– Birleşmiş Milletler’in (BM) en üst mahkemesi Uluslararası Adalet Divanı (UAD), İsrail-Filistin çatışmasına ilişkin bugüne kadarki en güçlü bulgusunu açıklayarak, İsrail’in Filistin topraklarını işgalinin ve oradaki yerleşimlerinin yasadışı ve mümkün olan en kısa sürede bitmek zorunda olduğunu söyledi.
BAĞLAYICILIĞI YOK
Dünya Mahkemesi de denilen UAD’deki yargıçların tavsiye niteliğindeki görüşleri, bağlayıcı olmamakla birlikte uluslararası hukuk açısından ağırlık ve İsrail’e verilen desteği daha zayıflatma potansiyeli taşıyor.
BATI ŞERİA, DOĞU KUDÜS VE GAZZE’Yİ İÇEREN TEK BÖLGESEL BİRİM
UAD, İsrail’in Filistin’i işgalinin hukuki sonuçlarına ilişkin “danışma görüşü verme yetkisinin olduğuna” karar verirken, Başyargıç Nawaf Salam’ın okuduğu 15 yargıçtan oluşan heyetin bulguları şöyle:
* Uluslararası hukuka göre İşgal altındaki Filistin toprakları, parçalanmış ayrık bölgeler değildir, Batı Şeria, Doğu Kudüs ve Gazze’yi de içeren tek bölgesel birim oluşturmaktadır. İsrail, Gazze’de dahil Filistin topraklarında işgal gücü otoritesini kullanmaktadır.
FİLİSTİN’iN KENDİ KADERİNİ TAYİN HAKKINI SÜREKLİ ENGELLEME
* İsrail’in işgal altındaki Filistin topraklarını ilhak etmesi ve üzerinde kalıcı kontrol iddiasıyla işgalci güç konumunu sürekli kötüye kullanması ve Filistin halkının kendi kaderini tayin etme hakkına yönelik devam eden engellemesi, uluslararası hukukun temel ilkelerini ihlal ediyor ve İsrail’in işgal altındaki Filistin topraklarındaki varlığını hukuka aykırı kılıyor.
* Bu hukuka aykırılık, 1967’de İsrail tarafından işgal edilen Filistin topraklarının tamamıyla ilgilidir. Bu, İsrail’in Filistin halkının kendi kaderini tayin hakkını kullanma kabiliyetini parçalamak ve engellemek için politika ve uygulamalar dayattığı ve uluslararası hukuku ihlal ederek İsrail egemenliğini daha geniş alana yaydığı bölgesel birimdedir.
BATI ŞERİA-KUDÜS’TEKİ YERLEŞİMLER KALDIRILMALI, ZARARLARI TAZMİN EDİLMELİ
* Batı Şeria ve Doğu Kudüs’teki İsrail yerleşimleri ve bunlara bağlı rejim, uluslararası hukuka aykırı olarak kurulmuş ve sürdürülmektedir.
* Bunun neden olduğu zararın tazmin edilmesi ve tüm yerleşimcilerin mevcut yerleşim yerlerinden tahliyesi, İsrail’in yükümlülükleri arasında yer alıyor.
TÜM DEVLETLER İŞGALİ TANIMAMAK VE DESTEKLEMEMEKLE YÜKÜMLÜ
* BM Güvenlik Konseyi, BM Genel Kurulu ve tüm devletlerin işgali yasal olarak tanımama ve işgal altındaki topraklarda İsrail’in varlığını sürdürmesine yardım veya destekte bulunmama yükümlülüğü var.
FİLİSTİN YÖNETİMİ: PARA YOK, SİLAH YOK, TİCARET YOK
Batı Şeria’daki Ramallah merkezli Filistin Yönetimi Dışişleri Bakanlığı bu görüşü “tarihi” olarak nitelendirip tüm devletleri uymaya çağırdı.
Filistin Dışişleri Bakanı Riyad el Maliki, Lahey’deki UAD önünde yaptığı açıklamada, “Yardım yok. Suç ortaklığı yok. Para yok, silah yok, ticaret yok… İsrail’in yasadışı işgalini destekleyecek hiçbir eylem yok” dedi.
7 Ekim’de başlayan Gazze Savaşı öncesinde, 2022 yılında BM Genel Kurulu’nun UAD’den hukuki görüş talebinde bulunmasından kaynaklanan açıklamaya İsrail’den “bizim toprağımızdan ilhaka” uzanan tepkiler yükseldi.
