2. Dünya Savaşı’nda Nazilerin ‘işkence ve ölüm kampı’ olarak bilinen Auschwitz’de soykırıma uğrayan Romanlar, İzmir’de anıldı.
Soykırımın 44. yılında Konak Belediyesi, Konak Kent Konseyi ve İzmir Roman STK’ları Türkan Saylan Kültür Merkezi’nde anma töreni düzenledi. Törende “2 Ağustos 1944 Roman Soykırımı’nı unutmadık ve unutmayacağız” pankartı açan grup katliama dikkati çekti.
Törende basın açıklamasını Konak Kent Konseyi Başkanı Hamit Mumcu okudu, Romanların yaşadığı yoksulluğa dikkati çekti.
“Her yıl katledilen 220 bin ila 500 bin Roman anılıyor”
1933’de Almanya’da Nazi Partisinin iktidara gelmesi ile birlikte Romanlar ve Yahudiler imha edilmesi gereken iki etnik grup olarak tanımlandığını ifade eden Mumcu, Nazilerin 30 binden fazla Çingenenin kafataslarını ölçüp, kan örnekleri alıp, göz renklerinin istatistiklerini çıkarttığını hatırlattı.
1937 yılında nüfus biyolojisi ve ırksal temizleme için Araştırma Merkezi kurulmuş ve imha çalışmaları tüm Avrupa’yı sarstığını belirten Mumcu. “2. Dünya Savaşı döneminde Yahudiler ve Romanlar şimdi Polonya sınırları içinde kurulmuş en büyük toplama, zorunlu çalışma, sistematik katliam, işkence ve imha yeri olan Auschuwitz kampına getirildiler. 2 Ağustos 1944’de Naziler Auschwitz kampında bir günde 3 bin Romanı katlederek soykırıma uğrattı” dedi.
Her yıl bu tarihte soykırıma uğrayan ve 2 Dünya Savaşı’nda hayatını kaybeden 220 bin ila 500 bin Roman’ın anıldığını hatırlatan Mumcu, “Resmi bir rakam olmasa da İan Hancook’a göre bu sayının 1 milyon ile 1,5 milyon olduğu beyirtiliyor, bu sayılar o dönemde Avrupa’da bulunan Roman nüfusunun yarısından fazlasına tekabül ediyordu. Sadece Auschwitz kampında 20 bin 78 Romanın açlık, tıbbi yetersizlik, aşırı çalıştırma, hastalık ve gaz gibi nedenlerle yaşamlarını kaybettiği kayıtlara işlenmiştir” ifadelerini kullandı.
“Romanların yüzde 80’i ‘fakirlik riski altında’ yaşıyor”
Romanlara yönelik ayrımcılığın aradan geçen sürede devam ettiğini ancak şekil değiştirdiği kaydeden Mumcu, Romanların yaşadığı fakirliğe dikkati çekerek şu ifadeleri kullandı: “Avrupa Birliği Temel Haklar Ajansı raporuna göre günümüzde Romanların yüzde 80’i ‘fakirlik riski altında’ yaşıyor. Romanlara uygulanan zulüm 1933 yılında başladı. Bu zulüm zamanla ayrımcılık şeklinde dönüştü. Alman yetkililer yapılanların ‘ırkçı’ temelli olduğunu ancak 1979’ta kabul etti. Bu bağlamda Romanlar birçok Avrupalı için 2. Dünya Savaşı’nın unutulmuş kurbanları oldu. Onların yaşamak zorunda kaldığı bu tarihi zulüm karşısında sessiz kalmamalıyız. Aradan geçen 70 yıla rağmen Orta Avrupa Romanları olan Sitiler ve Romanlar her gün nefret, şiddet, ayrımcılık ve ırkçılıkla karşı karşıyalar, birçoğu barınma, eğitim ve sağlık gibi temel ihtiyaçlara ulaşmakta zorlanıyorlar.
2 Ağustos 1944 Roman Soykırımının unutulmaması adına son yıllarda ülkemizde de çeşitli etkinlikler düzenlemektedir. Diğer soykırımlar gibi Roman Soykırımının da unutulmaması, Roman sorunlarının çözümü için samimi adımların atılması geçmişten günümüze gelen önyargıları birlikte kırmamız gerektiği inancındayız.”