Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği (TÜDKİYEB) Genel Başkanı Nihat Çelik, Türkiye’nin acilen 150 bin çobana ihtiyaç duyduğunu belirterek, hükümetin Afganistan ve Türk Cumhuriyetleri ile yabancı çoban istihdamı için görüşmeler yaptığını iddia etti.
Türkiye’de 40 bine yakın “yabancı çoban” olduğu belirtiliyor. Ticaret Bakanı Ömer Bolat’ın birkaç gün önce yaptığı “Bugün 25 bin Afgan çoban gitse tarım, hayvancılık kalmaz” açıklaması, son yıllarda sıkça gündeme gelen Afgan çobanlar üzerinden yeni bir tartışma başlattı. Bakan Bolat’ın açıklamalarına farklı çevrelerden tepki gösterilirken, TÜDKİYEB Genel Başkanı Çelik de ülkede çoban açığı bulunduğunu belirterek, yerli çobanların desteklenmesini istedi.
ANKA Haber Ajansı’na açıklama yapan Nihat Çelik, “Sayın Bakan’a sektörümüze dikkat çekmesinden dolayı teşekkür ediyoruz. Bu açıklamaların hayvancılığın geliştirilmesine yönelik bir mesaj olduğunu düşünüyorum. Hayvancılık bitmez. Özellikle küçükbaş hayvancılık, bu ülkenin coğrafyasına uygun bir meslek dalı olduğu için asla bitmez” dedi.
“Sürü yöneticiliği mesleğinin özendirilmesine yönelik adım atılmıyor”
Yerli çobanların desteklenmesi gerektiğini vurgulayan Çelik, “Türkiye’de hayvan sayısı istediğimiz seviyede değil. Biz çoban bulmakta sıkıntı yaşıyoruz. Çobanlığın ismi değiştirilerek ‘sürü yöneticiliği’ yapıldı. ‘Sürü yöneticiliği’ mesleğinin sevdirilmesi ve özendirilmesine yönelik bir adım atılmıyor. Çobanların sosyal güvencesi sağlanmalı. Şu an 5-6 aylık çoban desteği sağlanıyor ama bu yeterli değil. Bu destekler 12 aya yayılmalı” şeklinde konuştu.
Çelik, yabancıların, kayıtları ve güvenceleri olmadan çalıştırılmasına izin verilmemesi gerektiğinin altını çizdi.
“Bizim önceliğimiz Afgan çobanlar değil, kendi vatandaşlarımızın bu işi yapması”
Yerli çoban bulmakta zorlandıkları için yabancı uyruklu çoban çalıştırmak zorunda kaldıklarını anlatan Çelik, şunları kaydetti:
“Yabancı uyruklu çoban çalıştırıyoruz. Bazı işletmelerimizde de Afgan çobanlar mevcut. Bunlardan bazıları bir süre çalıştıktan sonra daha yüksek kazançlar sağlayan alternatif işlere yöneliyor. Her sabah uyandığımızda ‘işletmemizdeki çobanımız acaba kaçtı mı?’ korkusuyla yaşıyoruz. Dolayısıyla bu sektöre yatırım yapamıyoruz. Hayvan sayısını arttıramıyoruz. Bakanlıklarımızın belireleyeceği usullerle bunların çalışma standartları ve şartları mevzuata bağlanmalı. Yabancı çobanların sadece çobanlık yapabilmelerine izin verilmelidir. Bu şekilde kendi vatandaşlarımızın işleri ellerinden alınmamış olur. Yabancı ülkelerden istihdam edilen çobanların sınırlı olması lazım. 60 milyona dayanan küçükbaş hayvan sayımız varken, Afgan çobanların gönderilmesiyle bu sayı 52 milyon civarına geriledi. Bu kaybı telafi etmek bayağı zaman alacak. Biz bakanlarımıza bu konuyu sık sık dile getiriyoruz. Bizim önceliğimiz Afgan çobanlar değil, kendi vatandaşlarımızın bu işi yapmasıdır. Birinci planımız yerli çobanlarımızı bu işe yönlendirmemiz, ikinci planımız sınırlandırılmayla Afgan çobanlar istihdam edilebilir.”
“Acilen 150 bin çobana ihtiyacımız var”
“Bizim şu anda acilen 150 bin çobana ihtiyacımız var. Çoban problemi olmasa hayvancılığa destekler artar” diyen Çelik, Türklerin çobanlık mesleğine yönelmemesi nedeniyle Afganistan’dan gelerek çobanlık yapanların bu durumu kendi lehlerine kullandığını, sürekli ücret arttırma talebinde bulunduklarını ifade etti.
Türkiye’de 40 bin dolayında yabancı çoban bulunduğunu aktaran Çelik, “Son zamanlarda çekilemeler oldu. Ülkesine gidenler geri gelemedi. İşletme sahipleri çobansız kaldı bu süreçte. Bir anda insanları çobanlığa yönlendirmek de pek mümkün değil” dedi.
Nihat Çelik, sosyal medyada “100 bin TL’ye çoban bulamıyorum” gibi paylaşımların gerçeklikle bağdaşmadığını, piyasayı şekillendiremeye yönelik olduğunu vurguladı.
“Çalıştırılan yabancı çobanların gerçek kimlikleri bilinmiyor”
Çelik, Türkiye’deki çoban sorununu çözmek için hükümetin bir çalışma yürüttüğünü bildirdi. Ülkedeki çoban ihtiyacının karşılanması için hükümetin Afganistan başta olmak üzere Türk Cumhuriyetleri ile görüştüğünü söyleyen Çelik, şunları kaydetti:
“Şu anda böyle bir çalışma var. Yabancı çobanların istihdamıyla ilgili taslak bir çalışma var. Bu çalışma devam ediyor. Yabancı çoban istihdamı yasal mevzuata dayanarak ve karşı taraftaki ülkelerle iş birliği protokolü yaparak istihdam sağlanabilir. Bu durum bizim için çok iyi olur. Bir konu daha var. Çalıştırılan yabancı çobanların gerçek kimlikleri bilinmiyor. Bunların bir suç kaydı var mı, aranıyor mu, bilmiyoruz. Adam kırmızı bültenle aransa bile biz bilmiyoruz. Şu anda hükümetin bu çalışmayı yapması bize de güvence verir. Biz de kendimizi güvende hissederiz.” (ANKA)