SMOTRİCH: LAHEY’E CEVAP: ŞİMDİ EGEMENLİK
Benyamin Netanyahu’nun başbakanlığındaki koalisyon hükümetinin aynı zamanda yerleimci olan aşırı sağcı ortakları Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben Gvir, Batı Şeria’nın büyük bölümünün ilhak edilmesi yönünde çağrıda bulunan açıklamalar yayımladı. Smotrich, “Lahey’e cevap: Şimdi egemenlik” paylaşımını yaptı.
NETANYAHU: YAHUDİ HALKI KENDİ TOPRAKLARINDA İŞGALCİ DEĞİL
Netanyahu’nun ofisinden yapılan açıklamada “Yahudilerin kendi topraklarında işgalci olamayacakları” dile getirildi:
“Yahudi halkı kendi topraklarında işgalci değil; ebedi başkentimiz Kudüs, ata topraklarımız Yahudiye ve Samiriye’de işgalci değil. Lahey’deki hiçbir yanlış karar bu tarihi gerçeği çarpıtamaz, tıpkı İsrail’in vatanımızın tüm topraklarındaki yerleşimlerinin yasallığına itiraz edilemeyeceği gibi.”
‘TEVRAT’A, AHLAKA VE ULUSLARARASI HUKUKA AYKIRI’
İsrail’in ana akım muhalefeti de aynı telden çalarken, en büyük yerleşimci konseylerinden biri olan Binyamin Bölge Konseyi Başkanı Israel Gantz, UAD’nin görüşünün “Tevrat’a, ahlaka ve uluslararası hukuka aykırı” olduğunu söyledi.
YERLEŞİMCİLER BU VESİLEYLE YİNE FİLİSTİNLİLERİN TARLALARINI YAKTI
Her fırsatta Batı Şeria’daki Filistinlilerle onların zeytin ağaçlarına ve tarlalarına saldıran Yahudi yerleşimciler, UAD kararına tepki olarak yine aynı yönteme başvurdu. İsrail’in İnsan Hakları Gönülleri (Yeş Din) isimli STK’si, yerleşimcilerin Batı Şeria’nın kuzeyindeki Burin köyünde Filistinlilere ait tarlaları ateşe verdiklerini duyurdu.
????????מתנחלים תוקפים את תושבי העיירה בורין וחווארה, הבעירו אש באדמות חקלאיות ושרפו עצי זית, האש הגיעה לפתאי הבתים וסיכנה את חיי התושבים. pic.twitter.com/oSUl1Zye4w
— Asslan Khalil (@KhalilAsslan) July 19, 2024
ABD’DEN İKİ DEVLETLİ ÇÖZÜM VARMIŞ GİBİ MÜDAHALE
Şubat ayında 50’den fazla ülke görüşlerini UAD’ye sunduğunda, ABD’deki Joe Biden yönetimi, mahkemeyi “barış için toprak” ilkesine dayalı iki devletli çözüme yönelik müzakerelere zarar verebilecek hiçbir karar vermemeye, her türlü tavsiye niteliğindeki görüşü sınırlamaya ve İsrail güçlerinin Filistin topraklarından kayıtsız şartsız geri çekilmesi emrini vermemeye çağırmıştı.
UAD, bugünkü açıklamasında, görüşü istenen konunun, ABD ve Britanya gibi ülkelerin iddia ettiği gibi iki taraflı değil, tüm BM Genel Kurulunu ilgilendiren ciddi bir mesele olduğunu ve bu sebeple “İsrail tarafının rızasının alınmasına gerek olmadığını” aktardı.
GÜNEY AFRİKA’NIN SOYKIRIM DAVASINDAN FARKLI
Güney Afrika’nın 7 Ekim sonrası İsrail aleyhine Soykırım Sözleşmesi’nin ihlali sebebiyle Uluslararası Adalet Divanında açtığı dava, iki ülke arasında çekişmeli yargılama anlamına gelirken, danışma görüşü, iki devletin karşı karşıya geldiği bir dava niteliği taşımıyor.
HİÇBİR BM KARARINI UYGULAMAYAN ÜLKE: İSRAİL
2004 yılında UAD’nin Batı Şeria’nın büyük kısmını çevreleyen İsrail’in “Güvenlik Duvarı’nın yasadışı olduğuna ve İsrail yerleşimlerinin uluslararası hukuka aykırı kurulduğuna dair tavsiye niteliğindeki kararı da İsrail tarafından reddedilip uygulanmamıştı. (Reuters, Times of Israel, AA, Dış Haberler)
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***