AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından atanan üyelerle kurulan Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK), sivil toplum örgütlerinin itirazlarına rağmen kuruldu ve eleştirilere maruz kalmaya devam ediyor. Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), Birleşmiş Milletler (BM) İşkenceye Karşı Komite’ye sunduğu alternatif raporda, TİHEK’in işkence ve kötü muamele ile mücadeleye zarar verdiğini belirtti.
BirGün’den Deiniz Güngör‘ün aktardığına göre, raporda, 2016’dan 2023’e kadar TİHEK’e yapılan 4 bin 708 başvurudan yalnızca 15’inde ihlal tespit edildiği ve kurumun bağımsız olmadığı vurgulandı. TİHEK’in yürütme organına bağlı bir yapıda olduğu ve Ulusal Önleme Mekanizması (UÖM) kapsamındaki şikayetleri yeterince incelemediği, araştırmadığı ve karara bağlamadığı ifade edildi. İhtiyari Protokol’de (OPCAT) ve diğer uluslararası standartlarda belirtilen ilkelerden uzak bir şekilde işlev gördüğüne dikkat çekildi.
TİHEK’e yönelik yapılan başvurularda verilen “ihlal yapılmadığı” kararları şu şekilde sıralandı: 2018’de 598 başvurudan 1, 2019’da 965 başvurudan 1, 2020’de 679 başvurudan 1, 2021’de 529 başvurudan 2, 2022’de 956 başvurudan 5, ve 2023’te 981 başvurudan 5 ihlal kararı çıktı.
Raporda, TİHEK’in üyelerinin tamamının Cumhurbaşkanı tarafından atanmasının, kurumu yürütmeye bağlı hale getirdiği ve bağımsızlığını zedelediği belirtiliyor. Ayrıca, kurumda görev alacak kişiler için belirlenen yetkinlik ve çoğulculuk şartlarının esnetildiği veya tamamen kaldırıldığına işaret ediliyor.