’nın ABD yaptırımlarına neden olan Rus S-400 hava savunma sistemlerini satın almasına ve Türkiye’nin 2019’da F-35 savaş uçağı programından çıkarılmasına kadar bir dizi konuda gerildi.
Ankara’nın önce Finlandiya sonra da İsveç’in NATO’ya üyelik protokollerini onaylamasının ardından Washington, Türkiye’nin yeni F-16 savaş uçakları ve modernizasyon kiti alma talebini bu yıl onaylamıştı.
Ankara ve Washington’un uzun vadeli hedefi 2023 yılında 30 milyar dolar olan ikili ticaret hacmini 100 milyar dolara çıkarmak.
BM Genel Kurulu için New York’ta bulunan Erdoğan, Türk ve Amerikalı iş adamlarına, bu hedefe ulaşmanın mümkün olacağına inandığını, ancak savunma sanayiindeki işbirliğinin kısıtlamalar nedeniyle potansiyelinin “çok gerisinde kaldığını” söyledi.
Amerika’nın Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası’na (CAATSA) atıfta bulunan Erdoğan, “Bunun için demir, çelik ve alüminyum sektörlerindeki ilave gümrük vergileri, soruşturmalar ve CAATSA yaptırımları gibi tek taraflı uygulamalardan vazgeçilmesi gerekiyor” dedi.
Erdoğan, “F-16 modernizasyon projesi ile yeni bir sayfa açtığımızı umuyorum ve bu alandaki ihracat kısıtlamalarının kalıcı olarak kaldırılmasını bekliyoruz” diye ekledi.
Türkiye’nin tedarik zincirleri açısından avantajlı olduğunu belirten Erdoğan, Ukrayna-Rusya savaşında önemli bir mühimmat olan 155 milimetre kalibrelik top mermilerinin üretim ve tedarikinde tesis edilen işbirliğinin bunun en somut örneklerinden olduğunu kaydetti.
Washington ayrıca Rusya’ya yönelik yaptırımları ihlal ettikleri gerekçesiyle bazı Türk kişi ve şirketlerine de yaptırım uyguladı. Türkiye Ukrayna’yı destekliyor ancak yaptırımlara karşı çıkıyor ve bunların Türk topraklarında delinemeyeceğini söylüyor.
Türkiye F-16’ların yanısıra Almanya, İngiltere ve İspanya’dan Eurofighter Typhoon jetleriyle de ilgileniyor ancak Berlin’in isteksizliği nedeniyle ilerleme kaydedilemediğinden şikayet ediyor.
Dün New York’ta Almanya Başbakanı Olaf Scholz ile görüşen Erdoğan’ın ofisinden yapılan açıklamada, Scholz’un Ankara’nın her alanda işbirliğini geliştirmeye ve her iki tarafın da yararına olacak ortak fırsatlardan yararlanmaya hazır olduğunu ilettiği belirtildi.
Türkiye, kurucu ortaklarından olduğu F-35 programından, Rusya’dan S-400 füze savunma sistemi satın almasının ardından çıkarılmış, Amerikalı yetkililer S-400’lerin beşinci nesil savaş uçağı olan F-35’ler için güvenlik riski oluşturduğunu belirtmişti.
2019 yılında Rusya’dan S-400 sistemi satın alan Türkiye, Rusya ile kapsamlı savunma işbirliği yapan ülkelere yaptırım öngören ABD’nin Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşı Koyma Yasası (CAATSA) kapsamında yaptırım uygulanan ilk NATO ülkesi olmuştu.